H10.1 Flashcards
BRCA1 mutatie
BRCA2 mutatie
Prognose/overleving beter bij preventief verwijderen van borsten tegenover screenen
Geen verschil
Tamoxifen
- Veel toegepast middel in de anti-hormonale therapie van mammacarcinoom
- Veel interacties met andere medicijnen en kurkuma, groene thee en piperine (zwarte peper)
- Onderzoek nodig om te kijken of ze elkaar tegen werken
- Spiegels van het middel bepalen waardoor dosering aangepast kan worden
Vloeibare biopten
- Partikels uit de tumor worden afgegeven aan de bloedbaan wat aangetoond kan worden in bloed
- Hierdoor hoeft er geen biopt afgenomen te worden
- Gunstig, omdat het afnemen van biopten bij bepaalde metastasen niet altijd mogelijk is
- Belastend
Als de kankercellen in het bloed zichtbaar zijn, heeft het een minder goede prognose
Primair mammacarcinoom
- Niet op afstand uitgezaaid
- In opzet curatief
Gemetastaseerd mammacarcinoom
- Op afstand aantoonbare metastasen
- Behandeling is palliatief
Primaire lymfogene metastasering
- Naar schildwachtklier, okselklieren, parasternale klieren, klieren in het begin van de hals en supra- en infraclaviculair
- Genezing
Secundaire lymfogene metastasering
- Klieren aan contralaterale zijde, andere oksel, buik, hoger in hals
- Niet meer genezen (m.u.v. sommige metastasen in andere oksel)
Hematogene metastasering
- Afstandsmetastasen
- Longen, lever, bot
- Huid, longholte (pleuritis carcinomatosa), buikwand, buikholte (peritonitis carcinomatosa), eierstokken (Krukenberg tumor, uitzaaiing in eierstokken), hersenen
Niet meer te genezen
Lokale behandeling
- Chirurgie
- Radiotherapie
Systemische therapie
- Tablet, infuus, injectie
- Via bloedbaan
Micrometastasen
- Uitzaaiingen die er wel zijn, maar nog niet aangetoond kunnen worden
- Niet-detecteerbare mammacarcinoom cellen
- Niet ontdekt dan doorgroeien tot ze op een gegeven moment worden ontdekt met CT-scan of botscan waardoor ze ook niet meer te genezen zijn
Micrometastasen kunnen nog wel met (neo) adjuvante chemotherapie bestreden worden
1882
- Mastectomie
- Hoe groter tumor, hoe groter kans dat hij uitzaait
- Zoveel mogelijk borstweefsel verwijderen
- Radicale chirurgie met m. pectoralis major, alle klierstations in oksel en hele borst weg
1970 kritisch
- Bij diagnose 5% afstandsmetastasen en niet te genezen
- 95% geen detecteerbare metastasen op afstand
- Hiervan 50% recidief door aanwezigheid micrometastasen
Sommige kleine tumoren hebben al de neiging om te metastaseren
Metastasering hangt dus niet per se af van de grootte van de tumor
Twee nieuwe inzichten
- Bij beperkte grootte van mammacarcinoom is een beperkte chirurgische ingreep mogelijk; borstsparend, minder mutilerende ingreep, kwaliteit van leven verbeteren
- Naast lokale therapie is er ook systemische therapie en radiotherapie nodig voor de bestrijding van micrometastasen
Radiotherapie
- Vroeger na borstsparende operatie altijd bestralen
- Nu eerst chemo en dan wordt het te bestralen gebied kleiner
- Nu lokaal bestralen vaak met extra boost op tumorbed
- Soms neemt chirurgie zelfs over
Mammacarcinoom getallen
- 1:7 vrouwen
- 17.000 vrouwen per jaar
- 120 mannen, minder dan 1% van alle borstkankers
Mannen x pappacarcinoom
- Presenteren zich laat
- Vaker hormoongevoelig
- Al vaker naar oksel gemetastaseerd
- Vaker genetisch afwijkingen (BRCA1/2, Klinefelter met XXY, CHEK2, p53, PTEN)
- Risicofactoren: obesitas, testiculaire afwijking, bestraling thorax, etniciteit
- Fenotype: ER/PR/AR+, HER1- en luminal B
Reden toename incidentie mammacarcinoom
- Vergrijzing
- Populatiegroei
- Screening op borstkanker
Reden daling sterfte mammacarcinoom
- Betere behandelingsmogelijkheden (systemische behandelmethoden)
- Betere detectiemethoden
- Landelijk screeningsonderzoek
Overleving hangt af van het stadium waarin de ziekte wordt ontdekt
Behandeling borstkanker
- Operatie
- Verwijderde weefsel wordt door patholoog beoordeeld
- Aanvullend nog chemo of radiotherapie (tegenwoordig ook regelmatig neoadjuvant)
Risicofactoren van het ontwikkelen van mammacarcinoom
- Toegenomen leeftijd >45 jaar vs. <25 jaar
- Mutatie BRCA1/2
- Geografische regio Noord-Amerika/Noord-Europa vs. verre Oosten, Afrika en Zuid-Amerika
- Dicht klierweefsel (hoge densiteit)
- Atypisch benigne proliferatieve borstklierafwijkingen
- Bestraling op mediastinum in VG
- Eerdere mammacarcinoom in VG
- Late menopauze, nullipariteit, vroege menarche
- Late leeftijd eerste kind >35 jaar vs. <20 jaar
- Hormonale substitutietherapie (HST)
- Orale anticonceptie
- BMI > 35 (postmenopauzaal)
- Lichamelijke inspanning van 5x per week
