Geschiedenis - 2 Flashcards
Wat waren de oorzaken van de daling van de inheemse bevolking tussen 1570 en 1645?
- oorlog
- ziekte bij verovering
- roofbouw -> hongersnood
Wat is roofbouw?
wanneer bv maïs verdwijnt en het vee de gronden uit put.
Dat leidt vaak tot hongersnood.
Wat is het gevolg van de oorzaken van de daling van de inheemse bevolking?
(oorzaken: oorlog, ziekte bij verovering, roofbouw, …)
- zwarte slaven uit Afrika om dwangarbeid op de plantages te verrichten.
- mengrassen en mengculturen met kastesysteem.
Wat is het kastesysteem?
Dat is wanneer je afkomst je sociale rangorde bepaalt.
Wat zijn mengrassen?
verschillende rassen
In dit geval: Indianen, Europeanen, Afrikanen.
Hoe ziet de de piramide van sociale culturen en standen eruit?
1) peninsulares (europeanen: Sp/Po)
2) creolen (Eu daar geboren)
3) mestiezen (Ind/Eur)
4) Rest: Indianen, Afrikanen, Milat (Afr/Eur), Zambo (Afr/Ind)
Wat zijn peninsulares?
Europeanen (Sp+Po)
Wat zijn creolen?
Europeanen die daar geboren zijn
Wat zijn mestiezen?
Indianen + Europeanen
Wat zijn milaten?
Afrikanen + Europeanent
Wat zijn zambo’s?
Afrikanen + Indianen
Definitie slavernij:
Wat is slavernij?
Een mens dia aan een ander in eigendom toebehoort en zware arbeid moet verrichten in een ondergeschikte positie / geen persoonlijke rechten heeft.
Hoelang bestaat slavernij al?
Al eeuwen voor vroegmoderne tijd
3 vragen van het referentiekader over vroegmoderne tijd?
1) Wanneer: 1450-1750
2) Waar: over de hele wereld
3) wat: sociaal, cultureel, politiek en economisch domein
In welke vorm bestaat slavernij vandaag nog steeds?
- vrouwen/mensenhandel
- gedwongen prostitutie
- kindsoldaten
- huisslavernij
- kinderarbeid
Hoe ziet de atlantische driehoekshandel eruit?
(alles gebeurt over de Atlantische Oceaan)
A: Van Europa naar Afrika met de boot
B: Van Afrika naar Amerika
C: Van Amerika naar Europa
europa a(boot) afrika , b amerika c
Wat was er verplicht voor Afrikanen die overhandeld werden met de boot.
Verplichte doop
Hoe stierven mensen bij de overtocht?
- veel slaven in kleine ruimte dicht bij elkaar = ziektes kunnen makkelijker uitbreken
- mishandeling: gezien als goederen (stapelen, trekken, …)
- alleen de ‘sterke’ kregen voedsel (gingen zoizo sterven)
- overboot gegooid worden
Welke producten werden er verhandeld van Europa naar West-Afrika?
Wat kregen ze in ruil?
- Eu leveren wapens, textiel en ijzer aan Afrika
- In ruil daarvoor slaven, goud en ivoor.
Welke producten werden er verhandeld van West-Afrika naar Amerika?
Slaven verscheept naar Amerika en daar verkocht aan slavenhandelaars.
(Om plantages in de kolonies te werken)
-> hele grote velden waar exportgewassen (cash crops) geteeld worden
Welke producten werden er verhandeld van Amerika terug naar Europa?
Luxeproducten uit kolonies verscheept naar Europa: koffie, tabak, cacao, katoen, suiker, …
Wat is het verschil tussen geschiedenis en verleden?
Het verleden is wat er effectief gebeurt is.
De geschiedenis is hoe we het verleden proberen te reconstrueren.
Wat was de impact op mensen door toegenomen interculturele contacten? (globalisering)
Vermenging van populaties en culturen
Wat was de impact op het leefmilieu door toegenomen interculturele contacten? (globalisering)
Columbian Exchange
Wat was de impact op cultuur door toegenomen interculturele contacten? (globalisering)
vermenging van taal, religie (assimileren (aanpassen aan je omgeving))
Waarom is de keuze voor Columbus als nationale historische trots opvallend voor de jonge VS (eind 18de-19de eeuw)?
Omdat Columbus nooit Noord-Amerika heeft betreden en zelf dacht hij dat hij India bereikt had.
Hoe kwam de herinnering aan Columbus tot uiting in de VS?
namen van steden, scholen, een eigen feestdag, oprichten van standbeelden, …
Hoe evolueerde de beeldvorming aan deze eerste ontmoeting tussen europeanen en amerikanen.
De Bry beeldde Columbus een eeuw na zijn reis af als trot, zelfzeker en superieur.
De Amerikanen boden spontaan al hun schatten aan - terwijl Columbus in zijn dagboek eigenlijk had geschreven over ‘ruilen van plukken katoen en speren’.
Het 19de-eeuwse schilderij gaat nog een stap verder: de Amerikanen’ zijn naakt, panikeren en werpen zich aan de voeten van de ‘beschaafde’ Europeanen.
Welke groepen gebruikten tegenwoordig Columbus aks een negatief symbool?
met welk doel verwijzen zij naar de historische figuur columbus?
Mensen die het actuele racisme aanklagen en de discriminatie van Native Americans. Ook het deporteren van illegale migranten wordt aangeklaagd via Columbus.
Wat is het verschil tussen een culture en een sociale collectieve herinnering?
Collectief: groepsherinnering
sociaal: van onderuit gegroeid (bv betogen)
culturele: van bovenaf opgelegd.
Wat is demografie?
De studie van de bevolkingsontwikkeling.
synoniem geboortecijfer
nataliteit
synoniem sterfecijfer
mortaliteit
synoniem vruchtbaarheid
fertiliteit
synoniem huwelijkspatroon
nuptialiteit
synoniem verhuizing
migratie
synoniem verstedelijking
urbanisatie
Hoe evolueerde de bevolking in de vroegmoderne tijd tussen ca1450 en ca1750?
Het bevolkingscijfer stijgt geleidelijk (accordeondemografie)
Wat verklaart de schommeling in bevolkingscijfer in de VMT?
Na sterftecrisissen werd er een inhaalbeweging gemaakt en groeide de bevolking weer aan.
Van waar komt de naam accordeondemografie?
De bevolking plooide zich open en weer dicht, zoals een accordeon.
(cyclische onzekerheid (“wel” en wee”)
JUIST of FOUT:
de wereldbevolking verdubbelde ongeveer tussen 1400 en 1750?
juist
JUIST of FOUT:
De wereldbevolking was aan het einde van de vroegmoderne tijd ongeveer even groot als vandaag.
fout
JUIST of FOUT:
Europa was het meest bevolkte continent aan het begin van de vroegmoderne tijd.
fout
JUIST of FOUT:
Europa was het meest bevolkte continent aan het einde van de vroegmoderne tijd.
fout
JUIST of FOUT:
Het aandeel van de Aziaten in de wereldbevolking groeide nog in de loop van de vroegmoderne tijd.
juist
JUIST of FOUT:
De Amerikaanse bevolking kende een opmerkelijke terugval in de loop van de 16de eeuw.
juist
(Columbian Exchange)
Hoe evolueerde de bevolking vanaf ca 1750?
enorme stijging
Wat was typisch aan een west-europees huwelijkspatroon?
- hoge eerste huwelijksleeftijd (tussen 25 en 30 jaar)
- wederzijdse toestemming
- eigen keuze
- ouders hadden weinig inspraak
- reden: economisch op eigen benen staan
- eigen huis(houden) na huwelijk
- ongehuwd blijven was mogelijk
Wat was typisch aan een huwelijkspatroon in bv China (/andere plekken op de wereld)?
- relatief jonge huwelijksleeftijd
- geen eigen keuze
- vaders onderhandelden voor bruidsschat
- reden: contract tussen families
- woonplaats na huwelijk bij familie van de bruidegom
- ongehuwd was uitzonderlijk
Wat was de reden voor huwelijk bij de elite?
Verstandshuwelijken om hun maatschappelijke positie te bevestigen of verbeteren
Hoe heet het wanneer je bewust alleen blijft en dus niet trouwt?
Dat zijn celibatairen
Hoe is het huishouden in een kerngezin (west-europees)
- beperkt in omvang dmv gezinsplanning
- seriële monogamie (meerdere keren na elkaar 1 liefdespartner hebben)
Wat waren onmiddellijke gevolgen van oorlog op de economie?
- landbouw: vernielen van de oogst
- nijverheid: impact op in- en uitvoer
- handel: stijgende kosten en prijzen
-> oversterfte
Wat waren gevolgen op termijn van oorlog op de economie?
- hongercrisissen
- werkloosheid
- armoede
-> oversterfte
wat veroorzaakte hongersnood en wat hongercrisissen?
- hongersnood: weersomstandigheden
- hongercrisissen: oorlogen
Waarom bleken vooral havensteden en handelscentra vatbaar voor infectieziekten?
1) Ze vormden knooppunten in transportnetwerken
2) Ze kenden een groot verloop
3) In drukke steden kon een besmetting zich sneller verspreiden
Welke oplossing bedachten de bevolking rond havensteden en handelscentra voor infectieziekten tegen te houden?
Ze voerden een cordon sanitaire voor schepen uit risicozones in en voerden quarantaine-maatregelen in.
Voor wat werd er cordonon sanitaire gebruikt?
Dat was voor schepen uit risicozones toen er veel infectieziekten in havensteden en handelscentra waren
Wanneer dook syfilis voor het eerst op?
In 1494
Waarom is het aannemelijk dat syfilis vanuit de Nieuwe Wereld werd meegebracht?
Omdat de Spanjaarden de ziekte verspreiden na de ontdekking van Amerika.
Waar komt de benaming Venusziekte voor syfilis vandaan?
Venus is de Romeinse godin van de liefde. De ziekte wordt doorgegeven door (seksueel) contact.
Wie dacht dat wie syfilis verspreidde?
Franse ziekte
Italiaanse arts
Wie dacht dat wie syfilis verspreidde?
Spaanse pokken
Fransen
Wie dacht dat wie syfilis verspreidde?
Kantonese uitslag
Japanners
Wie dacht dat wie syfilis verspreidde?
poolse ziekte
Russen
Wie dacht dat wie syfilis verspreidde?
Napolitaanse ziekte
Spanjaarden
Welke factoren hadden een grote impact op de bevolking sontwikkeling?
Tot wat leidde dat allemaal?
Oorlogen: honger en ziekte
honger naar ziekte
en alles naar oversterfte
Van oorlogen naar honger door de verstoring van de economie.
Van oorlogen naar ziekte door het verspreiden van plagen.
Van honger naar ziekte door het verzwakken van weerbaarheid.
Wat zijn de taken van de verschillende standen?
eerste stand: bidden (clerus)
tweede stand: beschermen (adel: ridders,…)
derde stand: werken
Waarom mocht de sociale orde niet ter discussie staan?
Omdat god dit zo gekozen had. Wie zich verzette, trok zijn gezag twijfel.
Wat gebeurde er met wie zich verzette tegen de sociale orde?
Sociaal verzet werd hardhandig neergeslagen (= wortels van Franse Revolutie)
Wie stond ertegenover elkaar in de gelaagde maatschappij?
eerste stand
lagere clerus vs hogere clerus
Wie stond ertegenover elkaar in de gelaagde maatschappij?
tweede stand
lagere adel vs hogere adel
Wie stond ertegenover elkaar in de gelaagde maatschappij?
derde stand
platteland: grote boeren vs landarbeiders en pachters
steden: ambachtmeester vs gezellen
handelaars vs winkeliers
Wie viel uit de boot in de samenleving?
De armen, sukkelaars, dagloners, ongeschoolde werklieden en de marginalen
In wat werd de derde stand verdeeld?
- platteland: boeren
- steden: handelaars, ambachten, ambtenaren
Wat betekent onroerend?
Dat het niet verplaatsbaar is.
(-> rijke kooplui krijgen sociale status door te huwen)
Hoe was er sociale mobiliteit?
via:
- (on)roerend vermogen
- universitaire vorming
- adelbrief (vb Columbus)
Tot wat leidde de sociale mobiliteit?
Meer gelaagde samenleving
= spanningen binnen standen en tussen de standen
Waarom waren sommige steden een uitzondering op de verstedelijking die slechts geleidelijk toenam in de vroegmoderne samenleving?
Omdat deze centra:
- politiek-administratieve hoofdsteden waren
- commerciële draaischijven voor de handel waren
(bv Anwterpen)
Waar lagen (handels)centra geografisch vooral?
Aan de zee.
West-Europa: Nederlanden, Engeland: handel nijverheid en landbouwproductiviteit hier hoger.
Wat waren economische motieven om naar de stad te trekken?
Push of pull?
- vluchten om te overleven (bv door oorlog, cisis door het klimaar, …) = PUSH
- meer kansen op werk = PULL
Wat waren sociale motieven om naar de stad te trekken?
Push of pull?
- sociale status verbeteren = PULL
- bijstand en hup krijgen = PULL
- grote anonimiteit = PULL
Wat waren culturele motieven om naar de stad te trekken?
Push of pull?
- groter aanbod aan diensten = PULL (bv kerken, onderwijs, artistieke milieus, …)
- open omgeving en meer vrijheid = PULL
Hoe kwamen bewoners van stad en platteland met elkaar in contact?
gewone mensen: via markten (steden namelijk erg afhankelijk van de boeren voor het voedsel)
vermogende elite: via woonverblijven in de stad of via landhuizen op het platteland
Waar woonde merendeel van de bevolking?
Op het platteland?
Waarom was er een ongelijke samenleving in de stad?
- juridische verschillen (poorters en niet-poorters)
Wat is een poorter?
Mensen die stadsrechten hadden om zich te vestigen in de stad en zo ook politieke en economische voordelen/rechten had.
