Niewydolność serca Flashcards
Niewydolność serca - definicja
Stan, w którym w wyniku zaburzenia czynności serca dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca w stosunku do zapotrzebowania metabolicznego tkanek ustroju bądź właściwa pojemność minutowa jest utrzymywana dzięki podwyższeniu ciśnienia napełniania, co powoduje objawy kliniczne.
HF musi być jawna klinicznie!
Bezobjawowe nieprawidłowości budowy/czynności serca = skurczowa/rozkurczowa dysfunkcja LK
Niewydolność serca - podział, ze względu na dynamikę objawów
1) świeżo rozpoznana – występująca po raz pierwszy, niezależnie od dynamiki rozwoju objawów
2) przemijająca – gdy objawy stwierdza się jedynie w ograniczonym przedziale czasowym
3) przewlekła – w zależności od przebiegu określa się jako stabilną, pogarszającą się lub niewyrównaną
Niewydolność serca - rodzaje
1) w zależności od frakcji wyrzutowej:
→ ze zmniejszoną frakcją wyrzutową lewej komory (HFrEF; niewydolność skurczowa)
→ z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory (HFpEF; niewydolność rozkurczowa)
→ z umiarkowanie zmniejszoną frakcją wyrzutową lewej komory (HFmrEF)
2) lewokomorową i prawokomorową (bądź obukomorową), w zależności od dominującego zespołu objawów zastoju w krążeniu małym lub krążeniu dużym
3) ze zwiększoną pojemnością minutową serca (stany krążenia hiperkinetycznego)
Przewlekła niewydolność serca - przyczyny
Podstawowe mechanizmy prowadzące do PNS:
1) pierwotne upośledzenie kurczliwości
→ ChNS
→ kardiomiopatia rozstrzeniowa
→ uszkodzenie/utrata kardiomiocytów (zawał, reakcje immunologiczne, zakażenia, odkładanie sięsubstancji w kardiomiocytach)
2) przeciążenie ciśnieniowe / objętościowe komór
→ NT
→ wady serca
3) upośledzenie rozkurczu
→ choroby osierdzia
→ przerost mięśnia sercowego
→ kardiomiopatia restrykcyjna / przerostowa
4) tachyarytmie (AF) lub bradyarytmie
Skurczowa NS
ROZSTRZEŃ SERCA (upośledzona kurczliwość miokardium)
obniżona frakcja wyrzutowa
najczęściej: przebyty zawał serca
Rozkurczowa NS
HIPERTROFIA SERCA (upośledzony rozkurcz i napełnianie jam serca)
frakcja wyrzutowa w NORMIE
najczęściej: NT, płeć żeńska, otyłość, cukrzyca, osoby starsze, AF
Lewokomorowa NS - objawy
wynikają głównie z zastoju w krążeniu płucnym i niedotlenienia tkanek
Podmiotowe:
→ duszność (orthopnoë, napadowa duszność nocna)
→ kaszel (suchy / w obrzęku płuc z odpluwaniem różowej plwociny)
→ świszczący oddech
Przedmiotowe:
→ TRZESZCZENIA I RZĘŻENIA u podstawy płuc
→ tachypnoë
Prawokomorowa NS - objawy
wynikają głównie z zastoju żylnego na obwodzie
Podmiotowe: → obrzęki kończyn dolnych/u leżących okolicy lędźwiowo-krzyżowej → ból brzucha → nykturia → brak łaknienia i zaparcia
Przedmiotowe:
→ płyn w jamie opłucnej i brzusznej
→ powiększenie wątroby
→ nadmierne wypełnienie żył szyjnych (OBJAW WĄTROBOWO-SZYJNY)
skala niewydolności serca NYHA
klasa I
→ wydolność wysiłkowa bez ograniczeń - zwykły wysiłek fizyczny nie powoduje większego zmęczenia, duszności ani kołatania serca
klasa II
→ niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale zwykła aktywność powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub duszność
klasa III
→ znaczne ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale aktywność mniejsza niż zwykła powoduje wystąpienie objawów
klasa IV
→ każda aktywność fizyczna wywołuje dolegliwości - objaw NS występują w nawet w spoczynku, a jakakolwiek aktywność nasila dolegliwości
NYHA I
wydolność wysiłkowa bez ograniczeń - zwykły wysiłek fizyczny nie powoduje większego zmęczenia, duszności ani kołatania serca
NYHA II
niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale zwykła aktywność powoduje zmęczenie, kołatanie serca lub duszność
NYHA III
znaczne ograniczenie aktywności fizycznej - bez dolegliwości w spoczynku, ale aktywność mniejsza niż zwykła powoduje wystąpienie objawów
NYHA IV
każda aktywność fizyczna wywołuje dolegliwości - objaw NS występują w nawet w spoczynku, a jakakolwiek aktywność nasila dolegliwości
Przyczyny PNS ze zwiększoną pojemnością minutową serca
stany krążenia hiperkinetycznego: → ciąża → ciężka niedokrwistość → nadczynność tarczycy → duże przetoki tętniczo-żylne w krążeniu dużym → zaawansowana marskość wątroby → czerwienica → choroba Pageta → choroba beri-beri → zespół rakowiaka
orthopnoë
duszność występująca 1-2 minuty po położeniu się, ustępująca kilka minut po przyjęciu pozycji siedzącej/stojącej
charakterystyczna dla niewydolności lewokomorowej
Napadowa duszność nocna
budzi chorego ze snu, ustępuje po ≥ 30 minutach po przyjęciu pozycji siedzącej/stojącej
charakterystyczna dla niewydolności lewokomorowej
Objawy podmiotowe wspólne dla prawo- i lewokomorowej NS
→ zmniejszona tolerancja wysiłku, męczliwość, znużenie, wydłużenie czasu odpoczynku potrzebnego do odzyskania sił po wysiłku
przy większym zaawansowaniu PNS:
→ skąpomocz
→ zadyszka przy schylaniu się(bendopnoë, pojawia się do 30 sekund po pochyleniu się)
→ kołatania serca
→ objawy zaburzeń przepływu mózgowego (zawroty głowy, omdlenia)
Objawy przedmiotowe wspólne dla prawo- i lewokomorowej NS
→ bladość i ochłodzenie skóry kończyn
→ wzmożona potliwość
→ tachykardia
→ III TON SERCA (często w dysfunkcji skurczowej LK)
→ IV TON SERCA (bardziej niż III przemawia za izolowaną rozkurczową PNS)
→ boczne przemieszczenie uderzenia koniuszkowego
→ zmniejszenie amplitudy CTK, tętno naprzemienne/dziwaczne
PNS - stężenie peptydów natriuretycznych w osoczu
w celu wykluczenia NS
proBNP → najlepszy wskaźnik laboratoryjny do oceny nasilenia niewydolności serca
u chorego bez ostrego narastania objawów NS jest mało prawdopodobna, gdy:
→ BNP < 35 pg/ml
→ NT-pro-BNP <125 pg/ml
→ prawidłowy EKG
przy szybkim narastaniu objawów wartości odcięcia wynoszą:
→ BNP <100 pg/ml
→ NT-proBNP <300 pg/ml
→ MR-proANP <120 pmol/l
PNS - badania laboratoryjne
we wstępnej ocenie u pacjentów z nowo zdiagnozowaną NS: → Hb i WBC → sód, potas, mocznik, kreatynina → ocena uszkodzenia wątroby → glukoza, HbA1c → lipidogram → TSH → ferrytyna, TSAT (Fe/TIBS x 100%) → peptydy natriuretyczne
Objaw Kussmaula
poszerzenie żył szyjnych podczas WDECHU
występuje w:
→ zaawansowanej niewydolności PRAWOKOMOROWEJ
→ zaciskające zapalenie osierdzia
→ nie w tamponadzie!
Odchylenia w badaniach laboratoryjnych w NS
→ wzrost BNP, NT-proBNP
→ niedokrwistość/wzrost Hct
→ hipo-/hiperkaliemia (najczęściej polekowa)
→ hiponatremia z rozcieńczenia
→ wzrost AST, ALT, bilirubiny przy zastoju w krążeniu dużym
RTG KP w NS
w celu wykluczenia/wykrycia płucnej lub innej alternatywnej przyczyny duszności
→ może obrazować zastój/obrzęk płuc
→ jest bardziej przydatne w NS o ostrym początku
ECHO w NS
→ PODSTAWOWE BADANIE W DIAGNOSTYCE PNS
→ ocena czynności skurczowej
→ ocena czynności rozkurczowej
→ wykrywanie nieprawidłowości anatomicznych
PNS - rozpoznanie
typowe objawy przedmiotowe/podmiotowe
+
dysfunkcja skurczowa/rozkurczowa serca (zazwyczaj potwierdzona w ECHO)
O dysfunkcji serca świadczy również:
→ wzrost peptydów natriuretycznych (kryterium konieczne do rozpoznania HFpEF: BNP > 35 pg/ml lub NT-proBNP > 125 pg/ml)
→ poprawa stanu klinicznego po leczeniu typowym dla NS
LVEF a rozpoznanie NS
Obniżona LVEF nie jest kryterium rozpoznania NS!!!
Niewydolność serca obejmuje pacjentów z:
→ prawidłową frakcjąwyrzutową (LVEF ≥ 50%, HFpEF)
→ pośrednią frakcją wyrzutową (LVEF 40-49%, HFmrEF)
→ obniżoną frakcją wyrzutową (LVEF < 40%, HFrEF)
Różnicowanie NS na podstawie wartości LVEF jest ważne, z powodu innych etiologii leżących u jej podłoża oraz odpowiedzi na zastosowane leczenie!
Przyczyny zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca
1) OZW
2) źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze
3) tachyarytmie i bradyarytmie
4) zatorowość płucna
5) zapalenie wsierdzia i mięśnia sercowego
6) stany krążenia hiperkinetycznego
7) zakażenia
8) pogorszenie wydolności nerek
9) nieprzestrzeganie ograniczenia podaży sodu oraz zaleceń dietetycznych
10) jatrogenne (leki, płyny)
11) zaburzenia funkcji tarczycy
12) nadużywanie alkoholu i narkotyków
13) niewłaściwe przyjmowanie leków
PNS - leczenie niefarmakologiczne
1) Nasilone objawy zatrzymania sodu i wody w ustroju (NYHA III - IV) → ograniczenie podaży sodu (do 2 - 3 g/d) i płynów (do 1,5 - 2l /d)
2) Kontrola masy ciała (przyrost > 2 kg w ciągu 3 dni może świadczyć o zatrzymaniu wody w ustroju wskutek PNS)
3) Szczepienia → grypa (co roku), pneumokoki
4) unikanie podróży > 1500 m n.p.m. lub gorących i wilgotnych
poza tym unikanie palenia tytoniu, alkoholu, umiarkowana aktywność fizyczna w miarę możliwości,
Leczenie farmakologiczne PNS z dysfunkcją skurczową LK
ACEI
Beta-blokery
Antagoniści aldosteronu
→ poprawiają przeżycie u pacjentów z PNS z obniżoną frakcjąwyrzutową LK
→ zalecane u każdego pacjenta z HFrEF
Brak wpływu na chorobowość i śmiertelność w niewydolności serca z zachowaną frakcją wyrzutową.