3) Przeciwgrzybicze Flashcards
Grzybice układowe (4)
1) Amfoterycyna B (G-B)
2) Flucytozyna (G-S)
3) azole
4) echinokandyny
Grzybice powierzchniowe (6)
- inh. epoksydazy skwalenowej
- Gryzeofulwina
- Nystatyna
- Natamycyna
- Cyklopiroks
- Tawaborol
- niektóre azole (Itrakonazol)
Amfoterycyna B (8)
- polienowy makrolid;
- G-bójczo
- bardzo szerokie spektrum
- łaczy się z ergosterolem; tworzy pory, wypływ jonów i białek
kiedy?
1) grzybice układowe (ciężkie)
2) czasem miejscowo (spojówka, staw)
3) leiszmanioza
- nierozpuszczalna w H2O: koloidalny roztwór do wstrzyknięć lub nowe liposomalne
- nie wchłania się z pp
- penetruje tkanki (bez OUN, czasem podawana do płynu m-r)
- NIE łączyć z azolami
Amfoterycyny B - N natychmiastowe (5+3)
niemal u wszystkich
- gorączka
- skurcze
- nud/wym
- spadek CTK
- bóle głowy
Zmniejsza je:
- wolniejsze podawanie
- zmniejszenie dawki
- wcześniejszy Paracetamol i antagoniści H1
Amfoterycyny B - N wolne (4)
1) nefrotoksyczność (↓ przez wlewy NaCl 0,9%)
- prawie u wszystkich
- kwasica cewkowa
- masywna utrata Mg2+, K+
2) hepatotoksyczność
3) anemia (↓ produkcji erytropoetyny)
4) Podanie do płynu M-Rdz: obj. zapalenia opon
Amfoterycyna B - Postaci liposomalne (własności i przykłady)
- drogie
- zarezerwowane dla nietolerujących zwykłej postaci
- słabo na UM i OUN
- ↓ nefrotoksyczność i toksyczność natychmiastowa
Preparaty:
1) sfery (AmBisome)
2) dyski lipidowe (Amphotec)
3) “taśmy” lipidowe (Abelcet)
Flucytozyna
G-statycznie
- syntetyczny analog pirymidyny;
- parmeaza cytozynowa: transport do kom. grzyba
Flucytozyna->Fluorouracyl->FdUMP + FUTP
= ↓DNA i ↓RNA
(kom. człowieka nie przekształcają)
+ AMFOTERYCYNA B
- kryptokokowe zapalenie płuc
- zapalenie wsierdzia (Candida)
Flucytozyna - N
1) uszkodzenie szpiku (anemia, leukopenia, małopłytkowość)
2) uszkodzenie wątroby
3) skóra: osutka, nekroliza naskórka)
Azole - leki (3+4)
“-konazole”
IMIDAZOLE:
- Keto-konazol
- Mi-konazol
- Klotrymazol
TRIAZOLE:
- Itra-konazol
- Flu-konazol
- Wory-konazol
- Poza-konazol
Azole - charakterystyka, N
SZEROKIE spektrum
- ↓ P450 (CYP51: lanosterol -> ergosterol)
- TRIAZOLE: bardziej wybiórcze wobec grzybów
……………….
N: łagodne
1) ginekomastia; zab. metabolizmu hormonów (bo ↓ P450)
2) ↑ aminotransferaz
4) nefrotoksycznie - produkcja cyklodekstryn (Worykonazol, Itrakonazol)
Ketokonazol (3)
Azol, Imidazol
U/miejscowo (szampon)
- P450: silnie
- pierwszy, obecnie wypierany
kiedy?
- p-łupieżowo
Flukonazol
Azol, Triazol
U/Ż
- P450: słabo
- OUN: ok
kiedy?
- grzybice OUN (lek z wyboru)
………………………
- nie działa na Candida krusei, Aspergillus i Blastomyces
Itrakonazol
Azol, Triazol
U/Ż
- P450: silnie
- słabsze wchłanianie
- aktywny na Aspergillus i Blastomyces
……………………..
N: nefrotoksyczność przy podaniu Ż (cyklodekstryny)
Worykonazol
Azol, Triazol
U/Ż
- P450: słabiej, ale na CYP3A4, 2C19 i 2C9
- wchłanianie: ok
- OUN: ok
- nie wydala się z moczem (= NIE na grzybice DM)
- działa na Candida krusei, Aspergillus
N:
1) nefrotoksyczność przy podaniu Ż (cyklodekstryny)
2) odwracalne zab. widzenia (barwy, ostrość, jasność)
Pozakonazol
Azol, Triazol
U
- nowy, szerokie spektrum
- P450: ↓ CYP3A4
kiedy? 1) inwazyjne grzybice 2) neutropenia (profilaktyka) 3) po przeszczepie szpiku ..... NIE łączyć z lekami wydłużającymi QT (bo ↓ CYP3A4): - Chinidyna - Cyzapryd - Halofantryna
Isawukonazol
Azol U/Ż - nowy, szerokie spektrum (też mukormykoza) - P450: ↓ CYP3A4 - OUN: ok
↑ T1/2
Forma Ż NIE zawiera cyklodekstryn (!) - bezpieczny dla nerek
Echinokandyny - wymienić leki
”- FUNGINY”
1) Kaspo-fungina
2) Mika-fungina
3) Anidula-fungina
Echinokandyny charakterysyka
G-bójcze
- ↓ syntezę ściany
- pozajelitowo
- OUN i DM: słabo
kiedy? grzybice oporne
- Cadnida
- Aspergillus
niewydolność nerek: ok (bez korekcji dawki); nie są wydalane z moczem
…..
- nie działają na Cryptococcus neoformans
Echinokandyny - N
rzadko
- można w NN (bo nie są wydalane z moczem)
1) Kaspofungina + CYKLOSPORYNA: hepatotoksyczność
2) Mikafungina: ↓ metabolizm Nifedypiny, Cyklosporyny, Syrolimusu
3) Anidulafungina: degranulacja mastocytów
Inhibitory epoksydazy skwalenowej
1) Terbi-nafina
2) Bute-nafina
3) Nafty-fina
4) Tol-naftat
Inh. epoksydazy skwalenowej charakterystyka
G-bójcze
- in vitro: szerokie spektrum
- praktyka: skóra i paznokcie
- ↓ epoksydazę skwalenową (↓ syntezy ergosterolu wcześniej niż azole)
Terbinafina
Inh. epoksydazy skwalenowej
U
- grzybica paznokci (3 miesiące)
NIE działa na P450
Butenafina
Naftyfina
Tolonaftat
Inh. epoksydazy skwalenowej
MIEJSCOWO
(doustnie całkowicie metabolizowana w wątrobie)
- żele/ lakiery do paznokci
Gryzeofulwina
G-statycznie
- doustnie
- ↓ wrzeciono mitotyczne i mikrotubule
kiedy?
Grzybica skóry (2-6 tyg)
- kumuluje się w naskórku: ↓ nowych zakażeń
- wypierana przez Itrakonazol i Terbinafinę
NIE DZIAŁA na Candida
- nierozpuszczalna w H2O
- tłuste posiłki: ↑ wchłaniania
Nystatyna
Natamycyna
Makrolidy
- doustnie (niewchłanialne); [zbyt toksyczne na pozajelitowo]
- łaczy się z ergosterolem, tworzy pory (jak Amfoterycyna)
kiedy?
1) Candida (głównie)
- miejscowo: skóra, błony śluzowe, dopochwowo; U w zakażeniach pp
2) pierwotniaki (średnio): Trichomonas vaginalis i Giardia lamblia
N: rzadko
- SJS
- alergie, nud/wym
Cyklopiroks
1) ↑ wolnych rodników = uszkadza błonę
2) ↓ transport leucyny do kom
3) ↓ syntezę prostanoidów (p-zapalnie)
kiedy?
- kandydoza narządów moczowo-płciowych
(miejscowo na skórę i paznokcie, dopochwowo)
- słabe działanie p-bakteryjne (G+, G-, mykoplazmy)
Tawaborol
↓ syntezę białek (inh. syntetazy leucylo-tRNA)
- miejscowo (paznokcie)
Azole penetrujące do OUN
1) Flukonazol
2) Worykonazol
3) Isawukonazol
Gryzeofulwina - N
1) teratogennie
2) Ch. posurowicza
3) wątroba, OUN
4) fotosensytyzacja
5) indukuje enzymy wątrobowe (↓ skutecznosć antykoncepcji i Warfaryny)
Działające na Candida
1) Flucytozyna
2) Echinokandyny
3) Nystatyna (miejscowo)
4) Natamycyna (miejscowo)
5) Cyklopiroks (moczowo-płciowy)
6) Worykonazol
