β-Laktamy 1 Teoria Flashcards
1
Q
Antybiotyki β-laktamowe punkt działania
A
- Hamowanie reakcji transpeptydylacji (krzyżowe wiązania) -> przez wiązania z BIAŁKAMI WIĄŻĄCYMI PENICYLINĘ (PBP)
- Prowadzi to do śmierci komórki
- Działają tylko gdy bakteria rośnie lub sie rozmnaża -> leki bakteriostatyczne hamują ich działanie
- Wykazują efekt bakteriobójczy zależny od czasu
2
Q
Metody zabijania bakterii przez β-laktamy
A
A) Gram+
-> rozkład peptydoglikanu -> liza osmotyczna bakterii (maja w komórce wysokie ciśnienie osmotyczne)
B) Gram-
- Nie maja tak wysokiego ciśnienia osmotycznego
- Antybiotyk przenika przez poryny do przestrzeni periplazmatycznej (często tu β-laktazamy)
- Samo zahamowanie syntezy peptydoglikanu nie skutkuje liza bakterii gram-
- Aktywują autolizyny i stymulują powstawanie holin -> wytwarzają dziury w bł. bakterii -> zaburzają gospodarkę jonowa i stanowią kanały dla hydrolaz mureiny wydobywających się z drobnoustroju
- > większa aktywność wobec GRAM+
- > BAKTERIOBÓJCZE
- > tylko niektóre statyczne np. Penicylina G na Enterococcus faecalis
3
Q
Mechanizmy oporności na β-laktamy
A
- Wytwarzanie β-laktamaz
1) najczęstszy
2) dotyczy głównie gram-, ale tez gronkowców
3) β-laktamazy hydrolizuja czteroczłonowy pierścień β-laktamowy - Mutacja białek PBP -> MRSA, paciorkowce, enterokoki
- Zaburzenie przedostawania sie leku do PBP
- Aktywne wypompowywanie leku -> gram-
- Upośledzenie mechanizmu aktywacji autolizyn i holin-> nie odgrywanie większej roli w praktyce
4
Q
β-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania
A
- ESBL-> extended spectrum B-lactamases
2. AmpC Pseudomonas czy Enterococcus
5
Q
β-laktamy mechanizm oporności - zaburzenia przedostawania sie leku do PBP
A
- Zmniejszenie/ mutacja poryn
- Jedynie u Gram-
- Rzadko sam powoduje pełna oporność, ale istotny przy innych mechanizmach
- Ważny u Pseudomonas -> spadek dostawania sie karbapenemów
- > poryna OprD jest niemal jedyną przez ktora sie przedostają -> mutacja odpowiada za znaczna opornosc
6
Q
Penicyliny budowa
A
- Pochodne kwasu 6-aminopenicylanowego
7
Q
Uczulenie na penicyliny
A
- Czestość 10% na kuracje (dla całych β-laktamowych 2%)
- Wstrząs anafilaktyczny 1-5 na 10 tys. głownie po podaniu pozajelitowym-> kilka min do godz po podaniu
- Przeciwciała IgE przeciw penicylinę zanikają-> po 10 latach u 70%
8
Q
Uczulenie na penicyliny a na inne β-laktamy
A
- 10% uczulonych na penicyliny jest tez uczulonych na cefalosporyny 1gen ale tylko 2% na 2 i 3 gen
- Pacjenci uczuleni na penicyliny sa tez na karbapenemy
- Alergia krzyżowa nie występuje na monobaktamy
- Miedzy poszczególnymi rodzajami penicylin występuje krzyżowa alergia
9
Q
Uczulenie na penicyliny - diagnostyka
A
- Testy na determinante główna -> benzylopenicyloilpolilizyna (testarpen)
- Do oceny uczulenia determinanty mniejszej uzywa sie rozcieńczonej Benzylopenicyliny
- > determinanta mniejsza odp za 10% reakcji - Łączne użycie Benzylopenicyliny i testarpenu pozwala na wykrycie 83-93% uczulonych
10
Q
Uczulenie na penicyliny testy
A
- Wykonuje sie testy skórne: najpierw punktowy a gdy jest negatywny podskórny -> odczyn dodatni gdy >1cm poniżej wątpliwy
- > informuje tylko o 1 typie alergii - Gdy wyjdzie negatywna próba skórna ale dodatnia jest historia w wywiadzie -> test prowokacyjny ze wzrastająca dawka leku
- Gdy wyjdzie dodatnie uczulenie można spróbować odczulać lub podaje sie inny lek
11
Q
Uczulenie na penicyliny wskazania do testu skórnego
A
- U każdego komu podaje sie pozajelitowo powinno sie wykonać próbę uczuleniową
12
Q
Przeciwwskazania do testu skórnego na uczulenie na penicyliny
A
- Przebycie połówkowego zespołu Stevensa-Johnson
- Przebycie zespołu Lyella
- Stosowanie antyhistaminików do 4 tygodni przed
- Obecność silnego dermografizmu
13
Q
Benzylopenicylina uwagi
A
- Inaczej penicylina G
- Wytwarzana w postaci soli sodowej lub potasowej-> duże dawki mogą zaburzyć równowagę elektrolitowa -> niebezpieczne we wkuciu centralnym -> blisko serca
- > ostrożnie przy niewydolności nerek
14
Q
Benzylopenicylina farmakokinetyka
A
- Podanie: domięśniowe lub dożylne
- Wiąże sie z białkami osocza
- Db penetruje do większości tkanek oprócz:
1) CNS (przenika w stanie zapalnym)
2) cieczy wodnistej oka
3) płodu
4) mleczka - T/12=30 min
- > musi byc podawana 4-6 razy na dobę - Metabolizm
1) wątroba 40%
2) nerki -> wydalanie postaci czystej i zmienionej w wątrobie
15
Q
Benzylopenicylina interakcje lekowe
A
- Probenecyd -> hamuje cewkowe wydzielanie penicyliny-> zmniejsza jej wydalanie
- NSAIDs -> to samo, ale słabiej
- In vitro inaktywuje aminoglikozydy (nie wolno podawać w jednym roztworze), ale in vivo działa synergistycznie
16
Q
Benzylopenicylina prokainowa uwagi
A
- Połączenie benzylopenicyliny i prokainy
2. Po omyłkowym wstrzyknięciu do naczynia-> zespół Hoigné
17
Q
Benzylopenicylina prokainowa dawkowanie
A
- Wydłużenie czasu rozkładu penicyliny przez prokaine
- > umożliwia podawanie 2x na dobę - Moze byc podawana wyłącznie domięśniowo
18
Q
Benzylopenicylina prokainowa zastosowanie
A
- Stosuje sie rzadko -> w PL zakaz ambulatoryjnego podawania dzieciom
- Przed zastosowaniem wskazana jest próba uczuleniowa (obejmuje tez podanie prokainy)
19
Q
Benzylopenicylina benzatynowa
A
- Podanie domięśniowe
- Powoduje powolne uwalnianie
- > można stosować raz na 2-4 tyg - Stosuje sie rzadko -> w profilaktyce choroby reumatycznej u dzieci i kile
20
Q
Fenoksymetylopenicylina uwagi
A
- Penicylina fenoksymetylowa, penicylina V
- Kwasooporna sól penicyliny-> do podawania doustnego 2-4 razy dziennie
- Wchłanianie z pp nie jest całkowicie i nie powinna zastępować innych penicylin w cięższych zakażeniach
21
Q
Fenoksymetylopenicylina zastosowanie
A
- Leczenie płonicy
2. Zakażenia GDO
22
Q
Spektrum działania penicylin naturalnych
A
- > wąski
1. Paciorkowce (S. pyogenes, grupy B, C, G, wrazliwe pneumoniae)
2. Actinomyces
3. Neisseria meningitidis
4. Treponema pallidum
5. Bacillus anthracis
6. Listeria monocytogenes
7. Bakterie beztlenowe -> Clostridium, Bakteroides (oprócz fragilis)
23
Q
Opornosc na penicyliny naturalne
A
- Większość gram -
- Staphylococcus
- Większość Neisseria gonorrhoeae
24
Q
Zastosowanie penicylin naturalnych
A
- Schorzenia paciorkowcowe (angina, plonica, ropnie, róża)
- Promienica
- Zakażenia meningokokami-> zwłaszcza ZOMR-> wtedy tylko penicyliny przenikają do CNS
- Zakażenia niektórymi bakteriami beztlenowymi
- Wąglik
- Benzylopenicylina duże dawki w leczeniu zatrucia muchomorem sromotnikowym -> wyparcie toksyn grzyba z połączenia z białkami krwi
25
Q
Działania niepożądane penicylin naturalnych
A
- Uczulenia
1) osutka skórna, pokrzywka, rumień
2) gorączka
3) bóle stawów
4) skurcz oskrzeli
5) obrzęk krtani
6) wstrząs anafilaktyczny - Hematologiczne:
1) niedokrwistosc hemolityczna
2) małopłytkowość
- > 2 typ alergii - Drgawki
- > u pacjentow z padaczka lub niewydolnością nerek
- > benzylopenicylina hamuje GABA A i sprzyja pobudzeniu NMDA - Reakcja Jarischa-Herxheimera
- Zespół Nicolau
- Zespół Hoigné -> tylko prokainowa
- Zaburzenia równowagi K+ i Na+ -> duże dawki
26
Q
Zespół Hoigné
A
- Po wstrzyknięciu benzylopenicyliny prokainowej dożylnie
- Patogeneza słabo znana-> sugeruje sie blokowanie małych naczyń w CNS przez wolno rozpuszczające sie kryształki benzylopenicyliny prokainowej
- Poprawa-> podanie benzodiazepin (Diazepam)
27
Q
Zespół Hoigné objawy
A
- Zaczerwienienie skory
- Wzrost BP
- Niepokój, splątanie
- Drgawki
- Pojawienie sie objawów ogniskowych z CNS -> przemijający charakter
28
Q
Zespół Jarischa-Herxheimera
A
- Wstrząsopodobna reakcja po podaniu Benzylopenicyliny
- Najczęściej podczas leczenia kretkowic np. kiły
- Mechanizm-> uwalnianie LPS i innych toksycznych substancji z rozpadających sie drobnoustrojów
- Objawy:
1) gorączka i dreszcze
2) spadek BP - Najczęściej przejściowy
- Zwykle wydają jedynie terapii podtrzymującej
29
Q
Zespół Nicolau
A
- Głownie u dzieci
- Po wprowadzeniu formy domięśniowej do tętnicy
- Powstanie zatorów spowodowanych kryształkami leku
- Postępowanie jak w zatorowości
30
Q
Zespół Nicolau objawy
A
- Niedokrwienie miejsca wkłucia z martwicą skóry i tk. podskórnej
- Objawy zatorowe z tętnic kończyn lub krezki
Rzadziej:
- Uszkodzenie rdzenia kręgowego
- Leukocytoza
- Krwiomocz
31
Q
Zalety penicylin naturalnych
A
- Niska toksyczność
- > można stosować w kobiet w ciąży - Bakteriobójcze
- Db penetracja do tkanek (zwłaszcza w czasie zapalenia)
32
Q
Wady penicylin naturalnych
A
- Wrażliwość na rozkład przez β-laktamazy
- > wiele opornych szczepów - Działanie zależne od czasu -> częste podawanie
- Częste reakcje uczuleniowe
33
Q
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe zastosowania
A
- Gronkowce wytwarzające β-laktamazy (jeszli nie wytwarzają i sa wrażliwe na naturalne penicyliny -> preferowana Benzylopenicylina)
- Wrażliwe paciorkowce
34
Q
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe oporność
A
- MRSA
- Enterokoki
- Listeria
35
Q
Dzialania niepożądane penicylin półsyntetycznych przeciwgronkowcowych
A
- Reakcje alergiczne -> rzadziej niz przy naturalnych penicylinach
1) rumień
2) pokrzywka
3) świąd - Dolegliwości z pp
1) nudności i wymioty
2) biegunka
3) cholestaza
4) przejściowe uszkodzenie wątroby
Po podaniu dożylnym:
- Zapalenie żyły
- Eozynofilia
- Gorączka
- Metycylina-> wycofana bo powodowała srodmiazszowe zapalenie nerek
36
Q
Aminopenicyliny
A
- Penicyliny półsyntetyczne
2. Nie wykazują działania wobec mikroorganizmów z β-laktamazami
37
Q
Aminopenicyliny spektrum działania
A
- Gram+ tak jak naturalne + trochę bardziej aktywne wobec Enterococcus
- Aktywne wobec S. pneumoniae opornych na penicyliny
- Neisseria, Haemophilus, Enterobacteriaceae -> nie wytwarzające β-laktamaz
- Częściowo Salmonella, Shigella, E. coli (ale oporność narasta)
38
Q
Aminopenicyliny farmakokinetyka
A
- Podawane:
1) doustnie
2) dożylnie
3) domięśniowo - Amoksycylina -> mniej szczepów opornych i lepsza biodostepność niz Ampicylina
39
Q
Aminopenicyliny działania niepożądane
A
-> ogólnie mało toksyczne -> mogą być stosowane w ciąży
- Takie jak naturalnych penicylin -> ale rzadziej uczulenia -> wtedy dominują objawy skórne
- Dysbakteriozy (szerokie działanie)
1) biegunka
2) zakażenia dróg moczowo-płciowych
3) zakażenia grzybicze pp
4) Clostridium -> rzekomobłoniaste zapalenie jelit - Osutki plamisto-grudkowe
40
Q
Osutki plamisto-grudkowe przy terapii Aminopenicylinami
A
- U 5-10% pacjentów
- Nie zawsze alergiczne -> cześć autorów neguje potrzebę przerwania terapii
- Częściej u pacjentow z hiperurykemia i przewlekła białaczka limfatyczna
- Typowo po podaniu choremu z mononukleoza
- Jesli mają charakter zbliżony do pokrzywki (świąd) należy podejrzewać alergie
41
Q
Amoksycylina farmakokinetyka
A
- Db wchłanialna z pp
- Moze byc podawana doustnie
- Posiłek nie wpływa na ten proces
42
Q
Amoksycylina zastosowania
A
- Ostre zapalenie zatok przynosowych (1 rzutu)
- Zapalenie ucha środkowego (1 rzutu)
- Paciorkowcowe zapalenie gardła (przez 6 dni gdy istnieje duże ryzyko nieprzestrzegania 10 dni Fenoksymetylopenicyliny)
- Pozaszpitalne zapalenie płuc (w Pl moze byc 1 rzutu bo mały odsetek opornych pneumokoków i Haemophilus)
- > niekiedy w skojarzeniu z makrolidem - Zaostrzenie COPD (moze byc 1 rzutu patrz wyżej)
- Zakażenia układu moczowego przez Enterokoki
- Erydykacja Helicobacter -> składnik terapii wielolekowej razem z Metronidazolem lub Klarytromycyną
43
Q
Ampicylina farmakokinetyka
A
- Wchłanianie z pp gorsze niz Amoksycylina i hamowane przez pokarm
- Stosowana głównie dożylnie, ale może też być doustnie
44
Q
Ampicylina oporność
A
A) narastająca
- E. coli
- Salmonella
- Shigella
B) całkowita
- Pseudomonas
- Enterobacter
- Klebsiella
- Proteus
- Serratia
- Acinetobacter
45
Q
Ampicylina zastosowanie
A
- Listeria
- Enterococcus
- > często w skojarzeniu z aminoglikozydem-> synergistyczny efekt - Zakażenia układu pokarmowego Salmonella i Shigella (coraz większa oporność)
- Zakażenia układu moczowego E. coli (coraz większa oporność)
46
Q
Ampicylina użycie w salmonellozie
A
- Kontrowersyjne bo może sprzyjać powstaniu bezobjawowego nosicielstwa
- Ogolnie skuteczne w leczeniu duru brzusznego
- Coraz większa oporność
47
Q
Ureidopenicyliny spektrum działania
A
- > bd szerokie
1. Zwiększona aktywność wobec Gram - względem Aminopenicylin, świetne przeciwko Neisseria, Haemophilus i większości Enterobacteriaceae
2. Świetna aktywność przeciw Streptococcus i beztlenowym bakteriom
3. Dobra aktywność wobec większości szczepów Pseudomonas i Enterococcus
48
Q
Ureidopenicyliny oporność
A
- > rozkładane przez β-laktamazy klasy A
1. Chlamydia
2. Mycoplasma
3. Mniejszość Pseudomonas
49
Q
Ureidopenicyliny zastosowanie
A
- Leczenie ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych Pseudomonas lub Klebsiella pneumoniae
- > układowe, dróg moczowych, płuc, otrzewnej, jamy brzusznej i miednicy - Profilaktyka w chirurgii -> Piperacylina
- > przed zabiegami w jamie brzusznej i ginekologicznymi
50
Q
Ureidopenicyliny farmakokinetyka
A
- Podawane domięśniowo lub dożylnie
2. Często z aminoglikozydami lub fluorochinolonami
51
Q
Ureidopenicyliny działania niepożądane
A
-> ogolnie większa toksyczność niz aminopenicyliny
- Reakcje miejscowe (często)
1) ból w miejscu wstrzyknięcia
2) zapalenie żyły z zakrzepica - Nadwrażliwość (często)
1) osutki
2) gorączka
3) pokrzywka
- > cześciej w pacjentow z mukowiscydoza
4) anafilaksja -> rzadziej niz po penicylinach naturalnych - Zaburzenia gospodarki potasowej-> hipokaliemia -> bo uszkodzenie transportu K+ w cewkach nerkowych
- Dolegliwości z pp
1) nudności i wymioty
2) biegunka
3) cechy uszkodzenia wątroby
4) cholestaza - Uszkodzenie nerek
1) wzrost kreatyniny i mocznika we krwi
2) srodmiazszowe zapalenie nerek - Objawy z CNS:
1) bóle i zawroty głowy
2) drgawki po dużych dawkach - Zaburzenia hematologiczne
1) przejściowa leukopenia
2) małopłytkowość
3) eozynofilia - Rzadko ciężkie powikłania ze strony skory -> Zespół Stevensa-Johnsona
