NRTI Teoria Flashcards
NRTI działanie
- Sa to kompetycyjne inhibitory odwrotnej transkryptazy HIV-1
- Po wbudowaniu w nić DNA powodują przedwczesne zakończenie jej syntezy
- Ulegają potrójnej fosforylacji w komórkach
NRTI spektrum działania
- Wszystkie działają na HIV-1
2. Większość wykazuje tez aktywność wobec HIV-2
NRTI typowe działania niepożądane
- > mogą typowo powodować toksyczność mitochondrialną:
1. Kwasica mleczanowa
2. Stłuszczenie wątroby
3. Zaburzenia metabolizmu lipidów
NRTI toksyczność mitochondrialna mechanizm
- Prawdopodobnie powstaje w wyniku hamowania mitochondrialnej polimerazy DNA typu gamma
NRTI toksyczność mitochondrialna - kirdy przerwać terapię
- > gdy wystąpi:
1. Hepatomegalia
2. ↑ aminotransferaz we krwi
3. Kwasica
NRTI których nie powinno sie razem łączyć
- Stawudyny z
1) Zydowudyną lub
2) Dydanozyną - Lamiwudyny z
1) Zalcytabiną - Dydanozyny z
1) Tenofowirem
Zydowudyna (AZT) ogólnie
- Analog deoksytymidyny
- Najstarszy NRTI
- Szeroko stosowany
- Zalecany u kobiet w ciąży i noworodków (do ↓ prawdopodobieństwa transmisji na dziecko)
Zydowudyna (AZT) oporność
- U wirusów z ≥ 3 typowymi mutacjami (M41L, D67N, K70R, T215F, K219Q)
- Niekiedy przerwa w stosowaniu powoduje zanik oporności wirusa
Zydowudyna (AZT) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: dobra
Zydowudyna (AZT) interakcje z lekami
- Nie stosować z Stawudyną (AZT hamuje fosforylację D4T do aktywnej pochodnej)
Zydowudyna (AZT) działania niepożądane
- Mielosupresja (2-8%) -> anemia makrocytowa i neutropenia
- Nieswoiste -> objawy z pp, bóle głowy, bezsenność
Rzadziej:
- Przebarwienia paznokci
- Miopatia i objawy neuropsych (splątanie, niepokój)
Stawudyna (D4T) ogólnie
- Analog tymidyny
2. Długi czas działania
Stawudyna (D4T) oporność
- Wiąże się z typowymi mutacjami (M41L, D67N, K70R, T215/F, K219Q)
Stawudyna (D4T) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: 55%
Stawudyna (D4T) interakcje z lekami
- Nie stosować z Zydowudyną i Dydanozyną
- ↑ ryzyka obw. neuropatii czuciowej gdy stosowana z Zalcytabiną lub Dydanozyną
- Gdy stosowana z Dydanozyną -> ↑ ryzyka zapalenia trzustki
Stawudyna (D4T) działania niepożądane
- Obwodowa neuropatia czuciowa
- Zapalenie trzustki
Rzadziej:
- Postępujący paraliż mięśni (podobny do zespołu Guillaina-Barrego)
- Częściej wywołuje toksyczność mitochondialną
Lamiwudyna (3TC) ogólnie
- Analog cytozyny
- Hamuje polimerazę DNA HBV
- Zwalcza HIV-1 oporne na Zydowudynę
Lamiwudyna (3TC) oporność
- M184V -> krzyżowa: Lamiwudyna Dydanozyna, Zalcytabina i Abakawir
- HIV wrażliwy wtedy zwykle na Zydowudynę
Lamiwudyna (3TC) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: 20%
Lamiwudyna (3TC) interakcje z lekami
- Działa synergistycznie z wieloma NRTI
- Nie stosować z Zalcytabiną -> wzajemnie ↓ swoją fosforylację
- Wchłanianie zwiększa Kotrimoksazol
Lamiwudyna (3TC) działania niepożądane
- > ogólnie db tolerowana
1. Nieswoiste -> bóle głowy, bezsenność, uczucie zmęczenia
Dydanozyna (DDL) ogólnie
- Analog deoksyadenozyny
Dydanozyna (DDL) oporność
- Zależy od typowych mutacji (L74V i K65R) oraz TAM (wielokrotne mutacje odpowiedzialne za oporność na analogii tymidyny)
- Krzyżowa z: Abakawirem, Dydanozyną, Lamiwudyną
Dydanozyna (DDL) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: 30-40%
- > powinna być podana na pusty żołądek - Do CNS: 20%
Dydanozyna (DDL) interakcje z lekami
- ↑ ryzyka neuropatii obwodowej gdy stosowana z: Zylcytabiną, Stawudyną i Izoniazydem
- Nie stosować z: Stawudyną i Tenofowirem
- Chelatuje fluorochinolony oraz tetracykliny
Dydanozyna (DDL) działania niepożądane
- Zapalenie trzustki (alkoholizm i hipertriglicerydemia stanowią przeciwwskazania do jej użycia)
- Neuropatia obwodowa
- Nieswoiste -> biegunka, ból głowy, bezsenność, zaburzenia nastroju
- Zapalenie wątroby
- Owrzodzenia przełyku
- Kardiomiopatia
- Hiperurykemia i napady dny moczanowej
- Zapalenie nerwu wzrokowego
- Zmiany w siatkówce
Zalcytabina (DDC) ogólnie
- Analog cytozyny
2. Długie działanie wewnątrz kom, chociaż ilość we krwi szybko ↓ jej stężenia
Zalcytabina (DDC) oporność
- Zależy od typowych mutacji (T69D, K65R, M184V, L74V)
2. Rzadko spotykana
Zalcytabina (DDC) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: 20%
Zalcytabina (DDC) interakcje z lekami
- Nie stosować z Lamiwudyną -> wzajemnie ↓ swoją fosforylację
Zalcytabina (DDC) działania niepożądane
- Neuropatia obw (15%, odwracalna po odstawieniu, nasila ją niewydolność nerek)
- Owrzodzenia jamy ustnej i przełyku
- Zapalenie trzustki
- Kardiomiopatia -> rzadko
- Nieswoiste -> bóle głowy, stawów, zaczerwienienie skóry
Abakawir ogólnie
- Analog guanozyny
2. Wykazuje długie działanie wewnątrz komórek
Abakawir oporność
- Gdy ≥3 typowych mutacji (M184V, L74V, D67N, K65R), narasta powoli
- Gdy K65R to krzyżowa z: Emtrycytabiną, Lamiwudyną i Tenofowirem
Abakawir penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: 30%
Abakawir interakcje z lekami
- Nie należy stosować z alkoholem
Abakawir działania niepożądane
- Reakcje uczuleniowe (5%) -> gorączka, złe samopoczucie, biegunka, jadłowstręt, rubor skóry, zapalenie gardła, skurcz oskrzeli
- > gdy wystąpią -> nie podawać ponownie - Zapalenie trzustki
- ↑ poziomu aminotransferaz
- ↑ poziomu kinazy kreatynowej
Tenofowir ogólnie
- Acykliczny analog adenozylowy
2. Aktywny wobec HBV
Tenofowir oporność
- Krzyżowa z Abakawirem
Tenofowir penetracja z pp i do CNS
- Z pp: 35%
- > ↑ wchłaniania: tłusty posiłek, długie działanie - Do CNS: ?
Tenofowir interakcje z lekami
- Z Dydanozyną osłabiają swoje działanie przeciwwirusowe i nasilają toksyczność -> Tenofowir zaburza wydalanie Dydanozydy
Tenofowir działania niepożądane
- Nieswoiste -> nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka, bóle głowy, uczucie zmęczenia
- Zespół Fanconiego -> rzadko, uszkodzenie cewek nerkowych
Alafenamid Tenofowiru
- Prolek
2. Wewnątrzkomórkowo uwalnia Tenofowir pod wpływem działania katepsyny A
Emtrycytabina (FTC) ogólnie
- Fluorowana pochodna Lamiwudyny
- Długie działanie wewnątrz komórek
- Aktywna wobec HBV -> po przerwaniu leczenia -> obserwacja pacjenta -> możliwe zaostrzenia zakażenia HBV
Emtrycytabina (FTC) oporność
- Może szybko narastać w terapii
2. M184V/L -> krzyżowa z Lamiwudyną
Emtrycytabina (FTC) penetracja z pp i do CNS
- Z pp: dobra
2. Do CNS: słaba
Emtrycytabina (FTC) interakcje z lekami
- Przeciwwskazana u pacjentów przyjmujących Disulfiram i podobne leki np. Metronidazol
Emtrycytabina (FTC) działania niepożądane
- Nieswoiste: bóle głowy, biegunka, nudności i wymioty, uczucie zmęczenia
- Przebarwienia dłoni (głównie u Afroamerykanów)
- Podawana w rr z glikolem propylenowym -> przeciwwskazana w ciąży i u małych dzieci