Alles vo examen 1 Chemie 1-3 Flashcards
Wat is materie?
De verzamelnaam voor stoffen.
Ze omvat alles wat een massa heeft.
Wat is een zuivere stof?
1zeflde soort molecule in de stof.
Stoffen komen zelden voor als zuivere stof.
In wat kan je de zuivere stoffen verdelen?
- enkelvoudige stoffen (1 atoomsoort)
- samengestelde stoffen (meer dan 1 atoomsoort)
In wat kan je de enkelvoudige stoffen verdelen? (3)
- metalen
- niet-metalen
- edelgassen
In wat kan je samengestelde stoffen verdelen? (2)
- anorganische stoffen
- organische stoffen
Wat is een stofklasse?
Een groep stoffen met gelijkaardige chemische eigenschappen.
Ze hebben een gemeenschappelijk atoom of atoomgroep. (= functionele of karakteristieke groep)
Hoe heet de groep van samengestelde stoffen met gelijkaardige eigenschappen en een gemeenschappelijk atoom of atoomgroep?
functionele of karakteristieke groep.
Wat zijn anorganische stoffen?
Samengestelde stoffen die vooral voorkomen in de niet-levende natuur.
Je verdeelt ze in 4 stofklassen: oxiden, zuren, basen en zouten.
Geef een voorbeeld van anorganische stoffen
- siliciumoxide (wit zand)
- koolstofdioxide
- natriumchloride
- water
- …
In welke 4 stofklassen verdeel je de anorganische stoffen?
- oxiden
- zuren
- basen
- zouten
Wat zijn de organische stoffen?
Samengestelde stoffen die allemaal het element koolstof bevatten. Daarom spreek je ook vaak van koolstofverbindingen.
Je vindt ze in de levende natuuur.
Welke verbindingen met het element koolstof vormen een uitzondering op de organische stofklasse?
- koolstofdioxide (CO2)
- koolzuurgas (H2CO3)
… behoren tot de anorganische stofklasse
Wat zijn natuurlijke stoffen?
Stoffen die in de natuur voorkomen.
Wat zijn synthetische stoffen?
Stoffen die bereid worden in de chemische industrie.
Welke worden kan je met elkaar linken?
Kies uit:
- organisch
- anorganisch
- synthetisch
- natuurlijk
organische = (ongeveer) natuurlijk
anorganisch = (ongeveer) synthetisch
Wat doen chemische bindingen?
Ze houden de atomen bij elkaar in chemische verbindingen. De binding is afhankelijk van het type bindende elementen.
Wat is een ionbinding?
Vindt plaats tussen een metaal) en niet-metaalion.
Het metaal geeft hierbij de valentie-elektronen af aan het niet-metaal.
Je stelt de verbinding voor met een formule-eenheid.
Wat is een atoomverbinding?
(covalente binding)
Vindt plaats tussen metaalatomen.
De vrije elektronen en het positieve metaalion trekken elkaar aan en blijven samen.
Je stelt de formule voor met een bruto-formule.
Wat is het oxidatiegetal (OG)?
Is een denkbeeldige lading die het bindingsvermogen van een element geeft.
Het geeft dus het aantal elektronen aan dat een atoom opneemt of afstaat bij overgang naar de ionaire vorm.
Aan wat is de som van de OG van de elementen in een verbinding gelijk?
Aan de nul of aan de lading van het ion.
Wat is het OG van O in een samengestelde stof?
-II
Wat is het OG van H in een samengestelde stof?
+I
Wat is een binaire verbinding?
Een verbinding die bestaat uit 2 elementen.
Hoe bereken je een ontbrekend OG in 4 stappen?
1) Bekende OG en x plaatsen onder de elementen.
2) Vermenigvuldigen met index.
3) Gelijkstellen aan 0 of ad lading van het ion.
4) Ontbrekende OG bepalen.
Hoe bepaal je de chemische formule van een binaire verbinding met behulp van de OG in 3 stappen?
1) OG onder elementen plaatsen.
2) Gelijkstellen aan 0 of ad lading van het ion.
3) Kruiselings vermenigvuldigen en bewerking doen kloppen.
In wat kan je oxiden verdelen?
- metaaloxiden (MO)
- niet-metaaloxiden (nMO)
Wat is het reactiepatroon van een metaaloxide?
M + O2 -> MO
= ionverbinding
Wat is het reactiepatroon van een niet-metaaloxide?
nM + O2 -> nMO
= covalente binding
Zijn oxiden organisch of anorganisch?
Anorganisch.
Welke benaming past er bij: nMO
niet-metaaloxide
= oxiden (nM + O2 = nMO)
Griekse telwoorden 1-10
1 = mono
2 = di
3 = tri
4 = tetra
5 = penta
6 = hexa
7 = hepta
8 = octa
9 = nona
10 = deca
Hoe ziet de systematische naam van een oxide eruit?
(niet-)metaaloxide: voorvoegsel - naam metaal - voorvoegsel - oxide
- als je klinkerbotsing ao hebt zoals pentaoxide, wordt de a geschrapt.
- voorvoegsel moet allen als het meerdere OG’s heeft.
Hoe ziet de Stocknotatie van een oxide eruit?
metaaloxide: naam metaal - (getalwaarde OG metaal) - oxide
Wat is een ander woord voor triviale naam?
gebruikersnaam
triviale naam voor Fe2O3 (oxide)
roest
triviale naam voor CO (oxide)
koolstofmonoxide
triviale naam voor CO2 (oxide)
koolzuurgas
triviale naam voor N2O (oxide)
lachgas
Eigenschappen van oxiden
metaaloxiden:
- vast bij kamertemperatuur
- hoge smelt- en kooktemperatuur
- ionverbinding
- ionrooster
niet-metaaloxiden:
- gasvormig bij kamertemperatuur
- lage kooktemperatuur
- covalente binding
- molecuulrooster
metaaloxide:
- ijzerhoudende gesteenten in de bovenste aardlagen (roodbruine kleur)
- roodbruine kleurstof in kuntstoffen
- katalysator in de chemische industrie
- roest: Fe2O3
- di-ijzertrioxide
metaaloxide:
- produceren van glas
- gebruikt bij het maken van zonnepanelen en chips
- zit in zand en id bovenste aardlagen
- SiO2
- siliciumoxide
metaaloxide:
- beschermt tegen uv-stralen en zit dus meer in zonnecrème
- verzorgende zinkzalf
- bovenste aardlagen
- ZnO
- zinkoxide
niet-metaaloxide:
- gebruikt vo gasbellen in bv frisdrank
- brandblussers
- fotosyntheseproces
- in atmosfeer als broeikasgas
- koolzuurgas: CO2
- koostofdioxide
niet-metaaloxide:
- reukloos en kleurloos gas
- ontstaat bij slechte verbranding van fossiele brandstoffen
- komt vrij bij vulkaanuitbarstingen en bosbranden
- CO2
- koolstofmonoxide
niet-metaaloxide:
- conserveermiddel
- vrij bij verbranding van zwavelhoudende fossiele brandstoffen
-vrij bij vulkaanuitbarstingen
- SO2
- zwaveldioxide
Hoe kan je zuren herkennen aan hun formule en systematische naam?
Ze beginnen altijd met het element waterstof (H)
Wat zijn zuren?
Atoomverbindingen tussen 1 of meerdere waterstofatomen en een zuurrest.
Waterstofatoom kan vrijkomen als een waterstofion.
Het negatieve ion dat hierbij ontstaat, is de zuurrest.
HnZ
In wat kan je zuren opdelen?
- binaire zuren: 2 elementen (waterstof en niet-metaal)
- ternaire zuren: 3 elementen (waterstof, niet-metaal en zuurstof)
stam Br (zuur)
brom-
stam C (zuur)
carbon-
stam Cl (zuur)
chlor-
stam F (zuur)
fluor-
stam P (zuur)
fosf-
stam I (zuur)
jod-
stam N (zuur)
nitr-
stam S (zuur)
sulf-
systematische naam binaire zuren
waterstof - stam van het niet-metaal - ide
systematische naam ternaire zuren
OG = groepsnummer nM -> waterstof -stam van niet-metaal - aat
OG = groepsnummer nM - 2 -> waterstof - stam van niet-metaal - iet
halogeen (VIIa) => OG = groepsnummer - 2 -> waterstof - stam van niet-metaal - aat
systematisch naam + triviale naam HBr (binaire zuren)
- waterstofbromide
- /
systematisch naam + triviale naam HCl (binaire zuren)
- waterstofchloride
- zoutzuur
systematisch naam + triviale naam HF (binaire zuren)
- waterstoffluoride
- /
systematisch naam + triviale naam HI (binaire zuren)
- waterstofjodide
- /
systematisch naam + triviale naam H2S (binaire zuren)
- waterstofsulfide
- /
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam HBrO3 (ternaire zuren)
- +V
- waterstofbromaat
- broomzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam H2CO3 (ternaire zuren)
- +IV
- waterstofcarbonaat
- koolzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam HClO3 (ternaire zuren)
- +V
- waterstofchloraat
- chloorzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam H3PO4 (ternaire zuren)
- +V
- waterstoffosfaat
- fosforzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam HIO3 (ternaire zuren)
- +V
- waterstofjodaat
- joodzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam HNO3 (ternaire zuren)
- +V
- waterstofnitraat
- salpeterzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam HNO2 (ternaire zuren)
- +III
- waterstofnitriet
- salpeterigzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam H2SO4 (ternaire zuren)
- +VI
- waterstofsulfaat
- zwavelzuur
OG(nM) + systematisch naam + triviale naam H2SO3 (ternaire zuren)
- +IV
- waterstofsulfiet
- zwaveligzuur
fysische eigenschappen zuren (2)
binaire zuren:
- aantrekkingskracht moleculen in binaire zuren = klein
- gasvormig
ternaire zuren:
- aantrekkingskracht moleculen groter
- vloeibaar (uitzondering = fosfor)
zuur:
- rotte eieren
- vewijdt bloedvaten
- H2S
- waterstofsulfide
zuur:
- breekt in maag bepaalde voedingsstoffen af
- zoutzuur: HCl
- waterstofchloride
zuur:
- in fluorrijk gesteente
- HF
- waterstoffuoride
zuur:
- productie kunstmest en detergenten
- sommige batterijen
- ontstaat bij vulkanische activiteit
- zwavelzuur: H2SO4
- waterstofsulfaat
zuur:
- verwijdert kalkaanslag
- verwijdert makkelijk roest
- zit in cola
- fosforzuur: H3PO4
- waterstoffosfaat
zuur:
- productie kunstmest
- zure regen
- salpeterzuur: HNO3
- waterstofnitraat