H9.2: Presentatie, diagnostiek en beloop longcarcinoom Flashcards
Oorzaken waardoor klachten longkanker laat ontstaan
- Longweefsel heeft geen zenuwen en geeft daarom geen pijn
- Longtumoren zijn niet palpabel
- Grote reservecapaciteit door tweede long
- Klachten worden vaak aan een andere diagnose gekoppeld (moeheid, hoesten)
- Metastaseren erg snel
Lokale klachten tumorgroei
- (Centrale) luchtwegen: hoesten, sputum, infectie, hemoptoë, dyspnoe
- Pleuravocht: dyspnoe, hoest, pijn
- Pleura/thoraxwand ingroei: pijn
- Ingroei nervus recurrens: heesheid zonder verkoudheid
- Oesophagus compressie: passagestoornissen
- Atelectase: long valt samen, deel van de longen krijgt geen lucht meer
N. recurrens
Innerveert stembanden
N.vagus
Loopt vanuit de hersenen naar caudaal waarna de n. recurrens daar afsplitst en aan de linkerzijde onder de aortaboog door terug loopt richting larynx
Locatie lymfekliermetastasen longkanker
Gevolg
Onder aortaboog
N. recurrens kan aangetast worden waardoor de linker stemband stil kan komen te staan wat klachten van heesheid geeft
Primaire tumor klachten
Hoestklachten
Metastasen klachten
Afhankelijk van waar ze zitten:
- Neurologische uitval (hersentumor)
- Botpijn
Syndroom
Geheel van klachten en bevindingen
Vena cava superior syndroom (VCSS)
- Tumor in rechterlong groeit in of om de v. cava superior heen
- Compressie van v. cava superior
- Stuwing waardoor gezwollen hals, gezwollen gelaat, gestuwde halsvenen, hoofdpijn of vaattekeningen op huid (door collateraalvorming)
- Vocht onder de ogen, omdat vocht hier eenvoudig ophoopt door zwaartekracht
Hoe VCSS veroorzaken?
- Trombose
- Invasie/infiltratie van vaatwand
- Combinatie
Oplossing VCSS
- Stent in vat om ervoor te zorgen dat de bloedstroom wordt hersteld
- Snel verlichting van klachten
Gevolg als VCSS blijft bestaan
Herseninfarct
VCSS bij intrathoracale tumoren
- Longcarcinomen
- Lymfomen (NHL)
- Mediastinale tumoren
Syndroom van Horner
- Sulcus superior is hoogste deel long
- Tumor in longtop heeft vrij spel om door te groei
- Bij longtop loopt plexus brachialis via welke sympathische en parasympatische zenuwbanen lopen
Gevolg aantasting sympathische grensstreng/ganglion
- Schouderpijn
- Miosis -> vernauwde pupil
- Ptosis -> hangend ooglid
- Anhidrosis -> niet kunnen zweten
- Enoftalmie -> terugzakken oogbol
Symptomen Horner
- Makkelijk te herkennen
- Soms wel pijn, maar atypische pijn
Behandeling Horner
Door lokale klachten wordt de tumor vaak zonder metastase gevonden, dus is er een curatieve behandeling, namelijk resectie tumor
Pancoast syndroom
- Als de sulcus superior tumor ook de zenuwen richting de arm gaat aantasten ontstaat pijn in schouder uitstralend naar bovenarm
- Syndroom Horner
- Zwakte
- Atrofie handmusculatuur
Verdenking longcarcinoom
- Weefseldiagnostiek voor diagnose stellen
- Stadiëren -> belangrijk om te weten of het een gelimiteerd of uitgezaaid longcarcinoom is
- Preoperatief onderzoek om te kijken of patiënt operabel is
Anamnese longcarcinoom
- Moeheid (WHO)
- Klachten tumor (hoest)
- Voorkomende metastasen (hersenen, botten, lever, bijnieren)
- Neurologische klachten, botpijn
LET OP: nauwelijks B-symptomen, dat is pas bij lymfomen
LO longcarcinoom
- Gewichtsverlies
- Lymfadenopathie (supraclaviculair, oksels)
- Heesheid
- VCSS
- Hepatomegalie
- Weke delen zwelling
- Kloppijn wervelkolom
Afwijkingen die wijzen op metastasen
- Leverfunctie afwijkingen (verhoogde leverenzymwaarden)
- Hypercalciëmie bij botuitzaaiingen
Radiologische presentatie longcarcinoom
- Nodule
- Massa
- Atelectase
- Pleuravocht
- Infiltraat
- Lymfelkieren
CT-scan
- Tot 30% longtumoren wordt gemist op X-thorax, vooral centraal gelegen kleine
- Met contrast goed onderscheid maken tussen bloedvat en lymfeklier
- Iets zeggen over grootte, ligging, aspect, doorgroei in thoraxwand of mediastinum, lymfeklieren, metastasen
- Ook kleinere tumoren waarneembaar
LET OP: vaak wordt bovenbuik ook mee gescand voor eventuele metastasen in lever of bijnieren
PET-scan
- Radioactieve suikers die vooral worden opgenomen door weefsels met hoog metabolisme
- Tumorcellen verbruiken veel suikers net zoals hersenen en hart
- Mediastinum beter te beoordelen dan op CT
- Detectiedrempel van 7 mm dus alsnog kunnen enkele uitzaaiingen gemist worden
- Wel sensitief, niet specifiek dus een positieve uitslag is niet meteen kanker
Methoden om thoracaal weefsel te verkrijgen
- Sputumcytologie
- Bronchusaspiraat
- Bronchiale brushing
- Transbronchiale puntie
- Bronchiaal biopt
- Transthoracale punctie
- Transoesophageale punctie
- VATS (kijkoperatie waarbij gericht een deel van de long wordt weggehaald)
- Thoracotomie
Bronchoscopie
- Kijkoperatie in grote luchtwegen waarmee alle kwabben en segmenten worden bekeken, maar niet de alveoli
- Geeft informatie over de uitbreiding van tumor
- Videochip van diameter 5mm
- Lokale verdoving
- Neus of mond inbrengen
- Nuchter, behalve medicatie
Flexibele bronchoscopie
- Zeer gevoelig voor centrale tumoren
- Voor perifere tumoren is lagere sensitiviteit (33%)
- Lage morbiditeit (0.12%) en mortaliteit (0.04%)
- 1.7% bloeding
- 0.7% pneumothorax
EUS
Via slokdarm onder echoscopie punctie nemen
EBUS
Via trachea punctie nemen
Locatie eerste uitzaaiing longcarcinoom
Mediastinale lymfeklieren
EUS onderzoekgsgebieden
- Linkszijdige deel bovenste deel mediastinum
- Subcarinale klier
- Onderste deel mediastinum beiderzijds
- Linker (en rechter) bijnier (via de maag)
EBUS onderzoeksgebieden
- Bovenste deel mediastinum beiderszijds
- Subcarinale klier
- Hilaire klieren
Transthoracale punctie onder geleide CT
- Bij perifere tumoren
- Uitkomst bieden bij cytologie en histologie
- Gevoelige techniek
- 7-35% pneumothorax
CI transthoracale punctie
- Respiratoire insufficiëntie
- Monolong
- Pulmonale hypertensie
- Stollingsstoornissen
Waaraan denken bij onverklaarbare pijn in schouder?
Mogelijk longcarcinoom
Beeldvorming
- X-thorax
- CT-thorax/bovenbuik
- PET-scan
Weefselstadiëring
Belangrijk om het hoogste stadium aan te tonen
Er wordt vaak gekozen om de metastase aan te prikken en niet de primaire tumor
