diagnostiek van immuundeficiënties Flashcards
primaire immuundeficienties
- oorzaak
- waar defect
- komt dit vaak voor
indeling primaire immuundeficienties
Voorbeeld RAG genen mutatie en IFNy receptor deficintie waar zit het in de ontwikkeling van het immuunsysteem
- welke ziekten passen bij deze mutaties/ defecten
- welk defect geeft dit
SCID: mutatie in RAG genen–> dit begint in een vroeg stadium–> geen T- en B-cellen = defect in ontwikkeling
IFN-gamma defect: laat in ontwikkelign–> hierdoor geen goede samenwerking tussen th cellen en macrofagen= defect in functie
secundaire immuundeficienties
- oorzaak + verworven of aangeboren?
- komt dit vaak vooor
Komt veel vaker voor
symptomen van immuundeficienties (3)
diagnostisch proces van primaire immuundeficienties (3 stappen)
Warning signs primaire immuundeficientie (10)
flowcytometrie bij primaire immuundeficienties
- welke stap in diagnostisch proces
- waar kijk je naar bij flowcyto
- 4 analyses die je doet hiermee
Dit is de 2e stap in het diagnostisch proces en dit kan in het bloed of beenmerg
Alle cellen hebben specifieke markers, daar kijk je naar bij flowcytometrie
flowcytometrie: analyse van aantallen lymfocyten
B- en T-lymfocyten zijn bij de geboorte laag en word dan meer en bij volwassene is het weer lager
NK-cellen zijn bij de geboorte hoog en de hoeveelheid daalt daarna
flowcytometrie: analyse eiwitexpressie
- waar kijk je naar
- B-cellen: 3 markers en wat zeggen deze
Hierbij kijk je naar specifieke markers van eiwitten
B-cellen: kijk naar markers CD10, CD19 en CD20–> zo kijken in welk stadium van ontwikkeling de b-cellen zitten
CD10: onrijpe b-cellen
CD20: rijpe b-cellen
zonder CD19 heb je geen verandering naar secundaire immuunrespons
flowcytometrie: analyse van perifere b-cel subsets
Door markercombinaties kun je al deze cellen weer identificeren
Waarom wil je het genetisch defect in PID patienten identificeren? (5)
genetic counseling doen als het al in de familie voorkomt, bij nieuwe baby’s
Gentherapie is nu nog erg in ontwikkeling, maar dit is wel de toekomst. Omdat behandeling voor gerichter is dan stamceltransplantatie en hierdoor minder risicovol.
verschillende typen mutaties (4, 1 heeft 3 submutaties)
veruit de meeste mutaties bij pid zijn puntmutaties!!
XLA
- waar mutatie en wat is het gevolg hiervan
- deficientie waarvan
- wat is gevolg voor lymfeklieren
- symptomen
- vanaf hoe oud opgespoord en wanneer dan
- therapie
klinische presentatie, immunologische afwijking en genetisch defect
Door mutatie in BTK gen (x-chromosomaal), door deletie in codon waardoor het stopcodon wordt ingevoerd
pre-b cel heeft geen goede receptor, daardoor B-cel deficientie en dus ook laag IgG, IgM en IgA
lymfeklieren hebben nauwelijks follikels en geen/weinig plasmacellen
–> veel bacteriele infecties (er is nog wel een normale cellulaire immuniteit tegen virussen)
XLA kan vanaf 6 mnd opgespoord worden, omdat dan je eigen antistofaanmaak op gang komt
therapie: immunoglobuline suppletie en zo nodig profylactische antibiotica
SCID
- wat gaat er fout en wat is hiervan het gevolg
- welke soort infecties krijg je
- diagnostiek
- behandeling
Afwezigheid van functionele T-cellen in combinatie met gestoorde B-cel functie. Ook NK-cellen zijn aangetast. (door t-cel defect en dus slechte communicatie zijn b en nk cellen ook minder in functie)
–> verhoogde gevoeligheid bacteriele, virale en schimmelinfecties –> oppertunistische infecties
diagnostiek: flowcytometrie–> kijk naar aanwezigheid van de subtypen lymfocyten. Bij SCID t-cellen altijd afwezig!!
Hierna gericht moleculair onderzoek naar het genetisch defect
Therapie: stamceltransplantatie of gentherapie (wanneer mogelijk)
PID kandidaatgenen
- hoe veel
Er zijn nu > 200 PID kandidaatgenen bekend en er worden er steeds meer ontdekt.
1 ziektebeeld bij 1 pt kan meer dan 1 kandidaatgenen ten grondslag hebben liggen
Het blijft lastig om te bewijzen dat een bepaalde fout ook verantwoordelijk is voor die ziekte, daarom moet er altijd ook functioneel getest worden.
Klinische heterogeniteit met 1 PID gen
Defecten in hetzelfde gen kunnen zich anders klinisch presenteren
Het ligt eraan waar in het eiwit het foutje zit, soms is er nog wat restfunctie van het eiwit.
Als er nog restfunctie is, dan heb je minder snel een stamceltranspantatie nodig
Effect van vroege diagnose SCID op overleving
SCID screening in de hielprik
Zit sinds 2021 in de hielprik
Bij de screening wordt gekeken naar T-celreceptor excisiecirkels (TRECs), dit is een bijproduct van VDJ recombinatie en ligt in het cytosol. Het is stabiel, maar repliceert niet meer. Het dunt uit na celdeling.
TRECs kun je zien als maat voor aanwezigheid van T-cellen. Bij de hielprik is veel TRECs gezond en als er geen TRECs zijn–> mogelijk SCID
Dan wordt er meer onderzoek gedaan bij de baby
