Pierś z prezki Flashcards

1
Q

Czynniki ryzyka raka piersi

A
  • płeć kobieca
  • wiek >50rż
  • rak drugiej piersi (20x)
  • zmiany niezłośliwe sutka (brodawczak)
  • wiek wystąpienia pierwszej miesiączki <12rż
  • wiek menopauzy >50rż
  • wiek pierwszego porodu >35rż
  • napromienianie okolicy piersi zwłaszcza w okresie dojrzewania
  • obciążenia rodzinne
  • czynniki genetyczne (mutacja BRCA1/2)
  • wysoka pozycja socjoekonomiczna
  • miejsce zamieszkania (miasto)
  • otyłość po menopauzie
  • antykoncepcja hormonalna i hormonalna terapia zastępcza
  • rasa biała
  • bezdzietność
  • czynniki geograficzne
  • alkohol
  • czynniki dietetyczne (nadmierna podaż tłuszczu zwierzęcego)
  • mała aktywność fizyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jaki rak piersi najlepiej rokuje?

A

Przedkliniczny rak rozpoznany w badaniach przesiewowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jaki % kobiet ma w momencie rozpoznania raka WCZESNEGO piersi

A

<25%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Objawy raka piersi

A
  • guz - niebolesny, twardy, słabo ruchomy, źle ograniczony
  • zmiany w obrębie brodawki – wciągnięcie brodawki, krwisty wyciek, owrzodzenie na powierzchni
  • zmiany skórne – wciągnięcie skóry, objaw skórki pomarańczy, owrzodzenie, guzki satelitarne
  • powiększenie regionalnych węzłów chłonnych
  • ból piersi – rzadko
  • objawy zapalenia (ból, obrzęk, zaczerwienienie)
  • zmiana kształtu lub wielkości piersi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Drogi szerzenia się raka piersi

A

naciekanie okolicznych tkanek
przerzuty drogą chłonną
przerzuty drogą naczyń krwionośnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Klasyfikacja histpat raków piersi wg. WHO

A
Raki przedinwazyjne (nienaciekające=in situ):
-rak przewodowy in situ (DCIS)=wewnątrzprzewodowy

-zrazikowy in situ (LCIS)

Raki inwazyjne (naciekające):
-rak naciekający bez specjalnego typu (NST - dawniej przewodowy)
-Rak naciekający zrazikowy
postaci specjalne:
-Rak cewkowy
-Rak sitowaty
-Rak śluzowy
-Rak metaplastyczny
-Rak rdzeniasty (medularny)
-Inne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Które inwazyjne raki piersi najczęstsze?

A
  • NST (rak naciekający bez specjalnego typu) 70-80%

- rak naciekający zrazikowy: ok. 10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leczenie LCIS (=zrazikowy in situ)

A

bez czynników ryzyka → obserwacja

dodatkowe czynniki ryzyka RP → postępowanie zmniejszające ryzyko (obustronna amputacja+IBR (jednoczasowa rekonstrukcja) lub profilaktyka farmakologiczna)

typ pleomorficzny → wycięcie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Leczenie DCIS (przewodowy in situ = wewnątrzprzewodowy)

A

leczenie operacyjne,
ew. uzupełniająca HTH i RTH wg wskazań (zależy od VNPI)
(tamoxifen gdy ER/PR+ - ↓ryzyka wznowy i raka w drugiej piersi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Leczenie chirurgiczne DCIS

A

miescowe wycięcie + określenie indeksu prognostycznego Van Nyhus (VNPI) (szacowanie ryzyka nawrotu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Indeks prognostyczny Van Nyhus (VNPI) - za co punkty

A

Średnica guza:

1pkt: <16mm
2pkt: 16-40mm
3pkt: >40mm

Margines wycięcia:

1pkt: >10mm
2pkt: 1-10mm
3pkt: <1mm

Stopień złośliwości:
1 pkt: niski/średni, bez martwicy
2 pkt: niski/średni, jest martwica
3 pkt: wysoki, martwica jest lub nie

Wiek chorej:
1pkt: >60
2 pkt: 40-60
3 pkt: <40

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Indeks prognostyczny Van Nyhus (VNPI) - interpretacja

A

≤10 pkt – radioterapia

>10 pkt – mastektomia prosta (+SNB)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

SNB=biopsja węzła wartownika - kiedy zaleca się w przedinwazyjnym raku? Czemu?

A
W przypadkach:
• planowanej amputacji piersi
• palpacyjnego charakteru zmiany
• rozpoznaniu DCIS G3
• średnicy zmian w MMG > 4 cm

bo ryzyko niedoszacowania inwazyjnego raka piersi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wskazania do amputacji piersi

A

to w sumie p/wskazania do BCT (zabiegu oszczędzającego)
• wieloośrodkowość zmian
• brak możliwości uzyskania korzystnego efektu estetycznego
• brak zgody na BCT
• przebyta wcześniej radioterapia piersi ?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Powikłania wczesne amputacji piersi

A
  • krwiak
  • zakażenie rany
  • martwica płatów skórnych
  • długotrwały wyciek chłonki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Powikłania późne amputacji piersi

A
  • ograniczenie ruchomości kończyny
  • obrzęk limfatyczny ramienia
  • zaburzenia czucia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Zabiegi oszczędzające w leczeniu raka piersi - kiedt?

A
  • motywacja chorej
  • możliwość osiągnięcia dobrego efektu estetycznego
  • brak przeciwskazań
  • indywidualizacja leczenia (BCT-zabieg oszczędzający po CTH)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Zabiegi oszczędzające w leczeniu raka piersi - przeciwwskazania bezwzględne

A
  • brak możliwości wykonania zabiegu R0
  • rozległe mikrozwapnienia w MMG
  • przebyta wcześniej radioterapia piersi lub istniejące p.wskazania do RTH (np. kolagenozy)
  • brak zgody chorej na oszczędzający zabieg lub RTH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Zabiegi oszczędzające w leczeniu raka piersi - przeciwwskazania względne

A
  • przewidywany zły efekt estetyczny
  • wieloośrodkowość zmian
  • ciąża
  • nosicielstwo mutacji BRCA1/2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Zabiegi oszczędzające w raku piersi - rodzaje

A

Oszczędzające pierś:
-BCT

Oszczędzające pachę:

  • LAD (wycięcie dolnego piętra dołu pachowego)
  • 4NAS (four nodes axillary sampling)
  • SNB (biopsja wartownika)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Leczenie oszczędzające pierś - na czym polega?

A

Wycięcie guza pierwotnego z marginesem tkanek zdrowych
+
wycięcie regionalnych ww chłonnych (ALND)
lub biopsja węzła wartowniczego (SNB)
+
napromienianie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Zabiegi oszczędzające raka piersi - jakie techniki chirurgiczne?

A

• kwadrantektomia
(margines tkanek zdrowych >2cm)
• szerokie wycięcie
(margines tkanek zdrowych 1-2cm, może być węższy od strony powięzi)
• stożkowe wycięcie kompleksu NAC
(margines tkanek zdrowych co najmniej 1cm)

NIGDY wyłuszczenie guza!!
sposób leczenia nie zależy od typu histologicznego raka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Przeciwwskazania do biopsji wartownika

A
  • cecha N+ bez leczenia neoadjuwantowego
  • przebyte RTH (?)
  • przebyte zabiegi chirurgiczne w zakresie dołu pachowego

ps stan po szerokim wycięciu guza nie jest p/wskazaniem do SNB

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jak identyfikujemy węzła wartowniczego w biopsji?

A
Technika identyfikacji:
• barwnikowa (błękit metylu)
• radioizotopowa
• z użyciem ferromagnetyków
• fluorescencyjna (zieleń indocyjaninowa)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Co gdy węzeł wartowniczy się nie wyznakuje?

A

to wskazanie do wycięcia regionalnych ww.chł.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Ile węzłów wycinać przy biopsji wartownika?

A

Pierwotne leczenie chirurgiczne, po leczeniu neoadjuwantowym gdy wyjściowo cN0 - 1 ww. wartowniczy

Po leczeniu neoadjuwantowym (pierwotnie cN+, całkowita odpowiedź kliniczna) - pobrać przynajmniej 3 węzły chłonne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Chory cT1N0 lub cT2N0 z przerzutami w 1-2 ww. wartowniczych - co robić?

A

Można odstąpić od limfadenektomii pachowej na rzecz RTH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Leczenie oszczędzające pierś - standard RTH, metody

A

25 frakcji 50Gy / 15 frakcji 40Gy (to u chorych <50r.ż., N0)
+ boost na lożę 10-20Gy (można odstąpić u niektórych)

  • EBRT (wiązki zewnętrzne)
  • HDR (brachyterapia śródtkankowa wysokiej dawki)
  • IORT (radioterapia śródoperacyjna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

U kogo można odstąpić od boostu na lożę w oszczędzającym leczeniu piersi (RTH)

A

u tych z niskim ryzykiem nawrotu:

  • > 60r.ż.
  • ER+
  • T1N0
  • DCIS-
  • R0
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Czynniki wpływające na efekt

estetyczny zabiegu oszczędzającego w raku piersi

A
  • lokalizacja guza pierwotnego
  • wielkość piersi
  • objętość usuniętych tkanek
  • planowanie cięć chirurgicznych
  • sposób rekonstrukcji ubytku tkanek
  • zakres chirurgii w dole pachowym
  • BMI
  • wiek pacjentki
  • wystąpienie powikłań
  • dawka całkowita radioterapii
  • przebyta/uzupełniająca CHT, HT
  • czas od zakończenia leczenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Zabiegi onkoplastyczne - metody

A
  • płaty przesuwane
  • płaty rotowane
  • zabiegi redukcyjne

symetryzacja jednoczasowa/odroczona

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Zabiegi chirurgiczne w raku piersi obejmujące tylko pierś (bez ww.chł.)

A
  • kwadrantektomia
  • WLE (szerokie wycięcie guza)
  • stożkowe wycięcie NAC (kompleksu brodawka-otoczka)
  • mastektomia podskórna
  • mastektomia prosta
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Zabiegi chirurgiczne w raku piersi obejmujące pierś i ww.chł.

A
  • mastektomia zmodyfikowana (Pateya, Maddena)

- mastektomia radykalna (Halsteda)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Taktyka leczenia raka piersi T1N0, T2N0, T1N1, T2N1

A

-guz <3cm + inne kryteria umożliwiające BCT (zabieg oszcz. pierś)
→ BCT
→ jak cN0 to biopsja wartownika, jak cN+ to wycięcie regionalnych ww.chł.

-guz >3cm lub p/wskazania do BCT
→ mastektomia
→ węzły jak wyżej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Leczenie miejscowo zaawansowanych raków piersi - w zależności od typu receptorowego

A

luminalny A - HTH
luminalny B HER2(-), potrójnie(-) - CTH
HER2(+) ER(-) - CTH + trastuzumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Leczenie miejscowo zaawansowanych raków piersi - zmiany operacyjne i nieoperacyjne

A

Operacyjna → zabieg → leczenie uzupełniające

Nieoperacyjna → RTH lub leczenie systemowe II
potem jeżeli stała się operacyjna to zabieg i leczenie uzupełniające, jak dalej jest nieoperacyjna to leczenie paliatywne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Strategia leczenia chorych z miejscowym nawrotem raka piersi

A

po BCT → mastektomia + SNB/ALND* (wycięcie regionalnych ww.chł = czyli pachowych)

po mastektomii + RTH → doszczętna resekcja + ALND*

po mastektomii bez RTH → doszczętna resekcja + ALND* + RTH

potem HTH u chorych ER/PGR+
CTH u ER/PGR-

  • jeśli nie było wcześniej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Strategia leczenia chorych z regionalnym nawrotem

A

dół pachowy → resekcja* + RTH*
nadobojczykowo → RTH*
zamostkowo → RTH*

potem HTH u ER/PGR+
CTH u ER/PGR-

*jeśli możliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

U ilu % z rakiem piersi w chwili rozpoznania stwierdza się przerzuty odległe?

A

3-10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Przeżycie przy rozsianym raku piersi

A

5-letnie 5-15%
gdy ER(-): 18-24mcy
długoletnie (>20 lat) 1-3%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

U ilu % chorych z rozsianym rakiem piersi zmiana jest miejscowo operacyjna?

A

50%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Leczenie chirurgiczne rozsianego raka piersi gdy miejscowe zaawansowanie

A

doszczętne wycięcie ogniska pierwotnego
+
chirurgiczne leczenie zmian wtórnych, zwłaszcza w płucach, wątrobie, kościach

→lepszy czas przeżycia niż przy starszym postępowaniu (mniej się operowało wtedy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Zalety chirurgicznego leczenia rozsianego raka piersi

A
  • usunięcie źródła dalszego rozsiewu
  • właściwa kontrola miejscowa → optymalizacja leczenia systemowego (zmniejszenie prawdopodobieństwa chemiooporności)
  • przywrócenie prawidłowej odpowiedzi immunologicznej (modele zwierzęce)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Wady chirurgicznego leczenia rozsianego raka piersi

A
  • spadek odporności na skutek urazu operacyjnego/znieczulenia
  • konieczność radykalnego leczenia miejscowego (rozległość zabiegu)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

wskazania do chirurgicznego leczenia rozsianego raka piersi

A
  • odpowiednia lokalizacja przerzutów
  • młody wiek chorej
  • dobry stan ogólny / schorzenia współistniejące
  • dobra odpowiedź na leczenie systemowe
  • korzystny status receptorowy guza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Leczenie chirurgiczne rozsianego raka piersi - czego można oczekiwać?

A
  • poprawa jakości życia
  • wydłużenie czasu do progresji
  • poprawa przeżycia
  • wyleczenie (1-10% chorych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Cele badań kontrolnych po raku piersi

A
  1. Wczesne wykrycie wznowy miejscowej oraz raka drugiej piersi
  2. Obserwacja późnych powikłań po leczeniu (menopauza, osteoporoza, nowotwory wtórne)
  3. Motywowanie pacjentki do kontynuacji HTH
  4. Poradnictwo psychologiczne i socjologiczne
  5. Ocena odległych wyników leczenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Obserwacja chorych po leczeniu DCIS oraz raka inwazyjnego w stopniu I-III - co kiedy badanie kliniczne?

A
  • pierwsze 2 lata – co 3-4 m-ce
  • 2-5 lat – co 6 miesięcy
  • > 5 lat – co 12 miesięcy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Obserwacja chorych po leczeniu DCIS oraz raka inwazyjnego w stopniu I-III - co kiedy badania dodatkowe?

A
  • MMG, USG – co 12 miesięcy
  • badanie ginekologiczne – co 12 miesięcy (TAM = tamoxifen)
  • densytometria – co 2 lata (IA = inhibitory aromatazy)
  • inne badania w zależności od indywidualnych wskazań
  • utrzymywanie należnej masy ciała
  • zalecanie aktywności fizycznej
  • poradnictwo genetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Przeżycia 5-letnie w raku piersi, w zależności od rozległości

A

rak wczesny 90-95%
rak lokoregionalny 50-70%
rak uogólniony 5-15%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Kiedy można robić rekonstrukcje odroczone piersi?

A

3-4 miesiące po zabiegu

8-12 miesięcy po zakończeniu RTH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Wskazania do mastektomii z jednoczasową rekonstrukcją

A
  • rak wieloogniskowy / wieloośrodkowy
  • rak wczesny przy braku zgody / możliwości wykonania BCT
  • nosicielstwo mutacji BRCA1/2
  • brak wskazań do RTH
  • motywacja chorej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Rodzaje mastektomii z jednoczasową rekonstrukcją

A
  • z zaoszczędzeniem skóry
  • z zaoszczędzeniem kompleksu brodawka-otoczka
  • z redukcją skóry
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Przeciwwskazania do mastektomii z zaoszczędzeniem kompleksu brodawka-otoczka (NSM)

A
  • centralne / zabrodawkowe położenie guza
  • palenie papierosów
  • cukrzyca
  • przewlekłe stosowanie antykoagulantów
  • względy plastyczne (duża pierś, wyraźna ptoza, brak centralnego umiejscowienia brodawki)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Operacje odtwórcze piersi przy użyciu materiałów obcych - jakie opcje?

A
  • proteza (implant)
  • ekspander-rozprężacz tkankowy (w II etapie wymiana na protezę)
  • ekspandero-proteza (permanent tissue expander)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Operacje odtwórcze piersi przy użyciu tkanek własnych - co można wykorzystać?

A
  • uszypułowane wyspowe płaty skórno-mięśniowe
  • z mięśnia najszerszego grzbietu (latissimus dorsi, LAD, LD) na szypule naczyń piersiowo-grzbietowych (zwykle konieczna mała proteza)
  • z mięśnia prostego brzucha (transverse rectus abdominis, TRAM) na szypule naczyń nabrzusznych górnych
  • wolne płaty z zespoleniem mikrochirurgicznym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Operacje odtwórcze piersi przy użyciu tkanek własnych -wolne płaty z zespoleniem mikrochirurgicznym

A
  • płat pośladkowy dolny/górny na szypule naczyń pośladkowych dolnych/górnych (IGAP/SGAP)
  • płat Rubensa na naczyniach okalających biodro głębokich
  • płat z mięśnia prostego brzucha (TRAM) na szypule naczyń nabrzusznych dolnych
  • płat perforatorowy (deep inferior epigastric perforator, DIEP)
  • płat lędźwiowy (lumbar artery perforator flap, LAP)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Rekonstrukcja kompleksu brodawka-otoczka - w jaki sposób?

A

• przeszczep skóry
z drugiej brodawki, czerwieni wargowej, powiek, pachwiny, zewnętrznych narządów płciowych
• metoda plastyki miejscowej – min. 12 tygodni po rekonstrukcji piersi
• tatuaż – 6 tygodni po odtworzeniu brodawki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Kobiety po rekonstrukcji piersi - przeżycie

A

żyją dłużej…….. good quality of life……….

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Mięsaki tkanek miękkich piersi - częstość

A

1% nowotworów złośliwych piersi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Mięsaki tkanek miękkich piersi - najczęstsze typy histologiczne

A
  • złośliwy guz liściasty
  • naczyniomięsak
  • włókniakomięsak
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Mięsaki tkanek miękkich piersi - leczenie

A

-operacja: prosta amputacja piersi (zwłaszcza w angiosarcoma) LUB radykalne wycięcie miejscowe oszczędzające pierś bez limfadenektomii pachowej

  • usunąć wyczuwalne ww.chł.
  • naciek na m. piersiowy większy? → mastektomia Halsteda
  • guz >5cm, wysoki stopień złośliwości → RTH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Unaczynienie tętnicze piersi

A

tętnica piersiowa wewnętrzna (gałąź t.podobojczykowej)

gałęzie t.pachowej:

  • t.piersiowa najwyższa
  • g. sutkowa t.piersiowo-barkowej
  • t.piersiowe boczne

g. międzyżebrowe (od III do V t.międzyżebrowej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Odpływ krwi żylnej z piersi

A
  • ż pachowa
  • ż piersiowa wewnętrzna
  • żż. międzyżebrowe (III-V)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Drogi odpływu chłonki z piersi

A
  • międzymięśniowa
  • pachowa
  • międzyżebrowa przednia i tylna
66
Q

Odpływ chłonki z piersi - jakie ww.chłonne?

A
  • piersiowe wewnętrzne

- pachowe

67
Q

Techniki obrazowania piersi

A
MMG
galaktografia
USG
MRI
Mammoscyntygrafia
68
Q

Mammografia - w jakim wieku, jakie projekcje

A

> 35r.ż. podstawowe bad. obrazowe piersi

projekcje: c.c. i skośna

69
Q

Skala BIRADS w MMG, postępowanie

A

I – mammografia prawidłowa
• kontrola rutynowa – co 1-2 lata
II – zmiany łagodne, nie wymagające dalszych badań
• kontrola rutynowa – co 1-2 lata

III – zmiany pośrednie – wskazane badania dodatkowe
• kontrolne badanie MMG w krótkim odstępie czasu - za 6 miesięcy

IV – zmiany pośrednie, podejrzane o złośliwe
• wskazane wykonanie biopsji
V – zmiany złośliwe
• konieczne wykonanie biopsji

70
Q

Cechy guzków łagodnych piersi w USG

A
  • gładkie zarysy
  • regularny kształt
  • utkanie bez echa do hiperecho
  • stosunek W/S: S
  • za zmianą: wzmocnienie
  • cień przy brzegu obecny
  • reakcja na ucisk: elastyczność
  • otaczające struktury: modelowanie
  • unaczynienie: brak lub umiarkowane
  • klinicznie: przesuwalność
71
Q

Cechy guzków złośłiwych piersi w USG

A
  • nierówne zarysy
  • postrzępiony kształt
  • utkanie hipoechogeniczne
  • stosunek W/S: W
  • za zmianą: cień akustyczny
  • cień przy brzegu nieobecny
  • reakcja na ucisk: brak podatności
  • otaczające struktury: naciekanie, obrzęk
  • unaczynienie wzmożone; liczne, kręte naczynia
  • klinicznie: nieprzesuwalność
72
Q

Skala BIRADS (USG) - stopień 1-3

A

1: usg prawidłowe; ryzyko złośliwości 0%; okresowe badania kontrolne i profilaktyczne (MMG, USG)
2: zmiana łagodna; ryzyko złośliwości 0%; postępowanie j.w.
3: prawdopodobnie łagodna; ryzyko =<2%; postępowanie - wybór kobiety: badanie kontrolne i/lub biopsja

73
Q

Skala BIRADS (USG) - 4-6

A

4a: zmiana mało podejrzana; ryzyko złośl. 2-50%; biopsja, dodatkowe badania obrazowe
4b: umiarkowanie podejrzana; 50-90%; biopsja

5: złośliwa; >=90%; biopsja
6: złośliwa potwierdzona biopsją; 100%; postępowanie- oczekiwanie na leczenie, badania kontrolne

74
Q

Galaktografia - co to?

A

badanie kontrastowe przewodów mlecznych

75
Q

Galaktografia - co można stwierdzić?

A

rozrost wewnątrzprzewodowy, określenie wielkości zmiany i jej lokalizacji

76
Q

Galaktografia - wskazania

A

samoistny wyciek z pojedynczego przewodu treści surowiczej, surowiczo-krwistej i krwistej

77
Q

MRI piersi - czułość, swoistość, odsetek wyników błędnie (+)

A

najbardziej czuła metoda ze wszystkich uzupełniających MMG - 95-100%
swoistość - 30-60%
odsetek wyników błędnie (+) - 20-40%

78
Q

MRI piersi - czy oceniać z jakimś innym badaniem?…

A

łącznie z MMG, zwłaszcza w przypadku mikrozwapnień

79
Q

MRI piersi - wskazania

A

Zmiany wieloogniskowe lub położone blisko ściany klatki piersiowej
Chore po mastektomii i operacjach rekonstrukcyjnych
Chore po oszczędzającym leczeniu raka sutka

80
Q

MRI piersi - interpretacja - różnicowanie zmiany łagodnej a złośliwej

A
  • różnica we wzmocnieniu po pierwszej minucie od podania kontrastu
  • złośliwa zmiana: silne i szybkie wzmocnienie po pierwszej minucie, ogniskowe wzmocnienie o źle odgraniczonych, nieregularnych zarysach
81
Q

Typy krzywych wzmocnienia sygnału w badaniu dynamicznym MRM (subtrakcja)

A

typ Ia i Ib - zmiany łagodne
typ II - zmiany nieokreślone
typ III - zmiany złośliwe

82
Q

Mammoscyntygrafia - jaki znacznik, jaka czułość i swoistość

A

i.v. 99Tc
czułość 84-96%
swoistość 70-100%

83
Q

Limfoscyntygrafia - do czego, gdzie dać znacznik

A

ocena w. wartowniczego

znacznik podajemy do guzka piersi

84
Q

Wskazania do mammoscyntygrafii

A
  • Sprzeczne lub niejasne wyniki badań – USG, mammografii i biopsji
  • Ocena węzłów chłonnych przymostkowych i zamostkowych
  • Stwierdzenie obecności komórek nowotworowych w klinicznie podejrzanych węzłach chłonnych, przy prawidłowym obrazie sutka w MMG i USG
  • Poszukiwanie raka sutka u kobiet z endoprotezami
  • Różnicowanie raka sutka z blizną i zmianami po napromienianiu
85
Q

Podstawowe badanie w wykrywaniu raka sutka + jakie je uzupełnia, czy można je stosować zamiennie?

A

podstawa: MMG
uzupełnienie: USG
nie można ich stosować zamiennie

86
Q

Diagnostyczne procedury patomorfologiczne w raku sutka

A
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC)
Biopsja gruboigłowa (BG)
Biopsja mammotomicza (BM)
Stereotaktyczna biopsja mammotomiczna (SBM)
Otwarta biopsja chirurgiczna (kotwica)
87
Q

Neo piersi - nabłonkowe

A
  • niezłośliwe: brodawczak, gruczolak

* złośliwe: rak

88
Q

Neo piersi - nienabłonkowe

A
  • niezłośliwe: włókniak, tłuszczak

* złośliwe: mięsak (sarcoma)

89
Q

Neo piersi - mieszane

A
  • niezłośliwe: włókniakogruczolak
  • o granicznej złośliwości: guz liściasty
  • złośliwe: mięsak (mesenchymoma malignum)
90
Q

Najczęstsze guzy w piersi w zal. od wieku

A
Młode kobiety:
• Gruczolakowłókniak
• Zwyrodnienie włóknisto-
torbielowate
• Rak

Kobiety po okresie przekwitania:
• Rak
• Zwyrodnienie włóknisto-
torbielowate

91
Q

Choroby piersi nienowotworowe niezapalne

A
  • torbiel
  • ginekomastia
  • zwyrodnienie włóknisto-torbielowate (mastopatia)
  • blizna promienista
92
Q

Torbiel piersi - z jakiej tkanki? czy to stan przedrakowy?

A
  • proliferacja nabłonka przewodów wyprowadzających

- nie jest stanem przedrakowym

93
Q

Torbiel piersi - objawy

A
  • najczęściej bezobjawowa
  • często wykrywana w USG
  • czasami wyczuwalna jako niebolesny/bolesny guzek lub zgrubienie
94
Q

Postępowanie z torbielami prostymi

A

obserwacja

duże,objawowe → odbarczenie pod kontrolą USG z badaniem cytologicznym płynu

95
Q

Postępowanie z torbielami powikłanymi

A

usunięcie z weryfikacją histpat (biopsja mammotomiczna, otwarta biopsja chirurgiczna)

96
Q

Ginekomastia - definicja

Pseudoginekomastia - definicja

A

ginekomastia - palpacyjnie wyczuwalny, łagodny rozrost tk. gruczołowej sutka u mężczyzny

pseudoginekomastia (steatomastia) - nadmiar tkanki tłuszczowej

97
Q

Ginekomastia - patogeneza

A

brak równowagi między estrogenami i androgenami:

  • zmniejszone wytwarzanie/działanie testosteronu
  • zwiększone wytwarzanie/działanie estrogenów
98
Q

Ginekomastia - przyczyny

A
  • nadmiar estrogenów
  • niedobór androgenów
  • leki
  • alkohol, HIV, otyłość
  • fizjologiczna ginekomastia
99
Q

Ginekomastia - przyczyny nadmiaru estrogenów

A
  • guzy jąder
  • nowotwory nadnerczy
  • choroby wątroby
  • niewydolność nerek
  • nadczynność tarczycy
100
Q

Ginekomastia - przyczyny niedoboru androgenów

A
  • hipogonadyzm
  • schorzenia przysadki
  • schorzenia podwzgórza
101
Q

Ginekomastia - leki które mogą ją spowodować

A
  • spironolakton
  • ketokonazol
  • kaptopril
  • digoksyna
102
Q

Ginekomastia - fizjologiczna

A
  • noworodki
  • dojrzewanie
  • andropauza
103
Q

Diagnostyka ginekomastii

A
▪USG sutków i ew. BAC.
▪USG jamy brzusznej.
▪USG jąder.
▪ZAWSZE RÓŻNICOWAĆ Z RAKIEM !
▪Diagnostyka hormonalna.
▪ Wpływ leków.
104
Q

Postępowanie w ginekomastii

A
  • fizjologiczna - nie wymaga leczenia
  • wynik zaburzeń ogólnoustrojowych? → leczyć ch. podstawową
  • długotrwała, niepodatna na farmakoterapię → usunięcie tk. gruczołowej i nadmiaru tk. tłuszczowej
105
Q

Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate (mastopatia) - wiek występowania, czy jest stanem przedrakowym?

A

gł. między 45 a 55 r.ż.

nie jest stanem przedrakowym (ale diagnostyka różnicowa może być bardzo trudna)

106
Q

Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate (mastopatia) - przyczyna

A

Rozrost tk. łącznej podścieliska i nadmierna proliferacja komórek nabłonka pęcherzyków

najczęściej jest skutkiem zaburzenia równowagi progesteronowo-estrogenowej, hiperprolaktynemii

107
Q

Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate (mastopatia) - objawy

A
  • wyczuwalne liczne zgrubienia miąższu

- bolesność

108
Q

Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate (mastopatia) - leczenie

A

nakłucie dużych torbieli, progesteron, bromokryptyna

109
Q

Blizna promienista - co to?

A

zmiany proliferacyjne o nieregularnym, gwiaździstym kształcie; trudno różnicowalne z rakiem

110
Q

Blizna promienista - USG i MMG

A

USG: wygląda jak rak spikularny (hipoecho + nierówne granice)

MMG - też się nie da zróżnicować od raka

111
Q

Blizna promienista a rak sutka

A

zwiększa ryzyko raka sutka (do 30% przypadków w bliźnie towarzyszyć może atypowa hiperplazja przewodowa, rak gruczołowy i przewodowy in situ)

112
Q

Blizna promienista - postępowanie

A

-diagnozować (biopsja gruboigłowa, mammotomiczna)
-w gruboigłowej wyszła blizna promienista? → zrobić biopsję otwartą (wycinającą)
(można od niej odstąpić gdy małe zmiany po całkowitym usunięciu w biopsji mammotomicznej i potwierdzonym w ocenie radiologicznej)

113
Q

Nowotwory łagodne piersi

A
  • gruczolakowłókniak (fibroadenoma)
  • brodawczak wewnątrzprzewodowy
  • tłuszczak
  • guz liściasty
114
Q

Gruczolakowłókniak (fibroadenoma) - z jakiej tkanki, jak wygląda, czy może być mnogi

A
  • rozrost tkanki gruczołowej i włóknistej
  • okrągły, elastyczny, dobrze odgraniczony guzek
  • zwykle pojedynczy, 20% mnogi
  • średnica 1-3cm
115
Q

Gruczolakowłókniak (fibroadenoma) - jaki wiek, kiedy się powiększają

A

gł. <25r.ż.

powiększają się po osiągnięciu dojrzałości płciowej, w ciąży, przy egzogennych estrogenach (środki antykoncepcyjne)

116
Q

Gruczolakowłókniak (fibroadenoma) - czy jest stanem przedrakowym?

A

Nie, ale…

  • rak może mieć obraz gruczolakowłókniaka
  • ryzyko zezłośliwienia z komponenty nabłonkowej 1:1tys (50% LCIS, 15% DCIS, 35% rak naciekający bez specjalnego typu lub zrazikowy)
117
Q

Gruczolakowłókniak - diagnostyka

A

samobadanie + USG

118
Q

Gruczolakowłókniak - postępowanie

A
  • BAC (cienkoigłowa) zwykle niediagnostyczna
  • usunięcie zmiany + histpat (mammotomiczna, otwarta chirurgiczna)
  • > 2cm średnicy >30r.ż.? → zbadać w całości pod kątem zmian złośliwych
119
Q

Brodawczak wewnątrzprzewodowy - objawy

A

najczęściej krwisty wyciek z brodawki, z wyczuwalnym guzkiem lub bez

120
Q

Brodawczak wewnątrzprzewodowy - diagnostyka

A
cytologia wydzieliny
BAC zwykle niemiarodajny
MMG
USG
MRI
galaktografia
121
Q

Brodawczak wewnątrzprzewodowy - leczenie

A

miejscowe usunięcie zmiany:

biopsja mammotomiczna lub otwarta biopsja chirurgiczna po zakotwiczeniu

122
Q

Tłuszczak - jak wygląda, kiedy rozpoznawany

A

miękki guzek, regularny kształt lub zmiana widoczna w USG

zwykle rozpoznawany przypadkowo

123
Q

Tłuszczak - postępowanie, leczenie chirurgiczne

A

postępowanie: obserwacja

leczenie chirurgiczne: asymetryczny obraz / wątpliwości diagnostyczne → usunąć

124
Q

Guz liściasty sutka - jaki wiek, jak rośnie, czy nacieka, na jakiej podstawie rozpoznanie i dalsze leczenie

A
  • śr. wieku 45 lat
  • rośnie szybko
  • skóra i brodawka nigdy nie są nacieczone
  • rozpoznanie i leczenie: na podst. histpat
125
Q

Guz liściasty - jakie postaci?

A

niezłośliwa
graniczna
złośliwa

126
Q

Guz liściasty - postać niezłośliwa

A
  • nawrót 20%
  • nie daje przerzutów
  • leczenie: resekcja w granicach zdrowych
127
Q

Guz liściasty - postać graniczna

A
  • nawrót 25%
  • przerzuty <5%
  • leczenie: wycięcie z 2cm marginesem
128
Q

Guz liściasty - postać złośliwa

A
  • złośliwieje część łącznotkankowa (mięsak)
  • przerzuty 25% (droga krwi)
  • węzły zajęte <3%
  • leczenie: prosta amputacja
129
Q

Ryzyko raka piersi w zależności od zmiany - Zespoły bez ryzyka rozwoju raka

A

torbiel
włókniak
gruczolakowłókniak

130
Q

Ryzyko raka piersi w zależności od zmiany - Zespoły nieco zwiększonego ryzyka rozwoju raka

A

2-3x:
Hiperplazja przewodowa,
hiperplazja zrazikowa, brodawczak wewnątrzprzewodowy

131
Q

Ryzyko raka piersi w zależności od zmiany - Zespoły dużego ryzyka rozwoju raka

A

5-11x:
Atypowy rozrost przewodowy,
atypowy rozrost zrazikowy

132
Q

Częstość występowania raka piersi w przypadku zmian palpacyjnych w zal. od wieku

A
20-30r.ż. - 2% raka
40-50 - 30%
50-60 - 50%
70-80 - 91%
80+ - 100%
133
Q

Gdzie przerzutuje rak piersi drogą krwionośną?

A
  • kości (kręgosłup)
  • płuca
  • wątroba
  • mózg
134
Q

Szerzenie raka piersi drogą chłonną - gdzie z jakich kwadrantów?

A

Kwadrant zewnętrzny → I, II, III piętro ww.pachowych
Kwadrant wewnętrzny → ww.przymostkowe
Kwadrant górny → II, III ww.międzymięśniowe (Rottera)

i do nadobojczykowych

135
Q

Staging raka piersi

A

Stopień 0: TisN0M0

Stopień 1: T1 (guz <2cm), N0 lub N1mi (mikroprzerzuty)

Stopień 2:

  • T0, T1, T2 (2-5cm) N1 (przerzuty w ruchomych ww.chł. po stronie guza)
  • T3 N0 (>5cm)

Stopień 3:

  • T0-3, N2 (przerzuty w klinicznie nieruchomych lub tworzących pakiet ww.chł. po stronie guza)
  • T3, N1-3
  • każdy T (T4 nacieka poza brodawkę), N3 (przerzuty w ww. podobojczykowym po stronie guza = to III piętro pachy, klinicznie stwierdzone przerzuty w ww.piersiowych wewn., przerzuty w nadobojczykowym)

Stopień 4:
-każdy T i N, M1 (przerzuty odległe)

136
Q

Czynniki rokownicze w raku piersi

A
  • stan ww.chł. pachowych
  • wielkość guza pierwotnego
  • typ histologiczny
  • stopień zróżnicowania
  • obecność receptorów ER,PGR (git), HER-2 (niegit)
137
Q

Typ histologiczny guza a rokowanie - które najlepiej a które najgorzej

A

najlepiej rokują: rak rdzeniasty, brodawczakowaty, śluzowaty

najgorzej: rak zapalny

138
Q

Zabieg Halsteda - na czym polega, kiedy się stosuje

A

usunięcie piersi z ww.chł. dołu pachowego i mm. piersiowymi

stosowany tylko gdy naciekany m.piersiowy większy

139
Q

Zabieg Pateya

A

usunięcie piersi wraz z ww chłonnymi dołu pachowego i powięzią mięśnia piersiowego większego, z przecięciem mięśnia piersiowego mniejszego

140
Q

Zabieg Maddena

A

usunięcie piersi wraz z ww chłonnymi dołu pachowego i powięzią mięśnia piersiowego większego, z zachowaniem mięśnia piersiowego mniejszego

141
Q

Rak zapalny - cechy

A
  • b. szybki wzrost

- rokowanie b. złe

142
Q

Rak zapalny - leczenie

A
  • neoadj. CTH
  • zabieg sp. Maddena
  • dalsze leczenie systemowe i RTH
143
Q

Rak Pageta - cechy

A
  • rzadka postać raka przewodowego

- objawy: owrzodzenie, rzadziej złuszczanie, wyprysk skóry brodawki

144
Q

Rak Pageta - leczenie

A

-prosta amputacja

145
Q

Rak piersi u mężczyzny - jaki wiek, cechy, leczenie

A
  • śr. wieku 65 lat
  • często znacznie zaawansowany (późne rozpoznanie)
  • leczenie: jak u kobiet, częst sp. Halsteda
146
Q

Obustronny rak piersi - czyli co?

A

dwa pierwotne raki w obu piersiach
jednoczasowy:
-równoczesny (symultaniczny)
-synchroniczny (odstęp czasowy <6mcy)

dwuczasowy (metachroniczny, odstęp czasowy >6mcy)

147
Q

Obustronny rak piersi - leczenie

A

obustronna mastektomia

BCT tylko gdy oba raki w I stopniu

148
Q

Leczenie zapobiegawcze gdy mutacja BRCA 1/2

A
  • Tamoxifen (spadek ryzyka o 50%, mimo ER [-] ),
  • profilaktyczna mastektomia podskórna,
  • profilaktyczne usunięcie jajników (laparoskopowo).
149
Q

Kiedy można amputować pierś u chorych z rakiem przedinwazyjnym (DCIS, LCIS)

A
  • Wieloogniskowość zmian
  • Obciążający wywiad rodzinny
  • Mutacja genu BRCA 1, BRCA 2
  • Obawa chorej przed rakiem (wskazanie psychologiczne)
150
Q

Przeciwwskazania do zabiegu jako pierwszego etapu leczenia raka piersi

A

Bezwzględne: M1, T4, N3 (w tym obrzęk kończyny)

Względne: T3 (guz >5cm)

151
Q

Co decyduje o wskazaniach do CTH w raku piersi?

A
  • średnica guza
  • liczba zajętych ww chłonnych pachowych
  • stopień złośliwości histologicznej raka
  • stopień ekspresji receptorów (ER, PgR, HER-2)
  • obecność inwazji naczyniowej
  • wiek
  • choroby przebyte i współistniejące
152
Q

RTH w raku piersi - jako leczenie radykalne - kiedy?

A
  • jako element BCT
  • po mastektomii
  • po wycięciu wznowy miejscowej
153
Q

RTH w raku piersi - jako leczenie paliatywne - kiedy?

A
  • miejscowo zaawansowany rak sutka

* przerzuty do mózgu i kości

154
Q

RTH po mastektomii - wskazania

A
  • obecność przerzutów w co najmniej 4 ww. chłonnych pachowych
  • guz > 5cm (ocena patologiczna)
  • „dodatnie” (<1mm) marginesy chirurgiczne
155
Q

Jakie obszary napromieniamy po mastektomii?

A
  • okolica nadobojczykowa
  • okolica pachowa tylna
  • okolica ściany klp
  • okolica mostka (położenie guza centralne lub przyśrodkowe)
156
Q

Powikłania po RTH w raku piersi

A
  • skórna reakcja popromienna (odczyny wczesne, zwłóknienia, teleangiektazje)
  • popromienne zapalenie płuc → zwłóknienie
  • choroba niedokrwienna serca / zawał m. sercowego
  • obrzęk ramienia
  • martwica kości, złamania żeber
  • uszkodzenie splotu barkowego
157
Q

Wskazania do HTH w raku piersi

A
  • obecność receptorów hormonalnych w komórkach raka
  • wolna dynamika przebiegu choroby
  • przerzuty w tkankach miękkich, kościach, narządach miąższowych,
  • przeciwwskazania do chemioterapii,
  • podeszły wiek.
158
Q

HTH w raku piersi - jakie preparaty? jak długo?

A

tamoxifen, inh. aromatazy, agonista LHRH

do 5 lat od zabiegu lub do progresji lub objawów toksyczności

159
Q

Co na HER2+?

A

trastuzumab (herceptyna)

160
Q

U ilu % chorych z rakiem piersi w chwili rozpoznania stwierdza się przerzuty odległe?

A

6%

161
Q

Leczenie uogólnionego raka piersi (IV)

A

-są przerzuty odległe
ER/PR+ → HTH → HTH II linii
ER/PR- → HER2 3+→ trastuzumab +/- CTH
→HER2 - → CTH