Żołądek i 12nica - wrzody, neo Flashcards
żołądek czy 12nica - gdzie częściej owrzodzenia?
12nica - 4x częściej
Lokalizacja owrzodzeń 12nicy
zwykle w jej pierwszej części (a z nich 50% na ścianie przedniej)
Lokalizacja owrzodzeń żołądka
większość - obwodowa połowa krzywizny mniejszej
u 10% współistnieją z owrzodzeniami 12nicy
Owrzodzenia ostre a przewlekłe - które w 12nicy i w żołądku? Kryterium czasowe
w 12nicy -przewlekłe lub ostre (=utrzymują się <3mcy bez cech włóknienia)
żołądka - zazwyczaj przewlekłe
Owrzodzenia żołądka a ryzyko raka
przemiana łagodnego wrzodu w zmianę złościwą jest RZADKA, owrzodzenia nowotworowe prawdopodobnie od początku mają charakter złośliwy
H.pylori a owrzodzenia 12nicy - jak często, patomechanizm
- obecna u 95% chorych z owrzodzeniem 12nicy
- bakteria umiejscawia się w bł. śluzowej cz. przedodźwiernikowej żołądka → stan zapalny → stymuluje komórki G do ↑wydz. gastryny → ↑HCl → metaplazja bł. śluz. 12nicy → kolonizacja tych obszarów przez H.pylori → dalsze uszkodzenie bł. śluz → owrzodzenie 12nicy
H. pylori a owrzodzenia żołądka
- obecna u 75% chorych z owrzodzeniem żołądka
- zwiększenie penetracji kwasu i pepsyny do bł. śluz. żołądka (przez stan zapalny)ra
NLPZ a owrzodzenia GOPP
hamują wytw. prostaglandyn, a prostaglandyny w żołądku są odpowiedzialne za wytwarzanie śluzu i wodorowęglanów
- 30% wrzodów żołądka jest zwz. z NLPZ
- niewielki odsetek wrzodów 12nicy jest zwz. z NLPZ
Palenie a owrzodzenia GOPP
- to czynnik etiologiczny dla żołądka i 12nicy
- bardziej dla żołądka
- wydłuża proces gojenia owrzodzeń
- ↑ ryzyka powikłań choroby wrzodowej (np. krwawienie / perforacja)
Czynniki genetyczne a owrzodzenia GOPP
- wrzody 12nicy: krewni I stopnia mają większe ryzyko (jeszcze większe gdy wrzód był <20r.ż.)
- wrzody żołądka - podobnie
Z. Zollingera-Ellisona - co to?
Zespół wywołany guzem wydzielającym gastrynę (gastrinoma), stwierdzanym zwykle w trzustce, czasem w 12nicy czy żołądku.
Z. Zollingera-Ellisona - objawy
- u 30% cechy MEN I
- hipergastrynemia → ryzyko owrzodzeń → powikłania (krwawienia, ból, zwężenia p.pok.)
- głównym objawem może być biegunka (przez dużą objętość HCl dostającego się do j.cienkiego)
- inaktywacja lipazy tłuszczowej → biegunka tłuszczowa
Z. Zollingera-Ellisona - rozpoznanie
- owrzodzenia w nietypowych lokalizacjach, u młodych osób
- owrzodzenia oporne na leczenie farmakologiczne
→ oznaczyć gastrynę w surowicy krwi
-do lokalizacji guza/przerzutów: TK, MR, wybiórcza angiografia
Z. Zollingera-Ellisona - leczenie
- resekcja guza prowadzi do wyleczenia
- ciężki do usunięcia gdy są przerzuty, b. mały guz, zmiany wieloogniskowe
-potem IPP
Inne, dziwne czynniki ryzyka powstania owrzodzenia w GOPP
- więcej u grupy krwi 0
- więcej przy nadczynności przytarczyc (→↑Ca we krwi → pobudza wydzielanie żołądkowe); jak się ją wyleczy to owrzodzenia się goją same
Objawy choroby wrzodowej
- nawracający, dobrze ograniczony ból w nadbrzuszu
- żołądka: ból podczas jedzenia, ↓ się po wymiotach
- 12nicy: ból na czczo, ↓ się po jedzeniu, lekach zobojętniających, mleku, wymiotach
- zgaga
- jadłowstręt
- gorzki posmak w ustach (nagły napływ śliny do j.ustnej)
- nietolerancja niektórych pokarmów
- wymioty (chlustające, z kawałkami owoców c: przy zwężeniu odźwiernika)
Choroba wrzodowa - rozpoznanie
Endoskopia + biopsja
- można robić test CLO na H.pylori (fragment bł. śluzowej z ok. przedodźwiernikowej umieszcza się na żelu z mocznikiem → ureazy przerabiają go na amoniak → zmiana kolorku z żółtego na różowy/czerwony)
- biopsja wrzodów żołądka jest ważna, bo wykluczy nowotwór
Wrzód stresowy - co to?
Nadżerki / owrzodzenia żoł. i 12nicy, które występują w pewnych okolicznościach:
- ciężkie schorzenia
- urazy
- przedłużona wentylacja mechaniczna
- niewydolność wielonarządowa
- sepsa
- rozległe zabiegi chirurgiczne
Wrzód stresowy - patomechanizm
kwas solny + niedokrwienie bł. śluzowej
Wrzód stresowy - co robić?
najlepiej zapobiegać - w sytuacjach zagrażających stosować IPP
Wrzody Cushinga i Curlinga - co to, kiedy
- specyficzne postaci owrzodzenia stresowego
- Cushing - po urazie OUN
- Curling - po oparzeniu
Wrzody Cushinga - patomechanizm
↑ICP → ↑aktywności n.X → ↑wydz. żołądkowego
Leczenie niepowikłanej ch. wrzodowej - ogólne zalecenia
- unikanie NLPZ, palenia, dużych il. alkoholu
- jak trzeba stosować NLPZ, to włączyć IPP
Eradykacja H.pylori (wrzody 12nicy) - jak?
- podstawa
- IPP + 1/kilka antybiotyków (“terapia trójlekowa”) - trwa 7 dni
- potem 4-6 tyg. IPP
(gojenie: sama eradykacja > samo IPP
zapobieganie nawrotom: eradykacja = samo IPP)
-pomogło? git; nie pomogło? znowu diagnozować w kierunku H.pylori
Eradykacja H.pylori (wrzody 12nicy) - efekty
- odsetek eradykacji 90%
- możliwe jest ponowne zakażenie
- odsetek nawrotów owrzodzeń w ciągu 1roku przy braku eradykacji - 80%
Eradykacja H.pylori (wrzody żołądka) -
- najpierw wyklucz czy wrzód to nie neo
- bez eradykacji - odsetek nawrotów 50%, po eradykacji - 10%
- do czasu zagojenia kontrolować owrzodzenie w endoskopii; jak się nie goją to znowu biopsja…
(gojenie: eradykacja = IPP
zapobieganie nawrotom: eradykacja > IPP)
Niepowikłana choroba wrzodowa - leczenie chirurgiczne wrzodów 12nicy
- b. rzadko się robi
- kiedyś się robiło wagotomię pniową, wagotomię wysoce wybiórczą, czy resekcję żołądka
Niepowikłana choroba wrzodowa - leczenie chirurgiczne wrzodów żołądka - kiedy? Jak?(ogólnie)
- leczenie zachowawcze → wrzód się nie goi → leczenie chirurgiczne
- podejrzewasz neo / nie możesz wykluczyć neo → resekcja owrzodzenia (zakres zależy od lokalizacji i ryzyka że to neo)
Niepowikłana choroba wrzodowa - leczenie chirurgiczne wrzodów żołądka - lokalizacja a rodzaj resekcji
Obwodowa cz. żołądka → resekcja sposobem Billroth I:
- usuwa się obwodową cz. żołądka
- kikut proksymalny zespala się z 12nicą
Bardziej proksymalne owrzodzenia → rekonstrukcja sposobem Polya:
-kikut żołądka zespolony z j. czczym
Zespół poposiłkowy - kogo dotyczy, objawy
ok. 20% pacjentów po resekcji żołądka Objawy naczynioruchowe: -zamroczenie -tachykardia -napadowe zaczerwienienie skóry -pocenie się -kołatanie serca
-niekiedy biegunka i wymioty
Wczesny zespół poposiłkowy - kiedy?
15-30minut po jedzeniu
Wczesny zespół poposiłkowy - mechanizm
szybkie opróżnianie hiperosmolarnej (gł. węgle) treści żołądka do j. cienkiego → przemieszczenie płynu do światła jelita →
- nagłe ↓ objętości pozakomórkowej przestrzeni płynowej,
- poszerzenie pętli jelitowych → wzmożenie perystaltyki
Wczesny zespół poposiłkowy - co poprawia objawy, jakie postępowanie
- często konieczne jest przyjęcie pozycji leżącej do czasu ustąpienia objawów
- mniejsze, suche, częste posiłki
- unikanie spożywania dużych il. węgli i płynów w czasie posiłków
Późny zespół poposiłkowy - kiedy?
objawy 1-3h po jedzeniu
Późny zespół poposiłkowy - mechanizm
szybsze wchłanianie glukozy z górnego odc. j. cienkiego → hiperglikemia → ↑prod. insuliny → odruchowa hipoglikemia
Późny zespół poposiłkowy - objawy
podobne do właściwego z. poposiłkowego (=wczesnego)
- naczynioruchowe
- może być uczucie głodu i zmącenie
Późny zespół poposiłkowy - postępowanie
leczenie objawowe - podanie węglowodanów
Biegunka po resekcji żołądka - przyczyny
szybkie przemieszczenie się treści żołądkowej do j. cienkiego
+
przerwanie włókien nn.X zaopatrujących narządy trzewne j. brzusznej
Biegunka po resekcji żołądka - z czym może współistnieć
z objawami biegunki tłusczowej o niewielkim nasileniu
Biegunka po resekcji żołądka - leczenie
pochodne kodeiny lub loperamid
-czasem mogą pomóc posiłki niewielkie, suche, bez rafinowanych węglowodanów
Spadek masy ciała po chirurgii z powodu ch. wrzodowej
- ↓il. przyjmowanego pokarmu (przez szybsze odczuwanie sytości, nudności, wymioty, ból brzucha, brak apetytu)
- zaburzenia wchłaniania przez przyspieszone opróżnianie treści żołądkowej do j.cienkiego
- nadmierny wzrost bakterii
Niedokrwistość po resekcji żołądka
- najczęściej po całkowitej
- niedobory Fe, wit. B12, kw. foliowego
- niedobory przez ↓il. pokarmu
- albo przez zmniejszenie procesu redukcji soli żelaza (wtedy się nie wchłania)
- ↓il. IF → niedobór wit. B12 (tylko w rozległych resekcjach)
Schorzenia układu kostnego po resekcji żołądka
- osteoporoza i osteomalacja
- przez ↓ wchłaniania wapnia i wit. D
- złamania patologiczne wiele lat po resekcji
- dlatego po resekcji długotrwała suplementacja wit.D i wapnia (zwł. u kobiet)
Operacyjne leczenie choroby wrzodowej a rak
- ↑ryzyko rozwoju raka gruczołowego żołądka
- przez zarzucanie rakotwórczych soli kwasów żółciowych do kikuta żołądka
- więc po resekcji żołądka endoskopie kontrolne
Perforacja wrzodów 12nicy - czy może być bez objawów poprzedzających, lokalizacja
- perforacja bez wcześniejszych objawów choroby - 50% pacjentów
- zwykle przy ostrych owrzodzeniach na przedniej ścianie 12nicy
Perforacja wrzodów żołądka - częstość, wiek, z czym związane
- rzadziej niż 12nicy
- szczyt zapadalności: podeszły wiek → więc więcej powikłań i śmiertelności
- w dużym stopniu związane z NLPZ
Objawy perforacji p.pok.
- nagły, silny, ciągły ból w nadbrzuszu
- powłoki j.brzusznej nie przemieszczają się z oddechem
- tkliwość uciskowa
- obrona mięśniowa
- obawa chorego przed poruszaniem się
- deskowaty brzuch
- ruchy oddechowe płytkie
- szmery perystaltyczne nieobecne
Gdy rozlane zapalenie otrzewnej:
- bladość
- wstrząs
- cechy centralizacji krążenia
Gdy obecność treści żołądkowej w j. brzusznej:
- ból w okolicy barku (przez podrażnienie przepony)
- wymioty
Czy w perforacji p.pok. zawsze dochodzi do rozlanego zapalenia otrzewnej?
Nie, bo otwór może być oklejony przez sieć większą