3) Gruźlica i trąd

Question 1

Leki I rzutu (+ które B-S)

Answer 1

1) Izoniazyd
2) Rymfapicyna
3) Etambutol (B-S)
4) Pirazynamid
5) Streptomycyna

Question 2

Izoniazyd - mechanizm działania, N

Answer 2

Lek I rzutu, b-bójczy

• ↓ budowy ściany (↓ kw. mykolowego)

1) anemia (bo ↓B6)
2) neuropatia obwodowa (wzgl B6)

3) wątroba
4) szum w uszach
………………
metabolit leku (powstaje dzięki KatG)
- nieodwracalnie ↓ enzymy produkujące kwas mykolowy (składnik ścian prątków)

Question 3

Ryfampicyna - działanie i właściwości

Answer 3

Lek I rzutu, b-bójczy (ansamycyny)

• dzielące się prątki wewnątrzkom.
• ↓ RNA (łączy się z podj β polimerazy bateryjnej)
• dobrze się wchłania
• dobrze penetruje (też do JAM gruźliczych i ROPNIE)
• do OUN - tylko w zapaleniu

Question 4

Izoniazyd - właściwości

Answer 4

Lek I rzutu, b-bójczy

• prątki dzielące się
• wewnątrz- i pozakomórkowo
• ↓ aktywność dla prątków atypowych
• prątki oporne na izoniazyd są też oporne na ETIONAMID

Question 5

Ryfampicyna - kiedy stosować?

Answer 5

Lek I rzutu, b-bójczy (ansamycyny)

• leczenie wszystkich gruźlic i TRĄDU
• gronkowce
• legnionelloza (+makrolidy)
• N. meningitidis, H. influenzae

Question 6

Ryfampicyna - N

Answer 6

1) małopłytkowość
2) zakażenia C. difficile
3) żółtaczka cholestatyczna i zapalenie wątroby
4) śródmiąższowe zapalenie nerek

5) pomarańczowe pot, łzy, mocz (i sperma xD )
6) indukcja P450 -> ↓ skuteczność leków

Question 7

Etambutol - działanie i właściwości

Answer 7

I rzut; b-statyczny (!)

polimeryzacja składnika ściany bakterii

• wewnątrz- i pozakomórkowo
• w monoterapii: szybko oporność
• dobrze się wchłania; OUN tylko w zapaleniu
• 50% wydalane przez nerki

Question 8

Terapia trądu -wymienić leki (3)

Answer 8

• Dapson
• Ryfampicyna
• Klofazymina

Question 9

Dapson charakterystyka, N

Answer 9

sulfony; terapia trądu

• ↓ syntezę DHF
• dobrze wchłania się z pp
• kumulacja w skórze, nerkach, wątrobie i mięśniach

N:
- rumień guzowaty (erythema nodosum leprosum; leczony GKS i Talidomidem)

• anemia hemolityczna

Question 10

Klofazymina - ogólnie + N

Answer 10

Trąd oporny na sulfony
Gruźlica 2 rzut

• barwnik fenozynowy (łaczy się z DNA i ↓ replikację)
• kumuluje się w komórkach skóry (długo uwalniana)

N: przebarwienia skóry (czerwonobrązowe/czarne)

Question 11

Etambutol - N

Answer 11

I rzut; b-statyczny (!)

• pozagałkowe zapalenie n. wzrokowego

(↓ ostrość widzenia, ślepota na barwę zieloną i czerwoną)

Question 12

Pirazynamid - niepożądane

Answer 12

I rzut, b-bójczo

• hiperurykemia (u większości; nie odstawia się leku)
• napady dny moczanowej
• wątroba

Question 13

Streptomycyna - N

Answer 13

I rzut; b-bójczo (aminoglikozyd)

• nefrotoksyczność
• ototoksyczność

terapia max 6 miesięcy

Question 14

Bedakilina

Answer 14

II rzut, b-bójczo

inh. syntetazy ATP prątków (wybiórczy)
- dzielące się i niereplikujące (!)
- wewnątrz- i pozakom

kiedy?
- wielolekooporna gruźlica płuc

N:
- arytmie (wydłużenie QTc; nie stosować z inh. CYP3A4)

• bóle stawów
• wątroba

Question 15

Delamanid

Answer 15

II rzut

• ↓ syntezę kwasów mykolowych
• brak oporności krzyżowej

kiedy?
- wielolekooporna gruźlica płuc (leczenie skojarzone)

N:

• wydłużenie QTc
• czasem hipokaliemia i retikulocytoza
• bezsenność

Question 16

Makrolidy

Answer 16

b-statycznie
b-bójczo: ↑ stężenia i ↑ pH

PRĄTKI ATYPOWE

• Klarytromycyna
• Azytromycyna

Question 17

Leki II rzutu (+ które działają b-statycznie)

Answer 17

1) Etionamid
2) PAS (B-statycznie)
3) Cykloseryna (B-statycznie)

4) Aminoglikozydy (Kapreomycyna, Amikacyna, Kanamycyna)
5) Makrolidy (atypowe!)
6) Fluorochinolony

7) Delamanid
8) Bedakilina
9) Klofazymina
………………
Linezolid (b-statycznie): III rzut

Question 18

Etionamid

Answer 18

II rzut, b-bójczo

(↓ syntezy kw. mykolowego)

• analogicznie jak IZONIAZYD
• możliwa oporność krzyżowa
• wewnątrz- i pozakom.
• dobrze do OUN

Question 19

PAS (kw. para-aminosalicylowy) - ogólnie + N

Answer 19

II rzut, b-statycznie

• antagonista kw. foliowego
• względnie wybiórczy wobec prątków

N:

1) owrzodzenia żołądka i XII
2) krwawienia z p.pok

3) 3.-8. tydzień stosowania: nadwrażliwość (hepato/splenomegalia, bóle stawów…); trzeba odstawić
4) KAMICA moczowa (może krystalizować)

Question 20

Aminoglikozydy

Answer 20

I Streptomycyna
.......
II Kanamycyna (wypierana przez poniższe leki)
II Kapreomycyna (na wielooporne
II Amikacyna
.......................................
Kanamycyna: nie wchłania się-> p.pok
Amikacyna: ↓ toksyczna niż Kanamycyna

N:
- nefro/ototoksyczność (działanie na ślimaka lub przedsionek ucha wewn)

Question 21

Cykloseryna - N

Answer 21

II rzut, b-statycznie

• ↓ synteza ściany bakterii
• prątki oporne na leki I rzutu

N:
- neuropatia obwodowa
- zaburzenia neuropsychiczne
...............
PIRYDOKSYNA: zmniejsza neurotoksyczność

Question 22

Linezolid - ogólnie + N

Answer 22

III rzut; b-statycznie (oksazolidynon)

• wewnątrz i pozakom
• bardzo rzadko

N:

1) Mielosupresja
2) kwasica mleczanowa
3) neuropatia

stosować <4tyg

Question 23

Fluorochinolony

Answer 23

II rzut; b-bójczo

Cyprofloksacyna
Lewofloksacyna
Gatyfloksacyna
Moksyfloksacyna

Question 24

Pirazynamid - właściwości i działanie

Answer 24

I rzut, b-bójczo

↓pH - prątki wolno dzielące się (!)

• nieaktywny wobec prątków atypowych
• dobrze się wchłania, do OUN tylko w zapaleniu

Question 25

Streptomycyna - działanie i właściwości

Answer 25

I rzut, b-bójczo

• ciężkie przypadki choroby
• nie na atypowe
• tylko pozakomórkowe
• do OUN tylko w zapaleniu

Question 26

Gruźlica - profilaktyka

Answer 26

Osoby nieszczepione/małe dzieci po kontakcie z chorym

1) Izoniazyd (6-9 miesięcy)
lub
2) Ryfampicyna (4)
lub
3) Izoniazyd + Ryfampicyna (3)

Question 27

Schemat leczenia gruźlicy - faza wstępna

Answer 27

2 miesiące

Izoniazyd (INH)
Ryfampicyna (RMP)
Etambutol lub Streptomycyna (EMB/SM)
Pirazynamid

Question 28

Schemat leczenia gruźlicy - faza kontynuacji

Answer 28

4 miesiące

Izoniazyd (INH) + Ryfampicyna (RFP)

Question 29

Leki działające na ścianę grzybów

Answer 29

↓ syntezy kw. mykolowego

1) Izoniazdyd
2) Etionamid
3) Delamanid

4) Etambutol (polimeryzacja ściany)
5) Cykloseryna (mechanizm nie podany)