Choroba niedokrwienna serca Flashcards
Choroba niedokrwienna serca (ChNS) - definicja
Obejmuje wszystkie stany niedokrwienia mięśnia sercowego BEZ WZGLĘDU NA PATOMECHANIZM
Choroba wieńcowa (ChW) - definicja
Obejmuje stany niedokrwienia mięśnia sercowego związane ZE ZMIANAMI W TĘTNICACH WIEŃCOWYCH
Choroba niedokrwienna serca (ChNS) - podział
- Stabilne zespoły wieńcowe (przewlekłe zespoł wieńcowe)
2. Ostre zespoły wieńcowe
Stabilne zespoły wieńcowe - wymień
- Dławica piersiowa stabilna
- Dławica mikronaczyniowa
- Dławica związana z mostkami mięśniowymi
- Dławica naczyniowoskurczowa (odmienna, Prinzmetala)
Ostre zespoły wieńcowe - podział:
I Na wyjściowe EKG:
- OZW bez uniesienia odcinka ST
- OZW z uniesieniem odcinka ST
II Na podstawie ewolucji obrazu EKG:
- Zawał serca bez załamka Q
- Zawał serca z załamkiem Q
III Na podstawie obrazu klinicznego, biochemicznych markerów uszkodzenia serca i EKG:
- Niestabilna dławica piersiowa (UA)
- Zawał serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI)
- Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI)
- Zawał serca nieokreślony
- Nagły zgon sercowy
Zawał serca nieokreślony - co to?
Zmiany w EKG uniemożliwiają jednoznaczne rozpoznanie uniesienia ST:
LBBB
Rytm ze stymulatora
Zawał rozpoznano na podstawie kryteriów klinicznych i biochemicznych, ale EKG wykonano po >24h od początku objawów
Klasyfikacja kliniczna zawału serca
Typ 1 - samoistny zawał serca w wtniku niedokrwienia spowodowanego pierwotnym zespołem wieńcowym wskutek nadżerki, pęknięcia, rozwarstwienia blaszki; SPEŁNIA KRYTERIA OZW, do niego odnoszą się zalecenia postępowania w OZW
Typ 2 - zawał wtórny do niedokrwienia z powodu zwiększonego zapotrzebowania lub zmniejszonego dowozu tlenu; Najczęściej NSTEMI, częściej u starszych, GORSZE ROKOWANIE któtko- i długoterminowe!
Typ 3 - nagły zgon sercowy - zgon przez możliwością pobrania próbek lub w czaseie poprzedzającym uwolnnienie biochemicznych markerów do krwi
Typ 4a - zawał związany z PCI
Typ 4b - zawał spowodowany zakrzepem w stencie
Typ 4c - zawał związany z restenozą
Typ 5 - zawał związany z CABG
Uszkodzenie mięśnia sercowego wg IV uniwersalnej definicji zawału serca
To zwiększone stężenie troponin sercowych (cTn) we krwi z przynajmniej 1 wartością powyżej ggn na pozziomie 99 percentyla.
Uszkodzenie:
1. Ostre - dynamiczne zmiany cTn
2. Przewlekłe - wasrtości cTn stabilne (zmienność w kolejnych pomiarach <20%)
Istotą rozpoznania zawału jest wystąpienie ostrego uszkodzenia mięśnia sercowego i wykazanie jego niedokrwiennego podłoża
Co jest istotą rozpoznania zawału serca?
Istotą rozpoznania zawału jest wystąpienie ostrego uszkodzenia mięśnia sercowego i wykazanie jego niedokrwiennego podłoża
ChNS - przyczyny
- Najczęściej (98%!) to miażdżyca tętnic wieńcowych
- Inne:
- skurcz tętnicy wieńcowej
- zator tętnicy wieńcowej
- zapalenie tętnic wieńcowych
etc.
Przewlekły zespół wieńcowy - przyczyny
Najczęściej zwężenie NASIERDZIOWEJ TĘTNICY WIEŃCOWEJ przez BLASZKĘ MIAŻDŻYCOWĄ
Klasyfikacja zwężeń tętnic nasierdziowych
- Zwężenie NIEISTOTNE - zmniejszenie średnicy światła tętnicy o <50% i pola przekroju światła o <75%; Taka blaszka miażdżycowa może być przyczyną OZW, ale w stanie stabilnym nie powoduje dolegliwości
- Zwężenie ISTOTNE, SUBKRYTYCZNE - przepływ wieńcowy może się w małym zakresie dopasować do zapotrzebowania, ale przy dalszym wzroście obciążenia (wysiłek) występują OBJAWY DŁAWICOWE
- Zwężenie KRYTYCZNE - średnica światła zmniejszona o >80%, pole przekroju o >90%; objawy niedokrwienia MS także w SPOCZYNKU
OZW - przyczyny
Zaburzenie równowagi między zapotrzebowaniem MS na tlen i jego podażą, najczęściej przzez nagłe ograniczenie drożności t.w. przez zakrzep na uszkodzonej blaszcze miażdżycowej.
- UA - skutek uszkodzenia blaszki, zakrzep OGRANICZA przepływ, ale go nie blokuje
- STEMI - zakrzep całkowicie i ngale zamyka światło tętnicy, martwica już w ciągu 15-30 minut
- NSTEMI - często następstwo UA, obszar dotknięty niedokrwieniem ma zwykle dobrze rozwinięte KRĄŻENIE OBOCZNE lub jest mały (na końcu tętnicy)
Stabilne zespoły wieńcowe - definicja
Nawracające epizody NIEDOKRWIENIA miokardium, objawiające się bólami dławicowymi.
Typowo utożsamiane z:
1. Dławicą piersiową stabilną - spowodowaną miażdżycowym zwężeniem nasierdziowych naczyń wieńcowych
Inne:
- Dławica mikronaczyniowa
- Dławica związana z mostkami mięśniowymi
- Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala)
Dławica piersiowa - definicja
To zespół kliniczny charakteryzujący się uczuciem BÓLU w KLP z powodu NIEDOKRWIENIA M.S., wywołanego zwykle WYSIŁKIEM FIZYCZNYM lub STRESEM (może też wystąpić samoistnie
oraz
NIEZWIĄZANEGO Z MARTWICĄ KARDIOMIOCYTÓW
Jest to wyraaz niedostatecznego dostarczania tlenu w stosunku do zapotrzebowania do serca
Przewlekły zespół wieńcowy - kiedy rozpoznać?
Rozpoznaje się, jeśli objawy dławicowe NIE NASILIŁY SIĘ PRZEZ OSTATNIE 2 MIESIĄCE
Dławica piersiowa stabilna - etiopatogeneza
Najczęstszą przyczyną jest ZWĘŻENIE NASIERDZIOWEJ TĘTNICY WIEŃCOWEJ przez BLASZKĘ MIAŻDŻYCOWĄ, co powoduje SPADEK REZERWY WIEŃCOWEJ
Stabilna - jeśli objawy nie uległy nasileniu w ciągu ostatnich 2 miesięcy
Dławica piersiowa stabilna - ból dławicowy
Ból w klatce piersiowej:
- Charakter UCISKU, DŁAWIENIA lub GNIECENIA
- Zwykle umiejscowiony ZAMOSTKOWO (może promieniować - szyja, żuchwa, nadbrzusze, lewe ramię)
- Jest wywołany przez WYSIŁEK FIZYCZNY, ustępuje w spoczynku
- Stres emocjonalny też może wywołać ból
- Nasilenie bólu często WIĘKSZE W GODZINACH PORANNYCH
- Zależy od pogody - sprzyja mu ZIMNE POWIETRZE, wietrzna pogoda
- Może być nasilony przez POSIŁEK
- Zwykle trwa kilka minut, nie zmienia się w zależności od pozycji ciała czy oddychania
- Ustępuje po przyjęciu NITROGLICERYNY S.L. zwykle w CIĄGU 1-3 minut
Jak szybko ustąpi ból dławicowy w stabilnej dławicy piersiowej po podaniu nitrogliceryny s.l.?
Zwykle w ciągu 1-3 minut!
Jeśli dopiero po 5-10 minutach - najpewniej NIE jest związany z niedokrwieniem M.S., przyczyną może być choroba przełyku itd.
“Równoważniki/maski” bólu dławicowego - wymień
- Duszność wysiłkowa (chorzy w podeszłym wieku, z cukrzycą)
- Zmęczenie
- Ból brzucha
- Nudności
Skala CCS - co to?
To skala nasilenia dławicy piersiowej
Pozwala MONITOROWAĆ PRZEBIEG CHOROBY
Stanowi PODSTAWĘ DECYZJI O SPOSOBIE LECZENIA
Dławica piersiowa - skala CCS - klasa I
Zwyczajna aktywność fizyczna NIE WYWOŁUJE DŁAWICY
Dławica tylko przy większym, dłuższym wysiłku fizycznym
Dławica piersiowa - skala CCS - klasa II
NIEWIELKIE ograniczenie aktywności
Dławica przy:
- szybkim chodzeniu po płaskim/wchodzeniu po schodach
- przy wchodzeniu pod górę
- przy chodzeniu po płaskim lub wchodzeniu po schodach: po posiłkach, gdy zimno, gdy wieje, gdy stres, gdy kilka h po przebudzeniu
PO PRZEJŚCIU >200m PO PŁASKIM
i
wchodzeniu po schodach na WIĘCEJ NIŻ JEDNO PIĘTRO w normalnym tempie i zwykłych warunkach
Dławica piersiowa - skala CCS - klasa III
ZNACZNE ograniczenie aktywności fizycznej
Dławica PO PRZEJŚCIU 100-200m PO PŁASKIM
lub
PRZY WCHODZENIU NA JEDNO PIĘTRO w normalnym tempie i zwykłych warunkach
Dławica piersiowa - skala CCS - klasa IV
JAKAKOLWIEK AKTYWNOŚĆ WYWOŁUJE DŁAWICĘ
MOŻE występować w SPOCZYNKU
Dławica piersiowa stabilna - badnia laboratoryjne
STANDARDOWO - Czynniki ryzyka miażdżycy/sprzyjające wystąpieniu dławicy:
- Profil lipidowy na czczo
- Glikemia na czczo i HbA1c
- Morfologia krwi
- Stężenie kreatyniny i eGFR
PRZY WSKAZANIACH:
- Troponiny sercowe (podejrzenie OZW)
- Hormony tarczycy
- Próby wątrobowe (ocena wątroby przy leczeniu statynami)
- Kinaza kreatynowa (podejrzenie uszkodzenia mięśni - statyny)
- BNP/NT-proBNP (podejrzenie niewydolności serca)
Dławica piersiowa stabilna - badania do rozpoznania
- Badania laboratoryjne
- EKG spoczynkowa
- Echo spoczynkowe
- Obrazowe próby obciążeniowe
- Koronarografia
Inne:
- Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa
- EKG holter
- Angio-TK
- PET, MR
Dławica piersiowa stabilna - EKG spoczynkowy
U większosci chorych bez zawału - OBAZ PRAWIDŁOWY
W czasie bólu dławicowego - u 50% obniżenie ST (cechy niedokrwienia)
W okresach bezbólowych - obniżenie ST - znaczny zasięg niedokrwienia
Dławica piersiowa stabilna - próbwa wysiłkowa EKG
NIE jest już zalecana jako badanie pierwszego wybory w rozpoznaniu ChW (Szczeklik)
WNL:
Podstawowe badanie, gdy prawdopodobieństwo stabilnej ChW wynosi 15-65%
Dławica piersiowa stabilna - ECHO spoczynkowe
Zaleccana u wszystkich chorych z PZW
U chorych, którzy nie przebyli zawału, zwykle BEZ NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Ocena zaburze kurczliwości, czynności rozkurczowej i pomiar frakcji wyrzutowej LK (LVEF)
Może ujawnić inne choroby wywołujące ból dławicowy
Dławica piersiowa stabilna - koronarografia
Podstawowe badanie pozwalające ocenić ANATOMIĘ TĘTNIC WIEŃCOWYCH, rokowanie, możliwość leczenia inwazyjnego
Dławica piersiowa stabilna - obrazowe próby obciązeniowe
ECHO i Scynty-graficzna
Ujawniają ODCINKOWE ZABURZENIA KURCZLIWOŚCI (ECHO)
lub
UBYTKI PERFUZJI (próba scyntygraficzna)
Dławica piersiowa stabilna - TK
Pozwala ocenić anatomię naczyń wieńcowych i wskaźnik uwapnienia (calcium score)
Calcium score - wartość liczbowa informuje o ilości złogów, a nie o stopniu zwęzenia tętnic!
Dławica piersiowa stabilna - MR
NAJDOKŁADNIEJSZA TECHNIKA DO OCENY ŻYWOTNOŚCI MIĘŚNIA SERCOWEGO
Pozwala ocenić nieprawidłowości strukturalne i rozległość blizny pozawałowej
Wskazany gdy ECHO nie pozwala na dokładną ocenę (SUBOPTYMALNE OKNO WIEŃCOWE)
Dławica piersiowa stabilna - ocena wstępnego prawdopodobieństwa ChW przed badaniami (PTP)
PTP - pre test probability, ocena na podstawie
I Charakter bólu w KLP:
- Lokalizacja za mostkiem i charakterystyczne promieniowanie
- Wywołany przez wysiłek fizyczny lub stres
- Ustępuje w spoczynku lub po podjęzykowym przyjęciu azotanu
a) typowy - 3 kryteria
b) nietypowy - spełnia 2 kryteria
c) niecharakterystyczny - spełnia 1 kryterium
II Wiek i płeć chorego
Charakter bólu w KLP - 3 kryteria
Charakter bólu w KLP:
- Lokalizacja za mostkiem i charakterystyczne promieniowanie
- Wywołany przez wysiłek fizyczny lub stres
- Ustępuje w spoczynku lub po podjęzykowym przyjęciu azotanu
Ból:
a) typowy - 3 kryteria spełnione
b) nietypowy - spełnia 2 kryteria
c) niecharakterystyczny - spełnia 1 kryterium
Dławica piersiowa stabilna - dalsze postępowanie w zależności od PTP
PTP:
- Duże (>85%) - KORONAROGRAFIA
- Pośrednie (15-85%) - próba obciążeniowa
- Małe (<15%) - poszukuj innych przyczy dolegliwości
Dławica piersiowa stabilna - LECZENIE
- Kontrola czynników ryzyka miażdżycy
- palenie, NT, żywienie
- zwiększenie akt. fizycznej (BEZ przekraczania progu dławicy, 5 dni/tydzień, 30-60 minut dziennie) - Leczenie chorób mogących nasilać niedokrwienie (niedokrwistość, ch. tarczycy, arytmie)
- Coroczne szczepienie na grupę
- Leczenie FARMAKOLOGICZNE (zapobieganie incydentom sercowo-naczyniowym i śmierci, znoszące objawy)
- Leczenie INWAZYJNE (PCI, CABG)
Dławica piersiowa stabilna - leczenie farmakologiczne poprawiające rokowanie
- ASA lub klopidogrel - wszyscy chorzy DO KOŃCA ŻYCIA (jeśli ASA przeciwwskazane to stosuj klopidogel, jeśli objawy niepożądane z PP możesz dodać IPP)
- Statyny - zmniejszyć LDL <70mg/dl (1.8mmol/l), ewentualnie o >50%
- ACEI lub ARB - szczególnie u chorych z tow. cukrzycą, NT, niewydolnością serca
- Beta-bloker - u chorych PO ZAWALE, u chorych Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
Dławica piersiowa stabilna - jakie leki poprawiają rokowanie?
- ASA/klopidogrel
- Statyny
- ACEI lub ARB
- B-bloker
Dławica piersiowa stabilna - leki do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia
Leki I wyboru: 1. Krótko działający azotan 2. Beta-bloker i/lub 3. Bloker kanału wapniowego
Leki II wyboru:
1. Długo działający azotan
2. Iwabradyna
Inne (nikorandil, ranolazyna etc.)
Dławica piersiowa stabilna - leki I WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia -
krótko działający azotan
Doraźnie znosi dolegliwości, zapobiegawczo przez planowanym wysiłkiem
Jeśli po przyjęciu 1 dawki nitrogliceryny w ciągu 5 minut ból w KLP nie ustępuje - chory powinien WEZWAĆ POGOTOWIE
Przeciwwskazania waględne:
- kardiomiopatia przerotowa z zawężeniem drogi odpływu
- sildenafil
- ciężkie zwężenie zastawki aortalnej
Działania niepożądane
- ból głowy, zaczerwienienie twarzy
- odruchowy wzrost HR
- hipotonia ortostatyczna
Dławica piersiowa stabilna - leki I WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia -
BETA-BLOKER
Poprawia tolerancję wysiłku, zmniejsza natężenie i częstość bólu wieńcowego i zużycie doraźnie przyjmowanych azotanów
LEPIEJ TOLEROWANE NIŻ AZOTANY CZY CaBlokery
P-wskazania BEZWZGLĘDNE:
- OBJAWOWA bradykardia
- OBJAWOWA hipotensja
- Blok AV II lub III stopnia
- Z. chorego węzła
- ASTMA!!!!!!!
- Ciężka, niewyrównana NS
Dławica piersiowa stabilna - leki I WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia -
Bloker kanału wapniowego
Powodują ROZSZERZENIE TT. NASIERDZIOWYCH i tt. oporowych, ZWIĘKSZAJĄ PRZEPŁYW WIEŃCOWY
Zmniejszają zapotrzebowanie MS na tlen (mniejszy opór obwodowy)
Diltiazem, werapamil - zwalniają HR i zmniejszają kurczliwość, pochodne dihydropirydyny (amlodypina) tego nie robią
Dławica piersiowa stabilna - leki I WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia -
blokery kanały wapniowego - kiedy jaki?
I Diltiazem i werapamil
ZAMIAST Beta-blokerów, w razie p-wskazań/nietolerancji
II Pochodne dihydropirydyny (np. amlodypina) - w POŁĄCZENIU z B-blokerem, gdy leczenie nim samym nieskuteczne
Diltiazem i werapamil - działania niepożądane
- Bradykardia
- Blok AV
- Hipotensja
Pochodne dihydropirydyny (amlodypina) - działania niepożądane
- Zaczerwienienie twarzy
- Ból głowy
- Obrzęk stóp i dłoni
Dławica piersiowa stabilna - leki II WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia:
azotany DŁUGO działające
Diazotan i monoazotan izosorbidu
Nitrogliceryna w tbl. o przedłużonym uwalnianiu
W przypadku dawkowania 2x/dzień około 10h przerwy miedzy dawkami- unikanie rozwinięcia tolerancji na azotany
Dławica piersiowa stabilna - leki II WYBORU do zmniejszania nasilenia objawów i/lub niedokrwienia:
IWABRADYNA
Działą CHRONOTROPOWO UJEMNIE (selektywnie na węzeł zatokowy)
NIE wpływa na kurczliwość MS (NIE działa ino - ), przewodzenie AV, CTK
II wybór u chorych z p-wskazaniami/nietolerujących B-blokerów, w przypadku niedostatecznej kontroli przy BB - w skojarzeniu z nimi
Dławica piersiowa stabilna - zmniejszanie nasilenia objawów/niedokrwienia - leczenie inwazyjne - PCI
Za PCI przemawiają:
I Klinicznie:
1. Chorzy z dużym ryzykiem operacyjnym (ciężkie choroby, wiek, krótka przewidywana długość życia)
2. Niewielkie możliwości rehabilitacji po operacji
II Anatomiczne i techniczne:
- MVD z SYNTAX 0-22 pkt
- Duże prawdopodobieństwo niepełnej rewaskularyzacji za pomocą CABG z powodu złej jakości pomostów lub ich braku
- Cieżkie zniekształcenie KLP lub boczne skrzywienie kręgosłupa
- Następstwa napromieniania KLP
- Aorta porcelanowa
MVD - choroba wielonaczyniowa
SYNTAX - skala odzw. ocene anatomiczną ChW - wieńcej punktów to bardziej złożona postać
Dławica piersiowa stabilna - zmniejszanie nasilenia objawów/niedokrwienia - leczenie inwazyjne - CABG
Za CABG przemawiają:
I Kliniczne:
1. Cukrzyca
2. Upośledzona czynność LK (LVEF <=35%)
3. P-wskazana podwójna terapia p-płytkowa
4. Nawracająca rozlana restenoza w stentach
II Anatomiczne i techniczne:
- MVD z SYNTAX >=23 pkt
- Duże prawdopodobieństwo niepełnej rewaskularyzacji za pomocą PCI
- Bardzo zwapniałe zmiany z ograniczoną możliwością ich poszerzenia balonem
III Wskazania do innej jednoczasowej interwencji (wskazania do operacji serca/aorty)
Dławica piersiowa stabilna - strategia leczenia zachowawczego
Stosowanie przynajmniej 1 leku p-dławicowego oraz leków poprawiających rokowanie
Jeśli postępowanie I wyboru nie przynosi efektu - możesz dołączyć leki II wyboru lub zastąpić nimi dotychczasowe
W przypadku NIESKUTECZNOŚCI optymalnego lezcenia zachowawczego rozważ KORONAROGRAFIĘ z myślą o rewaskularyzacji
Dławica piersiowa stabilna - rokowanie
Umieralność roczna 1.2-3.8%
Ryzyko zgonu z przyczyn sercowych: 0.6-1.4%
Ryzyko zawału nieskończonego zgonem: 0.6-2.7%
Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala) - definicja
Ból dłąwicowy wywołany przez SAMOISTNY SKURCZ TĘTNICY WIEŃCOWEJ
W typowej postaci charakteryzuje się PRZEJŚCIOWYM UNIESIENIEM ST zwykle NIEprowadzącym do zawału
Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala) - obraz kliniczny
I Ból dławicowy -NIEsprowokowany - czasem długotrwały - Najczęściej między 24 a 6 w SPOCZYNKU Może się zjawiać po wysiłku
II Nasilenie objawów największe w ciągu 1 roku
III Dolegliwości nawracają, ale zawały są rzadkie
Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala) - rozpoznanie
Występowanie NIEsprowokowanego bólu dławicowego z towarzyszącym UNIESIENIEM ST oraz SKURCZEM tt. wieńcowej w koronarografii