speekselkiertumoren en larynx Flashcards
distributie speekselkliertumoren
80% glandula parotis, ¼ maligne
10% glandula submandibularis, ½ maligne
1% glandula sublingualis, altijd maligne
10% overig, 60% maligne
Behandeling speekselkliertumoren
chirurgie
- glandula submandibularis/sublingualis gehele klier weg
bij kans metastasen <10% : geen electieve halsklierdissectie
- glandula parotis; proberen n.facialis te sparen als die nog niet uitval toont
- nooit chemo!
larynxcarcinoom
25% van hoofdhalstumoren
- 33% overlijdt
- 60-70 jaar
- heesheid/dysfonie
- zwelling hals (supraglottisch)
- halitose (slechte adem)
- referred otalgie (supra via n.X)
- dysfagie
- dyspneu (glottisch)
- stridor (laat stadium)
glottisch larynxcarcinoom
- vroeg heesheid
- zelden metastasen bij presentatie
- 60% vd larynxcarcinomen - meer mannen
- vaak partiele/totale laryngectomie (stembanden en/of hele larynx)
supraglottisch larynxcarcinoom
- 25% larynxcarcinomen (zeldzamer)
- geeft laat klachten
- laat heesheid; pas als tumor doorgroeit naar stembanden > tumor vaak al groot
- relatief vaak metastasen lymfeklieren
- meer vrouwen
- vaak RT, eventueel combi met chemo
- associatie alcohol
glottis vs supraglottis
supraglottis = valse stembanden en epiglottis
glottis = echte stembanden
> daardoor bij glottis eerder klachten en bij supraglottis pas als tumor groot is en doorgroeit in stembanden
diagnostiek
anamnese: risicofactoren (alcohol en roken) en FA
laryngoscoop: uitgebreidheid (oppervlakkig of diep) - geen trilling slijmvlies = tumor in onderlaag
CT en MRI
behandeling
vroeg (slijmvlies en geen groei voorste commissuur)
- CO2 laser
- 4-5% recidief (20% bij rokers)
intermediair
- RT
Uitgebreid (vanaf T3 en N+)
- chemoradiatie
Laat stadium (ingroei kraakbeenskelet, disfunctionele larynx waardoor slikproblemen en respiratoire insufficientie)
- totale laryngectomie
RT
T1-T3
lymfeklieren meebranden
5-6 wkn
redelijk/goede stem
eenmalig
duurder
bijwerkingen afhankelijk stadium
CO2 laser
T1a oppervlakkig (NIET in voorste commissuur stemband!! anders RT)
lymfeklieren niet meebranden
1x narcose
redelijk/goede stem
te herhalen
goedkoper
nauwelijks bijwerkingen
totale laryngectomie
-uitgebreide extralaryngeale groei
- disfunctionele larynx
-stemprothese
kan leiden tot hypothyreoidie
behandeling kort
kleine met ongestoorde beweeglijkheid - bestraling of CO2 laser (alleen als niet in commissuur voor stemband)
middelgrote, stridor/slikklachten - partiele laryngectomie
> totale laryngectomie vaker bij supraglottisch door latere diagnose
lymfeklieren verwijderd afhankelijk van ernst tumor
bijwerkingen RT larynx
acuut:
- stemverandering
- slikproblemen
- disfunctionele larynx
- dermatitis
- mucositis waardoor slikproblemen
laat:
- disfunctionele larynx; aspiratie door slikproblemen
- pneumonie en longoedeem hierdoor
- kans CVA door intimiverdikking a carotis
- secundaire tumoren bij jongeren
recidief na RT moet je operatie doen
feitjes larynxcarcinomen en lokaties/voorkomen
larynx 7x vaker mannen (door roken)
glottisch vaker mannen
supraglottisch vaker vrouwen
supra gemiddeld jongere pt
subglottisch zeer zeldzaam
