β-Laktamy Teoria 2 Flashcards
1
Q
Karboksypenicyliny ogólnie
A
- Spadek znaczenia -> zastąpione przez inne m.in. fluorochinolony
- Karbenicylina -> nie jest już stosowana -. wymagane duże dawki i duża toksyczność -> lepsze alternatywy
- Tykarcylina obecna na rynku jedynie z inhibitorem β-laktamaz (Klawulanianem)
2
Q
Karboksypenicyliny spektrum działania
A
-> lepsze wobec Gram - niż Aminopenicyliny, ale gorsze przeciw Gram + oprócz Staphylococcus
- Pseudomonas (wtedy bez inhibitora β-laktamaz bo on nie działa na Amp C)
- Proteus
- Stenotrophomonas (Xanthomonas) maltophilia
- Haemophilus
- Klebsiella
- Staphylococcus
- Bacteroides
3
Q
Karboksypenicyliny zastosowanie
A
- > często z aminoglikozydem
1. Leczenie ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych podatnymi bakteriami
4
Q
Karboksypenicyliny działania niepożądane
A
- Reakcje nadwrażliwości
- > rzadziej niz po naturalnych penicylinach
1) osutka
2) świąd
3) pokrzywka
4) anafilaksja - Hemato
1) eozynofilia
2) małopłytkowość
3) neutropenia - Gorączka
- Hipokaliemia -> uszkodzenie transportu K+ w nerkach
- Hipomagnezemia
- Dolegliwości z pp
1) nudności i wymioty
2) biegunka
3) cholestaza
4) cechy uszkodzenia wątroby - Drgawki po dużych dawkach
5
Q
Inhibitory β-laktamaz działanie
A
- Same brak właściwości przeciwbakteryjnych
- Rozszerzają zakres działania antybiotyków β-laktamowych
- Wykazują aktywność wobec β-laktamaz klasy A (obecnych u Staphylococcus, Haemophilus, Neisseria, Salmonella, Shigella, E. coli, Klebsiella), czy β-laktamaz Bacteroides i Branhamella
- β-laktamazy klasy C sa słabo hamowane -> Pseudomonas, Serratia, Enterobacter, Citrobacter
6
Q
Inhibitory β-laktamaz działania niepożądane
A
- > ogolnie db tolerowane
1. Kwas klawulanowy moze wywołać cholestazę i uszkodzenie wątroby oraz biegunkę
7
Q
Augmentin
A
Amoksycylina + kwas klawulanowy
- Rozszerzenie spektrum Amoksycyliny o beztlenowe bakterie
- Zastosowanie:
1) zakażenia GDO (2 rzut)
2) zapalenie płuc pozaszpitalne i spodowane opornymi na penicyliny S. pneumoniae
3) nawracające bakteryjne zapalenie gardła
4) zapalenie ucha środkowego
5) zapalenie zatok przynosowych
6) zakażenia dróg moczowych (3 rzut po Biseptolu i Nitrofurantoinie)
5) inne
8
Q
Unasyn
A
Ampicylina + Sulbactam
- Tylko pozajelitowo
- Podobny zakres działania do Augmentinu, świetnie działa na zakażenia mieszaną florą
- Świetna aktywność wobec Acinetobacter baumannii
- Wykazuje aktywność wobec MRSA
- Używany w:
1) wewnątrzbrzusznych infekcjach
2) zakażeniach ginekologicznych i położniczych
3) infekcjach tk. łącznej i kości
9
Q
Tazobac
A
Piperacylina + Tazobaktam
- Najszersze spektrum działania ze wszystkich połączeń penicylin z inhibitorami β-laktamaz
- Często używany z aminoglikozydem
- Stosowany w leczeniu ciężkich szpitalnych zakażeń (dróg oddechowych, moczowych i wewnatrzbrzusznych oprócz trzustki)
- Moze byc stosowany u pacjentów z neutropenią
10
Q
Timentin
A
Tykarcylina + Klawulanian
- Szerokie spektrum aktywności: gram + oprócz MRSA i Enterococcus, Enterobacteriaceae (też te oporne), P. aeruginosa
- Używany w:
1) leczeniu zapalenia płuc: szpitalnego, związanego z wentylacją mechaniczną,
2) infekcji wewnątrzbrzusznych
3) infekcji ginekologicznych
4) zakażeń skóry
5) osteomyelitis
11
Q
Cefalosporyny działanie
A
- Pochodne kwasu 7-aminocefalosporynowego
2. Wyizolowane z hodowli grzyba Cephalosporium acremonium
12
Q
Cefalosporyny oporność
A
- Względnie oporne na β-laktazamy ale nie na te o poszerzonym działaniu (ESBL, KPC, cefalosporynaza AmpC, metalo-β-laktazamy)
- > te rozkładają większość cefalosporyn - Przybywa szczepów bakterii, zwłaszcza Gram -, opornych na cefalosporyny
- Nie wykazują działania wobec:
1) Enterococcus
2) Listeria monocytogenes
13
Q
Cefalosporyny - podział
A
- Na generecje
- Podział wg Williamsa w modyfikacji Greenwooda -> lepszy w praktyce klinicznej, oparty na zakresie działania i podatności na rozkład przez poszczególne B-laktamazy
14
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn
A
- > ogólnie mało toksyczne, większość moze byc używanych w ciąży
- > nieco wiecej działań niepożądanych niż penicyliny
- Uczulenie
- Podrażnienie i ból w miejscu wstrzyknięcia
- > w tym zapalenie żyły gdy dożylnie - Nefrotoksycznosc
- Reakcja disulfiramowa
- Hipoprotrombinemia
- Dysbakteriozy
- Zaburzenia z pp (biegunka, nudności i wymioty, ↑ transaminaz, złogi kwasów żółciowych [Ceftriakson, 20-46%])
- Zaburzenia hematologiczne (eozynofilia 1-10%, rzadko <1%: neutropenia, trombocytopenia, anemia hemolityczna)
- Zaburzenia z CNS (<1%): drgawki, encefalopatia
- Fałszywie dodatnie wyniki testów (Coombsa (3%), glukozuria, ↑ kreatyniny)
15
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn uczulenie
A
- Rzadziej niz na penicyliny
- Są to
1) reakcje skórne -> zaczerwienienie, pokrzywka, wysypka
2) bd rzadko anafilaksja (1:10 000) - Krzyżowa reakcja alergiczna z penicylinami jest rzadka -> małe ryzyko powikłań, ale lepiej unikać i podać cos innego u takich pacjentów
16
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn nefrotoksyczność
A
- Dot. głownie Cefalorydyny
- > wycofana z użycia bo wywoływała srodmiazszowe zapalenie nerek i uszkadzała cewki - U reszty moze tez wystąpić
- Nasila sie przy podaniu innych nefrotoksycznych leków np aminoglikozydow
17
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn reakcja disulfiramowa
A
- Występuje u leków zawierajacych pierścień metylotiotetrazolowy
1) Cefamandol
2) Cefotetan
3) Cefoperazon
4) Cefmetazol
5) Moksolaktam
- > należy unikać spożywania alkoholu
18
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn hipoprotrombinemia
A
- W przypadku preparatów zawierających pierścień metylotiotetrazolowy
- Niekiedy mogą wystąpić krwawienia -> można profilaktycznie stosować 10 mg Fitomenadion (wit K1) 2x na tydz
19
Q
Działania niepożądane Cefalosporyn dysbakteriozy
A
- Po preparatach o szerokim spektrum działania
- Szczególnie gdy podanie doustne
- Objawy:
1) biegunki
2) zakażenia grzybicze pp i narządów moczowo-płciowych
3) grzybica jamy ustnej
20
Q
Cefamycyny
A
- Podział na cefalosporyny i cefamycyny -> brak klinicznego znaczenia
- Cefamycyny wykazują większa aktywność wobec beztlenowych bakterii
21
Q
Cefalosporyny 1 generacji spektrum działania
A
- Gram+
- Gronkowce oprócz MRSA
- Paciorkowce
- Słabiej na większość gram -
- E. coli
- Klebsiella
- Proteus
- Ziarenkowce beztlenowe oprócz Bacteroides fragilis
22
Q
Cefalosporyny 1 generacji oporność
A
- Pseudomonas
- Proteus indolo-dodatnie szczepy
- Serratia
- Citrobacter
- Acinetobacter
- Bacteroides fragilis
23
Q
Cefalosporyny 1 generacji zastosowanie
A
- Profilaktyka w chirurgii (Cefazolina)
- Leczenie Staphylococcus (Cefazolina rzadziej)
- Leczenie pozaszpitalnych zakażeń GDO, dróg moczowych i tk. podskórnej (Cefradyna, Cefaleksyna, Cefadroksyl)
- Leczenie anginy paciorkowcowej (Cefadroksyl)
24
Q
Cefalosporyny 2 generacji spektrum działania
A
- Taki jak 1 gen poszerzony o gram -
2. Czyli m.in na Klebsiella oporne na leczenie, Bacteroides
25
Cefalosporyny 2 generacji oporność
- > pierwotna:
1. Pseudomonas
2. Enterococcus
26
Cefalosporyny 2 generacji zastosowanie
1. Leczenie pozaszpitalnych zakażeń GDO i zakażenia dróg moczowych (2 rzut) -> Cefaklor, Cefprozyl
2. Ostre zapalenie ucha środkowego
3. Zapalenie zatok przynosowych (2 rzut)
4. Zaostrzenia COPD
5. Zakażenia dróg moczowych przy oporności bakterii na furagine i Biseptol
6. Wczesne stadium boreliozy
2-6-> Cefuroksym
27
Cefalosporyny 2 generacji farmakokinetyka
- > doustne formy
1. Cefaklor
2. Cefuroksym
3. Cefprozyl
4. Lorakarbef
28
Cefalosporyny 3 generacji spektrum działania
- > poszerzone o trudne bakterie gram - :
1. Citrobacter
2. Serratia
3. Providencia
4. Bacteroides fragilis -> Ceftyzoksym i Moksolaktam
5. Pseudomonas -> tylko Ceftazydym (aktywny wobec 70% szczepów) i Cefoperazon
-> Cefiksym i Ceftybuten słabiej działają na Staphylococcus i Streptococcus pneumoniae
29
Cefalosporyny 3 generacji zastosowanie
- > Cefotaksym i Ceftriakson:
1. Ciężkie pozaszpitalne zapalenia płuc
- > poza intensywna terapia, kiedy Pseudomonas i Staphylococcus sa mało prawdopodobne
2. ZOMR
3. Neisseria gonorrhoeae
4. posocznica szpitalna
5. bakteryjne zapalenie wsierdzia
6. profilaktyka sepsy meningokokowej -> zwłaszcza j kobiet w ciąży
30
Cefalosporyny 3 generacji farmakokinetyka
1. Dostępne doustne:
1) Cefiksym
2) Cefdynir
3) Ceftybuten
4) Cefpodoksym
2. Większość db penetruje do CNS
3. Ceftriakson uzyskuje duże stężenia w żółci -> możliwość leczenia zakażeń dróg żółciowych, ale niebezpieczeństwo wystąpienia kamicy żółciowej
31
Cefalosporyny 4 generacji spektrum działania
- > bd szerokie:
1. Pseudomonas
2. Enterobacter
3. Staphylococcus
4. Streptococcus pneumoniae
5. Neisseria
6. Haemophilus
32
Cefalosporyny 4 generacji zastosowanie
1. Zarezerwowane do ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami
33
Cefalosporyny 4 generacji
1. Podawane pozajelitowo
| 2. Db penetrują do CNS
34
Cefalosporyny 5 generacji spektrum działania
1. Szerokie spektrum działania w porównaniu z 4 gen poszerzone o:
1) MRSA
2) oporne enterokoki
2. Ceftobiprol dziala na gram - jak z 4 gen
3. Ceftarolina mniej aktywna wobec gram -
35
Cefalosporyny 5 generacji zastosowanie
1. Zarezerwowane do ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami
36
Cefalosporyny 5 generacji farmakokinetyka
1. Podawane pozajelitowo
| 2. Db penetrują do CNS
37
Połączenia cefalosporyn z inhibitorami B-laktamaz wskazania
1. Powikłane zakażenie układu moczowego
2. Powikłane zakażenia w jamie brzusznej
3. Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
4. Ciężkie szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc
38
Karbapenemy działanie
1. Duża oporność na rozkład przez większość B-laktamaz
2. Rozkładane przez karbapenemazy i metalo-B-laktamazy
3. Oporność na te leki tez przez spadek przepuszczalności ściany bakterii -> poryna OprD u Pseudomonas
3) w grupie karbapenemow-> oporność krzyżowa
39
Karbapenemy spektrum działania
- > bd szerokie
1. Gram- (w tym Pseudomonas)
2. Gram +
3. Beztlenowe
4. Meropenem wykazuje większa aktywność wobec Gram- i mniejsza do gram+ niz Imipenem
5. Ertapenem mniej aktywny wobec Pseudomonas i Acinetobacter
40
Karbapenemy oporność
1. Enterococcus faecium
2. MRSA
3. Clostridium difficile
4. Burkholderia cepacia
5. Xanthomonas (Stenotrophomonas) maltophilia
41
Karbapenemy zastosowanie
1. Ciężkie szpitalne zakażenia jako leki 2 i 3 rzutu
| 2. Często stosowane z aminoglikozydami
42
Karbapenemy farmakokinetyka
1. Db penetrują do tkanek tez do CNS
2. Wydalane przez nerki
3. Imipenem rozkładany przez dihydropeptydaze w nerkach-> wymaga podawania z Cylastatyna (inhibitor tego enzymu)
43
Karbapenemy działania niepożądane
- > cześciej po Imipenemie niz innych
1. Ze strony pp (nudności i wymioty, biegunka)
2. Skóry -> wysypka
3. Reakcje miejscowe po wstrzyknięciu -> domięśniowe podanie Ertapenemu jest bd bolesne, dlatego podaje sie z 1% lidokaina
4. Drgawki -> Imipenem przy niewydolności nerek gdy osiągnie zbyt duże stężenie
5. Alergia krzyżowa z penicylinami
44
Badania kliniczne karbapenemy
1. Preparaty łączone:
1) Imipenem+ Cylastatyna + Relebaktam
2) Meropenem + nowy inhibitor B-laktamaz-> pochodna kwasu boronowego
2. Do leczenia ciężkich zakażeń wywołanych przez bakterie oporne na karbapenemy
45
Monobaktamy działanie
1. Pierścień β-laktamowy to jedyny pierścień w monobaktamach
2. Tylko jeden przedstawiciel -> Aztreonam
3. Są względnie oporne na rozkład przez β-laktamazy
46
Monobaktamy spektrum działania
- > Wąskie spektrum
1. Bakterie gram -
- > w tym Pseudomonas i Serratia
2. Brak aktywności wobec beztlenowych i gram+
47
Monobaktamy zastosowanie
1. Rzadko stosowany, czasem w CF
48
Monobaktamy farmakokinetyka
1. Formy podania (dożylny, domięśniowy, wziewna -> do mukowiscydozy)
2. Stosowany czasem z Metronidazolem, Klindamycyna, Amikacyna, Wankomycyna lub penicylinami
3. W badaniu klinicznym Aztreonam + Awibaktam
49
Aztreonam działania niepożądane
-> niezbyt nasilone
1. Wysypki skórne
2. Z pp
1) nudności i wymioty
2) podwyższenie aminotransferaz we krwi
3. Przejściowa eozynofilia
Rzadziej:
4. Małopłytkowość
5. Leukopenia
6. Upośledzenie krzepnięcia
-> brak krzyżowej alergii z penicylinami
