W12 HC.6 Risicofactoren voor osteoporose Flashcards
Klinische gevolgen van wervelfracturen?
- Acute en chronische pijn
- Kyfose
- Lengteverlies
- Afname beweeglijkheid
- Uitpuilen buik, reflux en andere GE klachten
- Kortademigheid
- Depressie
- Verlies onafhankelijkheid
Risicofactoren osteoporotische fractuur?
- Leeftijd
- Geslacht
- Botmineraaldichtheid
- Prevalente fractuur
- Positieve familieanamnese
- Gewicht/lengte
- corticosteroïdgebruik
- Immobiliteit
- Vallen
Maar nog veel meer…
Wat verklaart de lagere fractuurincidentie bij mannen?
- Kortere levensverwachting
- Hogere piekbotmassa
- Grotere botten (diameter en cortex)
- Ander patroon van leeftijd gerelateerd botverlies (corticaal en trabeculair minder verlies van botbalkjes)
- Ontbreken van versneld botverlies tijdens menopauze
Wat zijn de WHO criteria voor osteoporose?
T-score uitgedrukt in SD
- Normaal: T>-1
- Osteopenie: tussen -1 en -2,5
- Osteoporose: T<-2,5
- Ernstige osteoporose: T<-2,5 en osteoporotische fractuur
Wat zijn de effecten van Glucocoticoidgebruik op osteoporose?
- Vooral remming botaanmaak door versterkte apoptose osteoblasten en osteocyten.
- Ook effecten via andere orgaansystemen
- Snel verlies BMD na starten, deels herstel na staken
- Effecten afhankelijk van: dagelijkse dosis, duur therapie en cumulatieve dosis
- Maar ook van: onderliggende ziekteactiviteit, genetische factoren, andere risicofactoren voor osteoporose
Effecten glucocorticoïden op verschillende doelwitorgenen:
Vorming daalt door:
- Adrenals en gonaden: gonadale hormonen dalen
Afbraak/ resoptie stijgt door:
- Parathyroid: secretie PTH stijgt
- Darm: sensitiviteit voor vit. D daalt
- Nier tubulus: calcium reabsorptie daalt
- Spier en bot immobilisatie: skeletal load daalt
Samen zorgt dit voor verlies van bot.
Wanneer doe je aanvullend onderzoek naar fractuurrisico?
- Personen ouder dan 50 jr met een recente fractuur (<2 jr geleden)
-> DXA en VFA (vertebral fracture assessment)
-> laboratoriumonderzoek
-> evalueer het valrisico bij vrouwen en mannen ouder dan 50 jr met een recente fractuur - Personen die behandeld worden met glucocorticoïden
-> indien prednison dosis >/= 2,5 mg bij personen ouder dan 40 jr: verricht DXA en VFA - Personen met risicofactoren voor een fractuur, zonder fractuur in het afgelopen jaar en zonder gebruik glucocorticoïden
-> Risicofactoren scorelijst waarop je baseert of DXA en VFA gemaakt moet worden
Dus wanneer verricht je een DXA scan met VFA of X-WK?
- Iedereen met een (recente) fractuur boven het 50ste levensjaar (met tevens labonderzoek en inschatting valrisico)
- > 40 jr met gebruik glucocorticoïden >/+ 2,5 mg
- > 60 jr zonder fractuur met hoog risicoprofiel
