W10 HC.4 Pathologie van bijnieraandoeningen

Question 1

Definieer hyperplasie en hypertrofie:

Answer 1

Hyperplasie: groei door toename van celaantal
Hypertrofie: groei door toename celgrootte

Question 2

Waar zijn het merg en het schors van de bijnier embryologisch van afkomstig?

Answer 2

• Schors: Mesoderm
• Merg: Neural Crest

Question 3

Wat is neoplasie?

Answer 3

Autonome groei. Groei die niet meer terugkoppelbaar is/ niet meer gevoelig voor feedbacksignalen en geen mogelijkheid heeft tot regressie

Neoplasie = tumor in de klinische praktijk. Op basis van klinisch gedrag, spreken we van goedaardige en kwaadaardige tumoren.

Question 4

Opbouw bijnierschors (microscopische)

Answer 4

• zona glomerulosa: aldosteron productie (mineralocorticoid)
• zona fasciculata: lange bundels van spons-achtige cellen (helder cytoplasma), cortisol productie
• zona reticularis: kleinere cellen en minder vetdruppels, androgenen en oestrogenen productie

Question 5

Uit welke cellen is het bijniermerg opgebouwd?

Answer 5

• Nestjes van basofiele cellen (chromaffiene cellen) -> productie van catecholamines (adrenaline en noradrenaline)
• Omgeven door sustentaculaire cellen

Question 6

Wat zijn endogene en exogene (meest voorkomende) oorzaken van overproductie van cortisol? = hypercortisolisme

Answer 6

Endogeen: het te hoge cortisolgehalte wordt veroorzaakt door een te hoge aanmaak van cortisol in het lichaam zelf.
- Pituitary cushing syndrome: tumor in hypofyse zorgt voor toename ACTH productie -> zorgt voor hyperplasie in bijnier -> toename cortisol productie.
- Adrenal cushing syndrome: tumor in de bijnier zelf of nodulaire hyperplasie zorgt voor overschot aan cortisol productie.
- Paraneoplastic cushing syndrome: longkanker oid. zorgt voor toename ACTH door de longen -> hyperplasie van bijnier -> toename cortisol productie

Exogeen:
- iatrogenic cushing syndrome: door inname van steroïden -> bijnier atrophy en cushing syndroom

Question 7

Oorzaken van hyperfunctie van de bijnier:

Answer 7

Hypercortisolisme:
nodulaire of diffuse hyperplasie
-> schorsadenoom met fasciculata kenmerken

Hyperaldosteronisme:
bilaterale idiopathische hyperplasie
-> schorsadenoom met spironolacton bodies

Viriliserend syndroom:
bilaterale hyperplasie (10-15x zo zwaar, cortex vaak bruin)
-> carcinoom meer waarschijnlijk dan adenoom

Question 8

Oorzaken van hypofunctie van de bijnier:

Answer 8

Adrenale hypofunctie / insufficiëntie:
bloeding (acuut) of ontsteking
-> overwoekering door metastasen of door carcinoom

Geen functiestoornis (stil) incidentaloom (radiologie):
hyperplasie/ bloeding/ cyste/ metastase
-> adenoom of carcinoom, feochromocytoom

Question 9

Wat zijn oorzaken voor adrenale insufficiëntie?

Answer 9

Acuut
1. Waterhouse-Friderichsen syndroom: bilaterale bijnierbloeding bij kinderen met daverende sepsis
2. Plots stoppen met langdurig corticosteroïd gebruik

Chronisch (ziekte van Addison): auto-immuun adrenalitis, infectie (tuberculose, fungaal, HIV), metastasen

Question 10

Onderscheid adenoom vs. carcinoom

Answer 10

• Adenoom = < 50 g en < 5 cm
• Carcinoom = > 100 g en > 5-6 cm, ook wilder microscopisch beeld

Question 11

Neoplasieën van het bijniermerg (de rest ging over neoplasieën van het bijnierschors)

Answer 11

Feochromocytoom:
- catecholamine-producerende tumor (hypertensie)
- kan ook buiten de nier voorkomen (paraganglioom)
- meestal benigne (10-15% maligne)

Neuroblastoom:
- Meest voorkomende extra-craniale tumor bij kinderen