W10 HC.1 Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

Question 1

Welke twee belangrijke systemen in het lichaam zijn er betreft dit blok?

Answer 1

• zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
• endocriene: hormonen via bloedsomsloop

Question 2

Hoe weet een hormoon wat een doelwitcel is?

Answer 2

Specifieke receptoren die op doelwit cel aanwezig zijn. Hormoon activeert receptor en in de cel treedt een geprogrammeerde respons op.

Question 3

Welke stoffen binden aan kernreceptoren en welke aan membraan receptoren?

Answer 3

• kernreceptoren: vet oplosbare hormonen zoals thyroid en steroid hormonen, zorgen voor een activatie van transcriptiefactoren.
• membraangebonden receptoren: wateroplosbare hormonen zoals glucagon en prolactine

Question 4

op welke manieren kunnen hormonen met de cel communiceren?

Answer 4

• endocrien: hormonen die uitgescheiden worden door de klier en via de bloedbaan naar doelorgaan verplaatsen
• paracrien: hormonen die uitgescheiden worden door de klier en hun effect uitoefenen of buurtcellen van de klier
• autocrien: hormonen die uitgescheiden worden door de klier en ook hun effect uitoefenen op de klier

Question 5

Belangrijkste endocriene klieren?

Answer 5

• (hypothalamus) (eigenlijk deel van de hersenen)
• hypofyse
• schildklier
• bijschildklier
• bijnieren
• testis
• ovarium
• pancreas

Question 6

Wanneer is er sprake van een endocriene ziekte?

Answer 6

Bij een hormonale disbalans zoals bij:
- acromegalie
- ziekte van Cushing
- ziekte van Addison
- ziekte van Graves
- ziekte van Hashimoto

Question 7

Opbouw 2 delen van hypofyse?

Answer 7

Het posteriore deel bestaat uit zenuwvezels
Het anteriore deel bestaat uit endocriene cellen

Question 8

Welke 2 typen neuronen bevinden zich in hypothalamus?

Answer 8

• grote cellichamen: lange uitlopers die hypothalamus met hypofyse achterkwab verbindt en vanuit daar de hormonen afgeven aan de bloedbaan.
• kleine cellichamen: korte uitlopers die de hypothalamus met hypofyse voorkwab verbindt en bovenin de hypofyse hormonen afgeeft.
  -> dus anterior worden de hormonen relatief hoog afgegeven en posterior worden de hormonen pas onderin de hypofyse afgegeven.

Question 9

welke hormonen worden door voorkwab en welke door achterkwab van hypofyse afgegeven?

Answer 9

Voorkwab:
- TSH (thyroid)
- ACTH (bijnierschors)
- FSH en LH (testis of ovarium)
- GH (gehele lichaam)
- prolactine (borstklieren)
- endorfine (pijn receptoren in de hersenen)

Achterkwab:
- oxytocine (baarmoeder spieren en borstklieren)
- ADH (nier tubuli)

Question 10

Welke hormonen produceren de volgende type cellen:
- Somatotroop:
- Lactoctroop:
- Corticotroop:
- Thyrotroop:
- Gonadotroop:

Answer 10

• Somatotroop: GH
• Lactoctroop: PRL
• Corticotroop: ACTH
• Thyrotroop: TSH
• Gonadotroop: LH, FSH

Question 11

Hoe werkt de Hypothalamus-hypofyse bijnier as?

Answer 11

• CZS stimuleert hypofyse voorkwab dmv: CRH/Vasopressine
• Hypofyse voorkwab stimuleert bijnier dmv: ACTH
• Bijnier remt hypofyse voorkwab dmv: bijnierschors hormoon cortisol
• Bijnier remt CZS dmv:
  bijnierschors hormoon cortisol

Question 12

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse schildklier as?

Answer 12

• CZS stimuleert hypofyse voorkwab dmv: TRH
• Hypofyse voorkwab stimuleert schildklier dmv: TSH
• Schildklier remt hypofyse voorkwab dmv: schildklier hormoon T4
• Schildklier remt CZS dmv: schildklier hormoon T4

Question 13

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse groeihormoon as?

Answer 13

• CZS stimuleert hypofyse voorkwab dmv: GHRH
• CZS remt hypofyse voorkwab dmv: Somatostatine
• Hypofyse voorkwab stimuleert lever dmv: groeihormoon (GH)
• Lever remt hypofyse voorkwab dmv: insulin-like growthfactor-I (IGF-I)
• Lever remt CZS dmv: insulin-like growthfactor-I (IGF-I)

Greline stimuleert productie GHRH en GH!!

Question 14

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse gonaden as?

Answer 14

• CZS stimuleert hypofyse voorkwab dmv: GnRH
• Hypofyse voorkwab stimuleert testes/ovarium dmv: LH en FSH
• Ovarium/Testes remmen hypofyse voorkwab dmv: steroid hormonen (Testosteron/Oestradiol/Progesteron)
• Ovarium/Testes remmen CZS dmv: steroid hormonen (Testosteron/Oestradiol/Progesteron)

Question 15

Wat is prolactine? en hoe wordt het gereguleerd afgegeven?

Answer 15

• stimuleert melkafgifte
• prolactine productie door hypofyse staat continu onder remmende werking van dopamine (geproduceerd door hypothalamus)
• bij zuigreflex van kind aan tepel wordt er een stimulus gestuurd via de zenuwbaan naar hypothalamus. Deze zorgt voor remming dopamine en toename prolactine afgifte, wat melkproductie stimuleert in de borst.

Question 16

Wat is oxytocine en hoe wordt het gereguleerd afgegeven?

Answer 16

• zorgt voor samentrekking borstspieren om zo melk af te geven uit de tepel
• zuigreflex zorgt voor stimulatie oxytocine productie

Question 17

Noem alle hypofyse voorkwab hormonen, hypothalamus hormonen (stimulerend) en hypothalamus hormonen (remmend)

Answer 17

Hypofyse voorkwab: GH, ACTH, TSH, prolactine, LH & FSH
Hypothalamus stimulerend: GHRH, CRH & AVP, TRH en GnRH
Hypothalamus remmend: somatostatine en dopamine

Question 18

Noem de 2 hypofyse achterkwab hormonen en hun functie

Answer 18

• vasopressine (=ADH) -> stimuleert reabsorptie van water in de nier (bloeddruk)
• oxytocine -> baarmoeder contractie (partus), borstklier bij zogen, gemoedshormoon bij zowel man als vrouw

Question 19

Hoe zorgt het lichaam ervoor dat endocriene cellen niet uitgeput raken?

Answer 19

Door pulsgewijs de cellen te stimuleren, zodat ze niet een lange tijd achter elkaar blijven produceren (anders ontstaan ongevoeligheid van receptor voor het hormoon)

Question 20

Wanneer zijn PRL, GH, TSH en ACTH hoog/laag?

Answer 20

PRL, GH en TSH zijn tijdens slaap in de nacht het hoogst.
ACTH is het hoogst bij wakker worden (logisch, want maakt cortisol aan, wat zorgt voor waken uit slaap)

Question 21

Rol van bindende eiwitten bij bepaling van hormoonspiegels?

Answer 21

Bindende eiwitten binden hormonen waardoor een hormoon niet snel uitgescheiden kan worden, er een reservoir opgebouwd kan worden en de hormonen niet actief zijn.

Dus:
Veel hormonen zijn dus in de circulatie gebonden aan bindende eiwitten. Eiwitbinding voorkomt activiteit, maar ook afbraak van het hormoon. En door veranderen van de concentratie van het bindend eiwit verandert de totale, maar niet de vrije hormoonconcentratie.