Mycobacterium Teoria Flashcards
Leki przeciwgruźlicze bakteriobojcze
- Ryfampicyna
- Izoniazyd
- Pirazynamid
- Streptomycyna
- Etionamid
- Fluorochinolony
- Kapreomycyna
Leki przeciwgruźlicze bakteriostatyczne
- Etambutol
- Kwas para-aminosalicylowy (PAS)
- Cykloseryna
Izoniazyd działanie
- Strukturalnie podobny do pirydoksyny
- Nieodwracalnie hamuje enzymy uczestniczące w syntezie kwasu mykolowego
- Działa przez aktywny metabolit leku, który powstaje przy udziale bakteryjnej katalazy-peroksydazy (KatG)
- Bakteriobójczy dla pratkow dzielących sie
- Oddziaływuje na prątki wew i na zewn komórek
- Mniejsza aktywność na prątki atypowe
Wskazania do podania leku drugiego rzutu w gruźlicy
- Wystąpienie oporności na pierwszy lek
- Niepowodzenie terapii lekami pierwszego rzutu
- Pojawienie sie poważnych skutków ubocznych nakazujących odstawienie leku 1ego rzutu
Opornosc na izoniazyd
- Nadekspresja w pratkach reduktazy chroniącej przed działaniem metabolitu Izoniazydu (produkt genu inhA)
- > w tym mechanizmie prątki sa oporne również na Etionamid (inne mechanizmy nie) - Mutacja lub delecja KatG
- Nadekspresja ochronnego antyoksydacyjnego białka -> produktu genu ahpC
- Mutacja enzymów biorących udział w syntezie kwasu mykolowego
Izoniazyd działania niepożądane
- Reakcje immunologiczne
1) wysypki
2) gorączka
3) polekowy SLE - Hepatotoksycznosc
1) ↑poziomu aminotransferaz u 20% pacjentow
2) ciężkie uszkodzenie wątroby u 1% chorych
- > z cechami zapalenia i martwicy -> obowiązkowe odstawienie - Neurotoksyczność
- Niedokrwistość (↓wit. B6)
- Szum w uszach
- Dolegliwości zoladkowo-jelitowe
Izoniazyd neurotoksyczność
- Neuropatia obwodowa u 10-20% pacjentow
- > częstsza:- przy wysokich dawkach
- u osób wolno acetylujacych
- Przy współistnieniu innych schorzeń np. AIDS, cukrzycy, niewydolności nerek
- Z powodu względnego niedoboru wit. B6 -> przez ↑ jej wydalania
- Można zapobiegać suplementując małe dawki
Rifampicyna przeciw gruźlicy działanie
- Należy do ansamycyn -> łączy sie z podjednostka B bakteryjnej polimerazy RNA zależnej od DNA
- > blokuje syntezę RNA - Bakteriobójcza dla dzielących sie pratków wewnatrzkomórkowo
Rifampicyna oporność
- Mutacja genu rpoB kodującego podjednostkę B -> ↓ powinowactwa białka do leku
Rifampicyna farmakokinetyka
- Jest db wchłanialna z pp i penetruje do tkanek, ropni i jam gruźliczych
- Do CNS przechodzi tylko w ZOMR
Rifampicyna zastosowanie
- Wszystkie postaci gruźlicy
- Trąd
- Ciężkie zakażenia gronkowcami (politerapia)
- Legionelloza (politerapia z makrolidami)
- Zakażenia Neisseria meningitidis
- Zakażenia Haemophilus influezae
Etambutol działanie
- Syntetyczny, hamuje arabinozylotransferazy (kodowane przez gen embCAB)
- > potrzebne do syntezy arabinoglikanu - Bakteriostatyczny na szybko dzielące sie prątki wewnątrz i pozakom
Etambutol oporność
- W monoterapii bd szybko -> stosowany tylko w politerapii
- Mechanizmy:
1) mutacja genu embCAB
2) zwiększenie ekspresji transferaz
Etambutol farmakokinetyka
- Jest db wchłanialny z pp
- Do CNS przenika tylko gdy ZOMR
- Wydalany w 50% przes nerki -> dawkowanie powinno byc zależne od ich wydolności
Etambutol działania niepożądane
- Pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego
1) zaburzenie ostrości widzenia
2) ślepota na barwę zielona i czerwona -> przy dużych dawkach
- > zalecane okresowe badanie okulistyczne
- > nie powinien byc stosowany u zbyt małych dzieci do oceny widzenia kolorów - Rzadziej reakcje uczuleniowe
Pirazynamid działanie
- Pochodna nikotynamidu
- Mechanizm działania nie do końca poznany
- Jej aktywność zależy od działania amidazy nikotynowej (pirazynamidazy) kodowanej przez gen pncA
- > przekształca ja do aktywnego metabolitu - W kwaśnym pH (wewnątrz lizosomow makrofagow) bakteriobojcza na wolno dzielące sie prątki
- > nie jest aktywny wobec pratkow atypowych
Pirazynamid oporność
- Mutacja pncA
2. Zmniejszenie przenikania związku do bakterii
Pirazynamid farmakokinetyka
- Db wchłania sie z pp
2. Do CNS dociera w ZOMR
Pirazynamid działania niepożądane
- Hepatotoksycznosc (1-5% pacjentow)
- Hiperurykemia
- > u większości chorych, nie jest powodem do odstawienia leku
- > u niektórych moze wywołać napady dny moczanowej - Dolegliwości z pp
- Gorączka
Streptomycyna w terapii gruźlicy
- Aminoglikozyd
- Bakteriobójcza na dzielące sie prątki -> nie dziala na atypowe
- Stosowana w ciężkich przypadkach-> gruzlicze ZOMR, rozsiana postać
Streptomycyna farmakokinetyka
- Db przenika do CNS tylko w ZOMR
2. Dawkowanie należy dopasować do stopnia niewydolności nerek
Etionamid działanie
- Strukturalnie podobny do Izoniazydu -> tez hamuje syntezę kwasu mykolowego
- Bakteriobójczy na dzielące sie prątki zewnątrz i wewnątrzkomórkowych
Etionamid oporność
- Moze wystąpić niewielka opornosc krzyżowa z Izoniazydem
Etionamid farmakokinetyka
- Doustny
2. Db przenika do CNS
Etionamid działania niepożądane
- Podrażnienie żołądka
- Neuropatia (zapobiega jej podanie Pirydoksyny)
- Uszkodzenie wątroby
Kapreomycyna w gruźlicy
- Aminoglikozyd
- Aktywnosc wobec M. tuberculosis opornej na Amikacynę i Streptomycyne
- Stosowany wtedy domięśniowo
Kapreomycyna w gruźlicy działania niepożądane
- Częste objawy w miejscu podania -> ból, obrzęk, jałowy ropień
Cykloseryna w gruźlicy
- Inhibitor syntezy ściany bakterii-> analog D-ALA
- Leczenie gruźlicy opornej na 1 rzut leków
- Konieczne monitorowanie szczytowego stężenia leku we krwi -> toksyczny
Kwas para-aminosalicylowy (PAS) działanie
- Antagonista folianu
- > podobny strukturalnie do kwasu para-aminobenzoesowego - Rzadko stosowany w gruźlicy opornej na leki 1 rzutu
- Względnie wybiórczy wobec pratków
Kwas para-aminosalicylowy (PAS) działania niepożądane
- Podrażnienie śluzówki żołądka
- Owrzodzenia żołądka i dwunastnicy
- Krwawienia z pp
- Objawy nadwrażliwości
- Moze krystalizować w moczu i wywoływać napady kamicy moczanowej
Kwas para-aminosalicylowy (PAS) nadwrażliwość
- > objawy pomiędzy 3 a 8 tyg podawania:
1. Gorączka,
2. Ból stawow,
3. Zaczerwienienie skory,
4. Hepato i splenomegalia,
5. Powiększenie węzłów chłonnych,
6. Zapalenie wątroby,
7. Neutropenia - > zmuszają do odstawienia leku
Aminoglikozydy w gruźlicy
- Gdy oporne na Streptomycyne -> Kanamycyna
- > ale tez moze byc Amikacyna - Dalej oporne -> Kapreomycyna
Fluorochinolony w gruźlicy
- Aktywne wobec pratkow typowych i atypowych sa:
1) Cyprofloksacyna
2) Lewofloksacyna
3) Gatyfloksacyna
4) Moksyfloksacyna - Podawane gdy oporne prątki na leki 1 rzutu
Makrolidy w gruźlicy
- Klarytromycyna
- Azytromycyna
- > zakażenia pratkami atypowymi:
1) Mycobacterium avium
2) M. intracellulare
3) M. kansasii
4) M. abscessus
Delamanid działanie
- Nowy lek przeciwgruzliczy, hamuje syntezę kwasów mykolowych
Delamanid zastosowanie
- Skojarze leczenie wielolekoopornej gruźlicy płuc u osób dorosłych -> gdy nie można zastosować innego schematu leczenia
Delamanid oporność
- Nie wykazuje oporności krzyżowej z żadnym z obecnie stosowanych leków przeciwgruźliczych
Delamanid działania niepożądane
- Przedłużenie odstępu QT
- Dolegliwości dyspeptyczne
- Bóle i zawroty głowy
- Bezsenność
- Hipokaliemia
- Retikulocytoza
Bedakilina działanie
- Nowy lek przeciwgruzliczy
- Struktura podobna do chinolonow przeciwbakteryjnych
- Wybiórczo hamuje syntazę ATP pratkow
- Bakteriobojcza na dzielące sie i niereplikujace prątki
- > tez wewnatrzkom
Bedakilina farmakokinetyka
- Metabolizowana przez CYP3A4
Bedakilina zastosowanie
- Skojarzone leczenie wieloopornej gruźlicy płuc
- > gdy nie można zastosowano innego skutecznego leczenia
Bedakilina działania niepożądane
- Nudności i wymioty
- Bóle stawow
- Bóle w klatce piersiowej
- Nwlk ↑transaminaz we krwi
- Wydłużenie odstępu QT -> bo blokuje kanał potasowy hERG
- > sprzyja wystąpieniu groźnych arytmii
Leczenie profilaktyczne gruźlicy
- U osób mających kontakt z chorym na gruźlicę i maja dodatni odczyn tuberkulinowy, którzy:
1) nie sa szczepieni
2) sa małymi dziećmi
-> a także u HIV+ - Postępowanie:
1) codzienne podawanie Izoniazydu przez 6-9 miesiecy
Lub:
2) Rifampicyna przez 4 miesiące
Lub
3) oba leki przez 3 miesiące - U osób zakażonych HIV Izoniazyd przez 9-12 miesięcy
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO kategorie
- 4 kategorie
- 4 kategotria -> przewlekle chorzy, którzy prątkują po zakończeniu ponownego nadzorowanego leczenia
- > leczy się ich w ośrodkach specjalistycznych zgodnie z oznaczeniami lekowrażliwości
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 1 kategoria którzy chorzy
- Nowy przypadek gruźlicy z dodatnim rozmazem lub
- Nowy przypadek gruźlicy z ujemnym rozmazem i rozległymi zmianami zapalnymi w płucach lub
- Ciężkie przypadki gruźlicy pozapłucnej
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 1 kategoria leczenie
A) Faza wstępna (2 miesiące, wszystkie 4)
- Etambutol lub Streptomycyna
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
- Pirazynamid
B) Faza kontynuacji (4 miesiące)
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 2 kategoria którzy chorzy
- Wznowa z dodatnim rozmazem
- Niepowodzenie leczenia
- Terapia po przerwie chorego z dodatnim rozmazem
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 2 kategoria leczenie
A) Faza wstępna (2 miesiące, wszystkie 5)
- Etambutol
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
- Pirazynamid
- Streptomycyna
- > Następnie miesiąc
1. Etambutol
2. Izoniazyd
3. Ryfampicyna
4. Pirazynamid
B) Faza kontynuacji (5 miesiący)
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
- Etambutol
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 3 kategoria którzy chorzy
- Nowe przypadki gruźlicy płuc z ujemnym rozmazem (z wyjątkiem pacjentów w ciężkim stanie)
- Leczenie postaci gruźlicy pozapłucnej
Schemat leczenia gruźlicy wg WHO 3 kategoria leczenie
A) Faza wstępna (2 miesiące, wszystkie 3)
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
- Pirazynamid
B) Faza kontynuacji (4 miesiące)
- Izoniazyd
- Ryfampicyna
Leczenie trądu wytyczne
-> ze względu na narastająca opornosc na sulfony -> wiele leków równocześnie przez 6 miesięcy
- Dapson i inne sulfony
- Ryfampicyna -> zwykle razem z sulfonami
- Klofazymina -> w cięższych przypadkach razem z Dapsonem i Ryfampicyna
Sulfony działanie
- Hamują syntezę dihydrofolianu
Sulfony farmakokinetyka
- Db wchłanialne z pp
- Kumulują sie w:
1) skórze
2) nerkach
3) wątrobie
4) mięśniach
Sulfony działania niepożądane
- > zwykle db tolerowane
1. Niedokrwistosc hemolityczna
2. Niestrawność
3. Gorączka
4. Świąd
5. Zaczerwienienie skory
6. Rumień guzkowy (erythema nodosum leprosum) - > leczy sie glikokortykosterydami i Talidomidem
Klofazymina działanie
- Barwnik fenzynowy
- Niejasny mechanizm działania
- Prawdopodobnie łączy sie z DNA i hamuje jego replikacje
Klofazymina farmakokinetyka
- Kumuluje sie w komórkach siateczkowych skory -> jest z nich uwalniany przez miesiące
Klofazymina zastosowanie
- Stosowany w terapii trądu opornego na leczenie
Klofazymina działania niepożądane
- Przebarwienia skóry
- > od koloru czerwonego-brązowego do czarnego - Podrażnienie pp