1b) Leki cytotoksyczne Flashcards
Leki cytotoksyczne ogólnie
- uszkadzają DNA
- upośledzają enzymy replikacji DNA
- psują wrzeciono podziałowe
- hamuja proliferację kom nowotworu
- wywołują apoptozę
Charakterystyczne działania niepożądane leków cytotoksycznych
Uszkodzenie
1) szpiku (mielosupresja)
- pancytopenia
2) błony śluzowej pp (mucositis)
3) mieszka włosów
4) wątroby
5) gonad
6) gojenia się ran
7) wzrostu dzieci
8) zespół rozpadu nowotworu
9) zespół ANE (anorexia, nausea, emesis)
10) nowotwory wtórne (po latach)
Podział dzialań niepozadanych ze względu na czas
1) ostre (natychmiastowe)
- nudności i wymioty
- alergie
2) wczesne (4-6 tyg)
- mielosupresja
- mucositis
- wypadanie włosów
3) opóźnione (kilka-kilkanaście tyg)
- zwłóknienie płuc
- nerki
- kardiomiopatia
- neuropatia
4) późne (odległe, miesiące-lata)
- gonady
- wtórne nowotwory
Grupy leków cytotoksycznych
1) leki alkilujące
2) antymetabolity
3) antybiotyki przeciwnowotworowe
4) taksany (taksoidy)
5) pochodne epipodofilotoksyny
6) pochodne barwinka różyczkowego
7) pochodne kamptotecyny
Podział leków ze względu na cykl
1) niezależnie od cyklu
2) fazowo nieswoiste
3) fazowo swoiste
Leki działające niezależnie od cyklu
Tak samo na proliferujące i w G0
1) pochodne nitrozomocznika
Leki fazowo nieswoiste
Tak samo we wszystkich fazach cyklu i neico słabiej w G0
1) leki alkilujące
2) Daktynomycyna
3) Doksorubicyna (chyba pomyłka, powinna być Mitomycyna?)
4) pochodne platyny
Leki fazowo swoiste
Aktywne tylko w niektórych fazach cyklu
1) Asparaginaza (G1)
2) antymetabolity (S)
3) pochodne epipodofilotoksyny (G2)
4) analogi kamptotecyny (G2)
5) alkaloidy barwinka (M)
6) taksany (taksoidy; M)
7) większośc antybiotyków p/nowotworowych (S, G2, M)
Leki działające w fazie G1
1) Asparaginaza
2) niezależne i nieswoiste
Leki działające w fazie S
1) atymetabolity
2) większość antybiotyków
3) niezależne i nieswoiste
Leki działające w fazie G2
1) pochodne epipodofilotoksyny
2) analogi kamptotecyny
3) większosć antybiotyków
4) niezależne i nieswoiste
Leki działające w fazie M
1) alkaloidy barwinka
2) taksany (taksoidy)
3) większośc antybiotyków
4) niezależne i nieswoiste
Podstawowe mechanizmy oporności na leki
1) aktywny transport poza komórkę
2) zahamowanie transportu do komórki
3) więcej glutationu
4) inaktywacja leku
5) hamowanie aktywacji leku
6) zwiększenie cząsteczek enzymu
7) zmiana funkcji enzymu
8) spadek zapotrzebowania na substrat
9) mutacja punktu uchwytu
10) alternatywny szlak metaboliczny
11) wzrost naprawy DNA
12) mocniejsze mechanizmy antyapoptotyczne
Aktywny transport poza komórkę
Mechanizm oporności
- błonowe P-glikoproteiny (PGP/MDR1)
- wyrzucanie z komórek wielu różnych leków (podstawowy mechanizm wielolekowej oporności)
- Werapamil: hamuje glikoproteiny
- poszukiwane inne inhibitory w celu uwrażliwienia komórek