1a) Immuno: INNE IMMUNOSUPRESYJNE Flashcards
Talidomid
Pochodna Glu
- szpiczak mnogi, rumień guzowaty (trąd), toczeń (zmiany skórne)
- uspokajający, nasenny, p-bólowy
- ↓ angiogenezę
- ↓ TNFα, IL-2, 4, 6, 8, 12
- ↓ wzrost i funkcje plazmocytów
- ↑ p-nowotworowa odpowiedź Th1 i NK
- mieszanina enancjomerów:
1) R (działanie terapeutyczne)
2) S (teratogennie)
Talidomid - N
Pochodna Glu
1) Teratogenny (zaburzenia rozwoju kończyn)
2) Zakrzepica żylna (wskazanie stosowania doustnych antykoagulantów)
3) Niedoczynność tarczycy
4) Neuropatia obwodowa
Lenalidomid
Pomalidomid
Aktymid
IMiDs - nowe pochodne TALIDOMIDU
(Pochodna Glu)
- silniejsze działanie immunomodelujące
- badania: szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne, rak prostaty
w małych dawkach: odwracanie zmian związanych z wiekiem
SelCIDs
Selective cytokine inh. drugs
- grupa pochodnych TALIDOMIDU
- przeciw TNF
- hamuje fosfodiesterazę typu 4 (p-zapalnie)
- nie stymuluje (jak TALIDOMID) limf T
Bortezomid
Inh. proteasomu 26S
↑ apoptozę kom. nowotworowych
- szpiczak plazmocytowy
- odrzucanie przeszczepu
- toczeń rumieniowaty układowy (ciężki)
Glatyramer
Immunomodelujący
mieszanina octanów peptydu (4700 - 13000 Da)
- skład: 4 aminokwasy (Glu, Ala, Tyr, Lys) w stosunku jak w białku mieliny (MBP)
- wiąże się z MHC II i zaburza prezentację MBP
- ↑ limf Tc
- ↓ stanu zapalnego w OUN
- wstrzyknięcia podskórne
- stwardnienie rozsiane (postać nawrotowa)
Glatyramer - N
Immunomodelujący
mieszanina octanów peptydu (4700 - 13000 Da)
1) ostre reakcje poiniekcyjne
- duszność
- ucisk w klp
- tachykardia
- zmiany CTK
- arytmie
2) Reakcje w miejscu wstrzyknięcia, potliwość, p.pok
Fumaran dimetylu - mechanizm
Ester metylowy kw. fumarowego (drobnocząsteczkowy)
- silnie lipofilny i elektrofilny
- (+) czynnik transkrypcyjny Nrf2
- indukuje ochronną odp antyoksydacyjną (↑ ekspresja oksygenazy hemowej, peroksydazy glutationowej..)
- ↓ aktywność wydzielniczą kom. dendrytycznych, mikrogleju, makrofagów
- metabolizuje się do CO2 (wydalany przez płuca)
Fumaran dimetylu - kiedy?
Ester metylowy kw. fumarowego (drobnocząsteczkowy)
- stwardnienie rozsiane (nawrotowe)
- łuszczyca
Fumaran dimetylu - N
Ester metylowy kw. fumarowego (drobnocząsteczkowy)
- Limfopenia
- Neutropenia
- Nefrotoksyczność z białkomoczem
- Ciała ketonowe w moczu
- Bóle brzucha (typ zapalenia jelit)
Gusperymus
15-deoksyspergualina
Pochodna antybiotyku spergualiny
- ↓ limf T (zależne od IL-2)
- ↓ różnicowanie się Thp w Th1
- ↓ produkcja p-ciał
- ostre odrzucanie przeszczepu (gł nerki)
- białaczki, chłoniaki z limf T (badania)
Gusperymus - N
15-deoksyspergualina
- Mielosupresja (leukopenia, małopłytkowość, anemia)
- Neuropatia czuciowa (drętwienie kończyn i twarzy)
Abetimus
Cztery oligonukleotydy dsDNA
+ reszty glikolu polietylenowego
[limf B mają receptory dla dsDNA: jeden z sygnałów kostymulacji]
- wiąże krzyżowo rec. na błonie limf B
= ↓ sygnału kostymulacji
= anergia/apoptoza kom. B - toczniowe zapalenie nerek (badania)
Fingolimod
Drobnocząsteczkowy inh. S1PR1
(rec. 1-fosforanu sfingozyny typu 1)
S1PR1 - migracja limf T do węzłów chłonnych i OUN
- monoterapia stwardnienia rozsianego (silna postać ustępująco-nawracająca, niereagująca na INF-β)
Ponesimod
Podobne działanie do FINGOLIMODU
Drobnocząsteczkowy inh. S1PR1
(rec. 1-fosforanu sfingozyny typu 1)
- badania: stwardnienie rozsiane
Fingolimod - N
Drobnocząsteczkowy inh. S1PR1
- ↑ ryzyko zakażeń (gł. GDO)
- obrzęk plamki żółtej
- krążenie (bradykardia, blok PK)
- bóle głowy, pleców, ↑ ALAT, ASPAT, kaszel, p.pok
Fingolimod - Przeciwwskazania
Drobnocząsteczkowy inh. S1PR1
- aktywne przewlekłe zakażenia (gruźlica, WZW)
- czynne nowotwory (wyjątek: rak podstawnokomórkowy skóry)
- ciężka niewydolność wątroby u osób z ↓ odpornością
- ciąża, karmienie piersią
- leczenie β-blokerami (konsultacja kardiologa)
Rigerimod (P140)
Syntetyczny fosforylowany peptyd
- fragment snRNP70 (aa 131-151, fosforylacja w 140)
- formowanie kompleksu wycinającego introny z mRNA
- wytwarzanie autoprzeciwciał w schorzeniach autoimmuno
- reaktywność CD4+ z antygenami MHC-II
- toczeń rumieniowaty układowy (ciężki)
Lakwinimob
Drobnocząsteczkowy (cholino-3-karboksamid)
- działanie p-zapalne i immunosupresyjne
- ↓ migrację kom. zapalnych do OUN
- ↓ aktywność limf B i T
- ↓ cytokiny prozapalne, ↑ cyt. p-zapalne
- testowany w stwardnieniu rozsianym
Lakwinimob - N
Drobnocząsteczkowy (cholino-3-karboksamid)
- bóle stawów
- ↑ transaminazy
Benwitomid
Drobnocząsteczkowy (3,5-dihydroksy-4-ipropylstilbe)
- działanie p-zapalne i immunosupresyjne
- ↓ chemotaksję fagocytów
- ↓ limf T
- łuszczyca
Blisibimod
Białko fuzyjne z domeną BAFF/BlyS
(B-cell activating factor/B-lymphocyte stimulator)
- hamuje BAFF/BlyS (wiąże się 200x silniej niż p-ciała monoklonalne)
- toczeń rumieniowaty układowy
- testowany: Sjogren, twardzina układowa, stwardnienie rozsiane, nefropatia IgA, Hashimoto, RZS
Blisibimod - N
Białko fuzyjne z domeną wiążącą BAFF/BlyS
(B-cell activating factor/B-lymphocyte stimulator)
dobrze tolerowany
- ↑ zachorowalność na infekcje (GDO)
- bóle pleców
Atacicept
Białko fuzyjne z dwoma domenami wiążącymi:
1) BAFF/BlyS (B-cell activating factor/B-lymphocyte stimulator)
2) APRIL (a proliferation-inducing ligand) z rodziny TNFα, które wiąże się z rec. TACI na limf B
…………………………………
- stymuluje BAFF i APRIL
- ↓ funkcji gł. dojrzałych limf B
badania:
- toczeń rumieniowaty układowy
- nowotwory (szpiczak plazmocytowy, przewlekła białaczka limfatyczna z kom B, chłoniaki nieziarnicze)
Tofacytynib
Inh. kinaz JAK (Janus-3)
- doustnie
- leczenie RZS
………………………………………………………..
JAK - wewnątrzkomórkowa sygnalizacja w limf T - aktywują białko STAT 1-6
- pobudzenie kom. zapalnych do produkcji autakoidów i reakcji immunologicznych
Decernotynib
Baricitinib
Podobne działanie co TOFACYTYNIB
Inh. JAK-1, JAK-2
- doustnie
- leczenie RZS
Tofacytynib - N
Inh. kinaz JAK
- ↑ transaminaz
- hiperlipidemia
- ↑ ryzyko zakażeń i nowotworów
Sotrasaturyna
Inh. kinazy C
- hamuje limf. T oraz powstawanie w nich IL-2
testy: rozlany chłoniak z dużych kom. B
Edratyd
Peptyd tolerogenny
anty-dsDNA
- ↓ autoreaktywnych limf T i B
- ↑ Treg
- toczeń rumieniowaty układowy (badania)
Opioidy
- swoiste receptory; ↓ makrofagi, limf B i T
Silnie: Morfina, Fentanyl, Petydyna, Metadon
[Brak działania: Buprenorfina, Oksykodon, Hydromorfon]
[Immunostymulująco: Tramadol]
N: ↑ infekcji (długotrwałe leczenie, uzależnienie od heroiny]
Chlorochina
Hydroksychlorochina
Leki p-malaryczne
- terapia ciężkich schorzeń autoimmuno i zapalnych
- niejasny mechanizm
1,25-dihydrocholekalcyferol (wit D)
Immunosupresyjnie
- rec. na limfocytach: ↓ aktywności (↓ IL-2)
- stwardnienie rozsiane
Leki - wymienić
1) Talidomid
2) Lenalidomid
3) Pomalidomid
4) Aktymid
5) Bortezomid
6) Glatyramer
7) Fumaran dimetylu
8) Gusperymus
9) Abetimus
10) Fingolimod
11) Ponesimod
12) Rigerimod
13) Lakwinimob
14) Benwitomid
15) Blisibimod
16) Atacicept
17) Tofacytynib
18) Decernotynib
19) Baricitinib
20) Sotrasaturyna
21) Edratyd
22) Morfina, Fentanyl, Petydyna, Metadon
23) Chlorochina
24) aktywna Wit. D
