10 - Palliatieve behandeling van het gemetastaseerd mammacarcinoom

Question 1

Hoe worden afstandsmetastasen vaak vastegesteld?

Answer 1

Aan de hand van klachten

Question 2

Waarom screenen we niet continue op afstandsmetastasen?

Answer 2

Het eerder detecteren van metastasen heeft geen effect op de uiteindelijke prognose. Je creëert geen behandelingswinst, aangezien de patiënten vaak alsnog op hetzelfde moment komen te overlijden. Je creëert echter wel ziekteverlies aangezien de patiënten eerder weten dat ze uitzaaiingen hebben.

Question 3

Wat zijn oligometastasen?

Answer 3

Detecteerbare afstandsmetastasen waarbij geen curatie mogelijk is.

Question 4

Wanneer zijn oligometastasen nog te behandelen?

Answer 4

• 3 metastasen in maximaal 2 verschillende plaatsen
• Onafhankelijk van locoregionaal recidief

Question 5

Waarom zijn oligometastasen als je ze vroeg detecteert nog wel te genezen?

Answer 5

Omdat ze heel beperkt uitzaaien.

Question 6

Hoeveel procent van de borstkankerpatiënten recidiveert in 10 jaar?

Answer 6

20-25%

Question 7

Waarom geven we bij iemand met HR-gevoelige borstkanker anti-hormonale therapie voor de chemotherapie?

Answer 7

• Even effectief als chemotherapie
• Indien effectief, vaak langer effectief dan chemotherapie
• Meestal minder bijwerkingen
• Steeds delende tumoren kunnen ER verliezen

Question 8

Hoeveel procent van de gediagnosticeerde borsttumoren is hormoongevoelig?

Answer 8

70%

Question 9

Wat is een reden om niet te beginnen met anti-hormonale therapie?

Answer 9

‘Visceral crisis’-> bijvoorbeeld veel levermetastasen. Je hebt dan niet de tijd die je eigenlijk nodig hebt om te kijken of de anti-hormonale therapie aanslaat.

Question 10

Om welke 3 redenen prefereren we systemische therapie boven lokale therapie bij gemetastaseerd borstkanker?

Answer 10

• Op afstand gemetastaseerde ziekte: via bloed- en/of lymfebaan verplaatst
• Zelden oligometastatisch
• Zelden alleen lokaal progressie

Question 11

Hoe werkt de oestrogeenproductie bij de vrouw?

Answer 11

Oestrogenen worden geproduceerd door de eierstokken en hebben een effect in de borst. Vrouwen die in de overgang zijn hebben ook nog hormoonproductie, maar in lagere hoeveelheid en niet meer cyclisch. Deze hormoonproductie gebeurt dan via de bijnier. De androgenen die door de bijnier worden geproduceerd worden dan door aromatase omgezet in oestrogenen. De hormonen worden gereguleerd door de hypofyse die een stimulus aan de eierstokken (en in de menopauze aan de bijnieren) geeft.

Question 12

Wat zijn 4 vormen van therapie tegen oestrogenen?

Answer 12

1. De tumor kan rechtstreeks geblokkeerd worden in de borst door tamoxifen. Tamoxifen lijkt op oestrogenen en kan op deze manier de receptoren blokkeren. Tamoxifen is echter alleen werkzaam als er genoeg endoxifen geproduceerd wordt.
2. Ook kan via een LHRH-agonist de oestrogeenproductie door de eierstokken geremd worden. Zo breng je vrouwen in de overgang.
3. Ook een ovariectomie kan ertoe leiden dat de oestrogeenproductie stopt.
4. De oestrogeenproductie door de bijnier kan geremd wordend door een aromataseremmer te geven. Je moet hiervoor in de post-menopauzale fase zijn.

Question 13

Waar moet je op letten bij het geven van een aromataseremmer?

Answer 13

De vrouw moet in de overgang zijn. Anders krijg je een tijdelijke verlaging van je oestrogenen, waardoor de eierstokken geactiveerd worden. Op deze manier wordt de tumor alleen maar gestimuleerd!

Question 14

Wat gebeurt er met de kans dat anti-hormonale therapie aanslaat bij borstkanker naarmate het meerdere keren gegeven wordt?

Answer 14

De kans dat het aanslaat daalt naarmate de behandeling vaker gegeven wordt.

Question 15

Welke 2 mechanismen van resistentie zijn er tegen anti-hormonale therapie?

Answer 15

• Farmacologisch (medicament bereikt kankercel niet)
  o Verminderde compliance
  o Comedicatie
  o ‘Poor metaboliser’ -> te lage endoxifen spiegel
• Verandering van tumorcellen
  o Opregulatie van alternatieve pathways
  o Verlies van ER/PR receptor expressie

Question 16

Wat zijn bijwerkingen van chemotherapie tegen het mammacarcinoom?

Answer 16

• Misselijkheid, braken (anti-emetica kan helpen)
• Haaruitval (cold cap kan het voorkomen)
• Beenmergremming -> kortdurend
• Slijmvliestoxiciteit
• Menstruatiestoornissen -> uitval eierstokken
• Vermoeidheid (lichamelijke activiteit kan helpen)

Question 17

Welk middel kan gericht gegeven worden tegen een mammacarcinoom met Her2-overexpressie?

Answer 17

Her2 komt tot overexpressie op de celmembraan van de kankercellen. Ze dimeriseren een andere Her2-receptor of een Her1,3,4-receptor, waarna een cascade aan groeifactoren geactiveerd worden. Trastuzumab is een middel wat dit proces tegengaat.

Question 18

Waar moet je op letten bij het geven van trastuzumab?

Answer 18

Het wordt altijd gecombineerd met chemotherapie.

Question 19

Wat is de werking van bifosfanaten bij een mammacarcinoom?

Answer 19

De tumorcellen maken factoren vrij die ervoor zorgen dat de osteoclasten actief worden. Hierdoor kunnen er gaten in de botten vallen. De activiteit van de osteoblasten en osteoclasten zorgt ook voor het vrijkomen van factoren die de tumor weer verder laten delen. Bifosfonaten zijn botbeschermende medicijnen die deze vicieuze cirkel doorbreken.

Question 20

Wat is de werking van Denosumab?

Answer 20

Denosumab is een voorbeeld van een bifosfanaat die stoffen wegvangt en hierdoor de activatie van de osteoclasten remt en de factoren die a.g.v. deze activatie vrij zouden komen ook remt.