H11.6 deel 1 Flashcards
Lagen huid
- Epidermis
- Dermis
- Subcutis
Epidermis
- Keratinocyten
- Melanocyten (maken eumelanine, pheomelanine)
- Langerhanscellen (APC)
Lagen epidermis van diep naar oppervlakkig
- Stratum basale
- Stratum spinosum
- Stratum granulosum
- Stratum lucidum
- Stratum corneum
Waar ontstaat melanoom uit?
Melanocyten (in stratum spinosum): 6000/jaar
Wat komt uit stratum basale?
- PVC: 12.300/jaar
- Actinische keratosen
- BCC: 48.000/jaar
Oorzaken
- Huidige zoncultuur
- Solarium
- Immunosuppressie
- Vergrijzing
- Surveillance
- Awareness
Risicofactoren huidkanker
- Genetica
- Leeftijd en geslacht
- UV-expositie
- Dermato-oncologische voorgeschiedenis
- Iatrogene factoren
- Leefstijl
- Chronische ulcera
- Fenotype
- Virus infectie (HPV, HHV 6)
Genetica
- Pigment-onafhankelijke genen
- Pigment-afhankelijke genen
UV-expositie
- Leeftijd
- Intermitterend en cumulatief
- Verbranding
- UVB, UVA/PUVA
Iatrogene factoren
- Immuunsuppressie
- Foto- of radiotherapie
- Arseen
Leefstijl
- Roken
- BMI
- Alcohol
- Sociaal-economische status (SES)
- Koffie
Fenotype
- Huidskleur
- UV-schade
UVB
- Kortgolvig
- Oppervlakkiger
- Verbranding huid
UVA
- Langgolvige straling
- Dieper in huid
- Huidsveroudering
Directe UV-straling
- DNA-schade
- p53-mutatie
Indirecte UV-straling
- Immunosuppressief effect
- Ziekten makkelijker ontwikkelen
BCC x voorloper
PVC x voorloper
Melanoom x voorloper
BCC: geen
PVC:
- Intra-epitheliale carcinomen/CIS
- Actinische keratosen
- Morbus Bowen
Melanoom:
- Melanoma in situ
- Lentigo maligna
- Congenitale melanocytaire naevi (CMN)
Actinische keratosen (AK) - PVC
- Cutane premaligniteit
- Dysplasie in onderste laag basaalmembraan (stratum basale)
- Uitrijping richting corneum is verminderd waardoor cellen met celkern daar zitten = parakeratose
- Elastinevezels in huid gaan kapot
- > 50 jaar is 30% man en 20% vrouw
Drie opties natuurlijk beloop AK
- Persisteren
- Spontane regressie (15-63% na 6 maanden)
- Invasieve groei (PVC)
Des te meer AK’s, des te hoger kans op PVC
Morbus Bowen - PVC
- In situ PVC/intra-epidermaal PVC
- Solitair, soms multipel
- Overal ook op slijmvliezen
- Kans op progressie naar PVC is 3-10%
Biopt nemen als je twijfelt!
Lokale destructie bij actinische keratosen en morbus Bowen
- Cryotherapie (bevriezen)
- Curretage/elektrocoagulatie
- Excisie (alleen bij M. Bowen)
Veldbehandeling actinische keratosen en morbus Bowen
- Efudix creme
- Aldara creme (imiquimod)
- Picato gel (ingenol mebutate)
- PDT (fotodynamische therapie)
- Dermabrasie/peeling
Efudix/5-fluorouracil
- Cytostaticum
- Lokale chemo
- 2-4 weken lang
- 2x per dag
- Bij AK’s, superficiële BCC’s en M. Bowen
- Voordeel is veldbehandeling en door patiënt zelf
- Nadeel is allergie of lokale reactie als bijwerking + therapietrouw
Aldara/imiquimod
- Immunomodulator
- 4 weken 3x per week bij AK’s
- Bij BCC 1x per dag, 5x per week, 6 weken
- Nadelen 1-10% systemische bijwerkingen
- Lokale reacties
- Beperkt oppervlak
Fotodynamische therapie
- Zuurstofradicalen zorgen voor apoptose en necrose
- Nadelen: dagbehandeling, duur, pijnlijk
- Voordelen: therapietrouw, fraaie genezing
Congenitale melanocytaire naevi (CMN) - melanoom
- Grote moedervlekken
- 1% van pasgeborenen
- <1.5 cm -> 1:100 (klein)
- 1.5-20cm -> 1:1000 (medium)
- 20-40cm -> 1:20.000 (groot
- > 40cm -> 1:500.000
Indeling o.b.v.
- Verwachtte grootte
- Volwassen leeftijd
Risico op ontwikkeling melanoom uit naevi
- <5%
- Gerelateerd aan grootte van plek en hoeveelheid congenitale naevi
Lentigo maligna - melanoom
- Intra-epidermaal melanoom
- In situ melanoom
- Mediane leeftijd is 70 jaar
- Zon blootgestelde huid, 74% gelaat
- Progressie naar melanoom is 5%
- Moeilijk klinisch afgrensbaar
Diagnostiek lentigo maligna
- Dermatoscopie
- Biopten
Behandeling lentigo maligna
- Conventionele excisie met 5mm marge
- Micrografische gecontroleerde chirurgie (Breuninger chirurgie)
Conventionele excisie met 5mm marge
- Ondanks ruime marge niet radicaal verwijderen
- Recidief kans is 7-20%
Micrografische gecontroleerde chirurgie (Breuninger chirurgie)
- Excisieranden volledig beoordelen
- Weefselsparend
- Wond pas sluiten als chirurgie radicaal is
- Recidiefkans is laag, 2-5%
Voorkeursplekken
- Aangezicht
- Onderlip
- Randen van oren
- Handruggen
- Onderarmen
- Onbehaarde schedel (mannen)
- Decolleté
- Onderbenen (vrouwen)
