27. Thuốc điều trị sốt rét Flashcards
Bệnh sốt rét là
bệnh truyền nhiễm, do KST Plasmodium
Nguyên nhân gây bệnh sốt rét
5 loài kst sốt rét
Plasmodium falciparum
Plasmodium vivax
Plasmodium malariae
Plasmodium ovale
Plasmodium knowlesi
đặc điểm p.falciparum
sốt rét nặng và ác tính, ngắn và dứt điểm
đặc điểm gây bệnh của Plasmodium malariae
nhẹ nhưng tái phát
3 thể kst sốt rét có ở việt nam
Plasmodium falciparum
Plasmodium vivax
Plasmodium malariae
Các thể sốt rét lâm sàng
sốt rét thường và sốt rét ác tính
sốt rét thường
k có dấu hiệu đe dọa tính mạng con người
sốt rét ác tính
Có biến chứng đe dọa tính mạng
Thường xảy ra trên BN nhiễm P.falciparum/nhiễm phối hợp có P.falciparum
Phương thức lây truyền sốt rét
Muỗi truyền/muỗi anopheles
Truyền máu có KST sốt rét
Truyền từ mẹ sang con
Nguyên tắc điều trị sốt rét
phát hiện sớm, điều trị đúng & đủ liều
đối với P. f: cắt cơn sốt & chống lây lan
đối với P. v, P. m: cắt cơn sốt, chống lây lan, chống tái phát
phải điều trị kết hợp với nâng cao thể trạng
Chu kỳ phát triển của KST sốt rét
Giai đoạn sinh sản vô tính: trong cơ thể người (gan & hồng cầu)
Chu kỳ sinh sản hữu tính: trong cơ thể muỗi
thuốc diệt thể vô tính trong hồng cầu gây biểu hiện gì
cắt cơn sốt
thuốc diệt thể vô tính trong hồng cầu (thuốc cắt cơn sốt) gồm
Chloroquin, quinin, Artemisinin
vì sao P. f không có cơn tái phát
vì các mảnh trùng từ gan vào hết hồng cầu không để lại thể ngủ ở gan như vivax và malariae
P. f cứ bao lâu thì gây sốt 1 lần
24 - 48h
có mấy bước điều trị sốt rét
3 bước điều trị sốt rét:
cắt cơn sốt: diệt thể vô tính trong hồng cầu
diệt thể giao bào để tránh lây truyền cho người khác
diệt thể ngủ trong gan để tránh tái phát
thuốc chống lây lan sốt rét và dự phòng tái phát
primaquin
Chloroquin diệt
thể vô tính trong hồng cầu của các loài sốt rét
vì sao Chloroquin có tác dụng cắt cơn sốt tốt
vì thuốc tập trung với nồng độ cao trong hồng cầu
Chloroquin có tác dụng với giao bào không
tác dụng vừa phải với giao bào trừ chủng của P. f
KST sốt rét vào hồng cầu sẽ
nuốt nhân Hem tạo ra các gốc tự do & các thành phần có độc tính nhưng KST có enzym để chuyển thành chất không độc
cơ chế tác dụng chloroquin
enzym chuyển chất độc của KST sốt rét → ứ đọng chất độc gây tiêu diệt KST
chỉ định chloroqiun
điều trị & dự phòng sốt rét thông thường cho những đối tượng còn nhạy cảm
dùng được cho phụ nữ có thai
tdkmm chloroqiun
rối loạn tiêu hóa, đau đầu, phát ban, ngứa (sau lưng), rối loạn thị giác, giảm thính lực
cần làm gì ở bệnh nhân điều trị sốt rét bằng chloroquin kéo dài
kiểm tra thị lực
cách làm giảm tdkmm của chloroquin
uống sau ăn no để giảm ADR
độc tính chloroquin
dùng liều cao kéo dài gây tan máu đặc biệt ở người thiếu enzym G6PD
có thể gây tử vong nếu dùng liều cao duy nhất 30mg/kg
chỉ định chloroquin
dùng cho tất cả các đối tượng sốt rét thông thường ( không phải ác tính)
thuốc quinin có vị
rất đắng
quinin diệt thể vô tính trong hồng cầu & giao bào của
P.v và P.m
t/2 của quinin
ngắn nên không dùng được dự phòng
quinin so sánh với chloroquin
hiệu lực kém hơn nhưng độc tính cao hơn chloroquin (quinin điều trị trong 7 ngày để cắt sốt nhưng chloroquin cần 3 ngày)
pnct có nên dùng quinin
phụ nữ 3 tháng cuối thai kỳ không dùng do tăng nguy cơ đẻ non
3 tháng đầu có thể dùng được vì ít tác dụng trên tử cung bình thường
hội chứng quinin
đau đầu, nôn, chóng mặt, rối loạn thị & thính giác, tụt đường huyết
tại sao quinina gây tụt đường huyết
do liều điều trị kích thích tb beta tuyến tụy tiết ra insulin mạnh
chỉ định quinin hiện nay
dùng khi sốt rét đã kháng chloroquin hoặc sốt rét ác tính
dẫn xuất của Artemisinin
dẫn xuất A,B ít tan trong nước
dẫn xuất D tan trong nước
dẫn xuất c tan trong dầu
thuốc điều trị sốt rét hiệu quả nhất hiện nay là
Artemisinin
đặc điểm tác dụng của Artemisinin
tác dụng nhanh, mạnh, hiệu quả cao
Artemisinin có dùng để dự phòng không
không vì t/2 ngắn
Artemisinin có cắt cơn sốt không
có vì diệt thể vô tính trong hồng cầu → cắt cơn sốt
Artemisinin không có hoạt tính với
thể ngủ
Artemisinin có tỉ lệ tái phát
cao
hiện nay dùng Artemisinin
phối hợp với các thuốc khác
Artemisinin tập trung
các tb nhiễm KST → tạo ra các gốc tự do ở KST → KST bị chết
Artesunat, artemether không dùng ở
phụ nữ cho con bú, phụ nữ có thai 3 tháng đầu
chỉ định Artemisinin
điều trị sốt rét thông thường do tất cả các chủng
điều trị sốt rét kháng thuốc và sốt rét ác tính
điều trị sốt rét cho phụ nữ có thai 3,5 tháng cuối
phác đồ phối hợp để tăng hiệu quả điều trị & giảm kháng thuốc ( artesunat + pyronaridin)
primaquin là
thuốc diệt thể giao bào tử trong máu & chống tái phát
tác dụng của primaquin
không diệt thể vô tính trong hồng cầu → không cắt sốt
diệt các thể KST sốt rét tại gan → tránh tái phát
diệt được giao bào ở trong máu → tránh lây lan
đặc điểm primaquin
dung nạp tốt, an toàn hơn so với các thuốc khác trong nhóm
uống primaquin khi nào
uống khi no tránh ADR tiêu hóa
tdkmm của primaquin
thuốc gây thiếu máu tan máu đặc biệt ở người thiếu G6PD mạnh nhất & đáng chú ý nhất
chỉ định primaquin
điều trị & dự phòng ( cho người trở về từ vùng sốt rét)
chú ý khi dùng primaquin
thận trọng, không dùng chung với quinin
