Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Interna > Choroby trzustki i wątroby > Flashcards

Choroby trzustki i wątroby Flashcards

1
Q

OZT - definicja

A

ostry stan zapalny gruczołu związany z przedwczesną aktywacją proenzymów trzustkowych (głównie trypsyny) i różnego stopnia uszkodzeniem sąsiadujących tkanek, niekiedy odległych narządów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Przyczyny OZT

A

I GET SMASHED

Idiopathic
Gall stones (choroby dróg żółciowych)
Ethanol 
Trauma (urazy brzucha)
Steroids
Mumps (świnka i inne wirusy)
Autoimmune
Scorpion (jad)
HiperTG, chylomikronemia, hiperCa2+ (nadczynność przytarczyc, niedoczynność tarczycy) hypothermia
ERCP
Drugs

+ wady wrodzone (trzustka dwudzielna), choroby genetyczne (mutacja genu SPINK1 kodującego swoisty inhibitor trypsyny, mukowiscydoza), pasożyty (glistnica)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

OZT - najczęstsze przyczyny

A

alkohol i choroby dróg żółciowych 80%

idiopatyczne OZT 10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Rodzaje OZT

A
  1. OZT śródmiąższowe obrzękowe (80-90%) - bez martwicy miąższu trzustki ani tkanek okołotrzustkowych
  2. OZT martwicze
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

OZT - objawy

A
  1. ból brzucha
    zwykle pierwszy objaw, nagły, bardzo silny, w nadbrzuszu/w górnym lewym kwadrancie, promieniujący do kręgosłupa, nasilający sięw pozycji stojącej
  2. nudności i wymioty nie przynoszące ulgi
  3. gorączka
  4. osłabienie/brak odgłosów perystaltyki (niedrożność porażenna)
  5. wzmożone napięcie powłok brzucha, bolesność palpacyjna/opór w nadbrzuszu
  6. zaburzenia świadomości
  7. tachykardia, hipotensja, wstrząs
  8. żółtaczka
  9. zmiany skórne
  10. wysięk w jamie opłucnej (częściej po lewej stronie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zmiany skórne w OZT

A

objaw Loefflera - zaczerwienienie twarzy

objaw Cullena - podbiegnięcia krwawe wokół pępka

objaw Greya Turnera - podbiegnięcia krwawe w okolicy lędźwi

objaw Halsteadta - marmurkowatość kończyn i brzucha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

OZT - przebieg naturalny

A

faza wczesna: 1 tydzień (do 2 tygodni) = łagodne OZT

wystąpienie fazy późnej (kilka tygodni-miesięcy) = umiarkowane lub ciężkie OZT

Dwa szczyty śmiertelności w OZT:

  • w fazie wczesnej = niewydolność wielonarządowa
  • w fazie późnej = sepsa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Stopnie ciężkości OZT

A

Klasyfikacja kliniczna z Atanty

Łagodne OZT - bez niewydolności narządowej i powikłań miejscowych (wyj. ostry okołotrzustkowy zbiornik płynu)/ogólnoustrojowych

Umiarkowane OZT - przemijająca niewydolność narządowa (< 48h) i powikłania miejscowe/zaostrzenie choroby współistniejącej z OZT

Ciężkie OZT - przetrwała niewydolność wielonarządowa ( > 48h) i powikłania miejscoweDia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

OZT - kryteria rozpoznania

A

2 z 3:

  1. typowy obraz kliniczny
  2. aktywność enzymów trzustkowych w surowicy ≥ 3x ggn
  3. dodatnie badania obrazowe: USG, TK, MRI
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Badania obrazowe w OZT

A
  1. USG - badanie pierwszego wyboru u wszystkich pacjentów
  2. TK z kontrastem/MR - nierutynowo, wykonać, gdy niepewne rozpoznanie, pogorszenie/brak poprawy po 48-72h)
  3. RTK KP - lewostronny wysięk opłucnowy, przypodstawna niedodma, ARDS
  4. RTG JB - niedrożność porażenna, rozdęcie pętli
  5. ECPW - w ciężkim żółciowym OZT w trybie pilnym ze sfinkterektomią (zabieg leczniczy)
  6. MRCP - w przypadkach wątpliwych w ostrej fazie choroby przy braku dowodów na kamicę
  7. EUS - poszukiwanie przyczyny po przebytym OZT lub z idiopatycznym nawracającym OZT
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Diagnostyka OZT - enzymy trzustkowe

A

tylko w rozpoznaniu, nie mają znaczenia rokowniczego!

wzrost lipazy we krwi - największa czułość i swoistość w rozpoznawaniu OZT

wzrost amylazy we krwi i moczu - we krwi wraca do normy po 48-72h, w moczu utrzymuje się podwyższony poziom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Diagnostyka OZT - badania laboratoryjne

A
  1. enzymy trzustkowe
  2. w etiologii żółciowej: ALT, AST, ALP, GGTP
  3. wykładniki stanu zapalnego: leukocytoza z przesunięciem rozmazu w lewo, CRP, PCT (dobrze koreluje z ciężkością OZT)
  4. wzrost LDH
  5. hipoalbuminemia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Inne przyczyny wzrostu amylazy

A
  • zapalenie pęcherzyka
  • perforacja wrzodu
  • kamica wątrobowa
  • zapalenie otrzewnej
  • pęknięcie tętniaka aorty
  • tętniak rozwarstwiający
  • pęknięcie ciąży pozamacicznej
  • pęknięcie śledziony
  • zapalenie ślinianek
  • wysoka niedrożność mechaniczna
  • uwięźnięcie jelita
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

OZT - leczenie wstępne

A

wyrównanie niedoboru płynowego i zaburzeń elektrolitowych (w ciągu pierwszych 12-24h)

  • płyn Ringera 250-300 ml/h
  • wyrównanie zaburzeń elektrolitowych (szczególnie hipokaliemii)
  • hiperglikemia > 250mg/dk - insulina
  • Hct < 25% - KKCz

wskaźnik odpowiedniego nawodnienia - diureza ≥ 0,5 ml/kg/h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

OZT - leczenie bólu

A 
metamizol doraźnie 1,0 g i.v
tramadol 50 mg s.c. lub i.v. co 6-8h
buprenorfina 0,2-0,6 mg i.v. co 6h
petydyna 50 mg i.v. co 6-8 h
ew. blokada zewnątrzoponowa Th4-L1 (bupiwakaina)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

OZT - leczenie żywieniowe

A

postać łagodna: nie jest zalecane, po ustąpieniu bólu (3-4 dni) żywienie doustne ubogotłuszczowe

postać ciężka: OIOM; całkowite żywienie dojelitowe lu pozajelitowe + stałe odsysanie przez zgłębnik żołądkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

OZT - antybiotykoterapia

A

NIE stosuje sięrutynowej profilaktyki antybiotykowej u chorych na ciężkie OZT ani u chorych z jałową martwicą trzustki!

Antybiotyki są wskazane w przypadku stwierdzenia zakażonej martwicy (empirycznie karbapenem/ciprofloksacyna/metronidazol) oraz zakażeń poza trzustką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Leczenie inwazyjne

A
  1. ECPW ze sfinkterotomią
    - w ciągu 24h u chorych ze współistniejącym zaporowym zapaleniem dróg żółciowych
    - u chorych z niedrożnością dż w ciągu 72 h
    - u chorych bez zapalenia dż raczej MRCP
  2. Cholecystektomia
    - u chorych z łagodnym żółciowym OZT bez przeciwwskazań przed wypisaniem ze szpitala
    - ciężkie żółciowe OZT - po ustąpieniu czynnego zapalenia i wchłonięciu lub ustabilizowaniu się zbiorników płynów
  3. Leczenie w martwiczym OZT
    - zakażenie martwicy: antybiotykoterapia i.v., drenaż przezskórny/endoskopowy, operacja metodami mało inwazyjnymi
    - jałowa martwica obejmująca > 50% trzustki - leczenie operacyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

skala Balthazara

A

5- punktowa skala przydatna w ocenie radiologicznej (TK) rozległości martwicy trzustki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Powikłania OZT

A
  1. ostry okołotrzustkowy zbiornik płynu
  2. torbiel rzekoma
  3. ostry zbiornik martwiczy
  4. otorbiona martwica
  5. zakażenie martwicy trzustki i tkanek okołotrzustkowych
  6. przetoki i zespół odłączonego przewodu trzustkowego
  7. powikłania naczyniowe (nadciśnienie wrotne, zakrzepica żyły śledzionowej)
  8. powikłania narządowe: wstrząs, ARDS, AKI, DIC, sepsa, zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Przewlekłe zapalenie trzustki

A

postępujące, nieodwracalne zmiany w miąższu (zanik, włóknienie) ze stopniowym rozwojem niewydolności narządu

nawracające epizody zapalenia → zastąpienie miąższu przez tkankę łączną włóknistą → postępująca niewydolność wewnątrz- i zewnątrzwydzielnicza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Przyczyny PZT

A

TIGAR-O!

T - toksyczno-metaboliczna (alkohol, tytoń, hiperkalcemia, PChN)

I - idiopatyczna

G - genetyczna (mutacja PRSS1, CFTR)

A - autoimmunologiczna (bezbólowa żółtaczka, poprawa po GKS u 90%)

R - recurrent (nawracające OZT)

O - obstrukcyjna (trzustka dwudzielna, zaporowa - zaburzenia czynności zwieracza Oddiego)

→ u jednego chorego zazwyczaj kilka przyczyn jednocześnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Postaci PZT

A
  1. wapniejące
  2. zaporowe
  3. autoimmunologiczne
  4. rowkowe (zapalenie okolicy bruzdy)`
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Objawy PZT

A

1) ból brzucha
(w nadbrzuszu, promieniujący do pleców, 15-30 minut po posiłku, stały lub okresowy)

nasilenie dolegliwości przez posiłek → wstrzymanie się od spożywania pokarmów → niedożywienie

2) objawy zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki: wzdęcie, dyspepsja, biegunka/stolce tłuszczowe, objawy niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K)
3) objawy wewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki: nieprawidłowa tolerancja glukozy/cukrzyca
4) objawy przedmiotowe: wyczuwalny palpacyjnie guz, żołtaczka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

PZT - diagnostyka

A

amylaza, lipaza W NORMIE
test sekretynowo-cholecystokininowy
badanie elastazy w kale

badania obrazowe: USG, TK
→ nierównomierne/równomierne poszerzenie przewodu trzustkowego > 3 mm
→ poszerzenie przewodów drugorzędowych (w MRCP, ECPW)
→ zwapnienia w trzustce
→ złogi w przewodach trzustkowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

PZT - leczenie

A

1) odstawienie alkoholu i tytoniu
2) dieta bogatokaloryczna 2500 - 3000 kcal, bogatobiałkowa, tłuszcze dostosowane do indywidualnej tolerancji
3) przeciwbólowe wg drabiny analgetycznej (I rzut - paracetamol, unikać NLPZ)

4) Enzymy trzustkowe: lipaza (Kreon) 25000-50000j. posiłek, 25000j/przekąski
IPP zwiększają skuteczność kreonu
wskazania: biegunki tłuszczowe, utrata m.c.

5) doustne leki hipoglikemizujące/insulina wg potrzeb
6) Sfinkterektomia, stentowanie przewodu trzustkowego, usuwanie złogów (koszyczek Dormia)
7) Leczenie torbieli rzekomych, zwężenia PŻW
8) operacyjne (wskazania: uporczywy ból, oporny na leczenie farmakologiczne i endoskopowe, postępujący spadek m.c., brak poprawy po leczeniu zachowawczym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Autoimmunologiczne zapalenie trzustki

A

Żółtaczka zaporowa z towarzyszącym “guzem” trzustki lub bez niego

+

dobra odpowiedź na GKS

Objawy współistniejących chorób autoimmunologicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Żółtaczka

A

żółte zabarwienie twardówek, błon śluzowych i skóry spowodowane odkładaniem się w tkankach bilirubiny

wyraźna żółtaczka = stężenie bilirubiny całkowitej > 43 nmol/l (~ 2,5 mg/dl)

Widoczna najpierw na twardówkach, później na skórze. Ustępuje w odwrotnej kolejności.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Frakcje bilirubiny

A

wolna = niesprzężona = nierozpuszczalna w wodzie = pośrednia - produkt rozpadu hemu

związana = sprzężona = rozpuszczalna w wodzie = bezpośrednia - po sprzężeniu w wątrobie, ona wydzielana jest do żółci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Żółtaczka przedwątrobowa

A

hiperbilirubinemia niesprzężona

objawy:

1) ciemne stolce (zwiększone wydalanie bilirubiny do jelit)
2) prawidłowa barwa moczu (wyj. masywna hemoliza → hemoglobinuria)
3) zwiększone stężenie urobilinogenu w moczu

Przyczyny:

1) zespół Gilberta
2) żółtaczka noworodków
3) hemoliza
4) zespół Criglera-Najjara

diagnostyka: morfologia, biochemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Żółtaczka wewnątrzwątrobowa

A

hiperbilirubinemia mieszana wskutek uszkodzenia wątroby

Objawy:

1) stolec odbarwiony
2) mocz ciemny

Przyczyny:

1) WZW
2) alkohol
3) uszkodzenie polekowe
4) przerzuty do wątroby
5) niewydolność serca
6) pierwotne zapalenie dróg żółciowych
7) AIH
8) hemochromatoza

poza tym: pierwotny rak wątroby, choroby tarczycy, niedobór alfa1-antytrypsyny, tyrozynemia, mukowiscydoza, zespół Alagille’a

diagnostyka: USG, TK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Żółtaczka pozawątrobowa

A

dominuje hiperbilirubinemia sprzężona (wynik upośledzenia fizjologicznego przepływu żółci)

czuły marker: GGTP

Objawy:

1) świąd skóry (głównie po rozgrzaniu, w godzinach wieczornych) → przeczosy
2) mocz ciemny, stolce odbarwione

Przyczyny:

1) kamica PŻW
2) rak trzustki
3) zapalenie dróg żółciowych
4) łagodne zwężenie/rak/atrezja dróg żółciowych

Diagnostyka: ECPW, USG

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Kamica pęcherzyka żółciowego

A

choroba spowodowana tworzeniem się złogów w pęcherzyku żółciowym

dotyczy 20% populacji

złogi cholesterolowe w 75% (w krajach zachodnich)
Afryka, Azja - dominują złogi barwnikowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Czynniki ryzyka kamicy cholesterolowej

A

6F

Female (4x częściej u kobiet)
Fat
Forty (> 40 r.ż.)
Fertile (estrogen)
Fair (jasna karnacja - kaukaska)
Fibrates (leczenie fibratami)

Metaboliczne:

  • cukrzyca
  • hiperTG
  • wahania masy ciała
  • mukowiscydoza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Czynniki ryzyka kamicy barwnikowej

A

1) niedokrwistość hemolityczna
2) choroba Leśniowskiego-Crohna
3) marskość wątroby
4) długotrwałe TPN (całkowite żywienie pozajelitowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Kamica pęcherzyka żółciowego

A

wzrost aktywności reduktazy HMG-CoA (wzrost syntezy cholesterolu w wątrobie)

spadek aktywności L-hydroksylazy cholesterolu odpowiedzialnej za syntezę kwasów żółciowych

spadek stężenia kwasów żółciowych w żółci

zastój żółci wynikający z upośledzenia motoryki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Kamica pęcherzyka żółciowego - objawy

A

1) kolka żółciowa (33%)

napadowy ból brzucha po spożyciu tłustego pokarmu, w okolicy podżebrowej prawej lub nadbrzuszu środkowym, może promieniować pod prawą łopatkę
zwykle trwa > 30 min i < 5h
(wzrost ciśnienia w pęcherzyku po zamknięciu przewodu pęcherzykowego przez złóg)

2) nudności, wymioty

niecharakterystyczne objawy: zgaga, dyskomfort w nadbrzuszu, wzdęcie brzucha

u 2/3 przebieg bezobjawowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Kamica pęcherzyka żółciowego - rozpoznanie

A

USG (skuteczność 95%)

EUS/MRCP - jeśli chory po OZT, > 55 r.ż., podwyższony ALT, AST, ALP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Leczenie kolki żółciowej

A

Przeciwbólowe:

  • paracetamol/NLPZ
  • przy silniejszym bólu petydyna/pentazocyna
  • NIE MORFINA (kurczy zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej)

Leki rozkurczowe:

  • drotaweryna
  • hioscyna
  • papaweryna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Leczenie kamicy pęcherzykowej

A

bezobjawowa → postępowanie wyczekujące

leczenie operacyjne (cholecystektomia) w przypadku wskazań (pęcherzyk porcelanowy, polipy pęcherzyka, objawy kliniczne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Leczenie kamicy przewodowej

A

Wdrożenie leczenia inwazyjnego nawet, jeśli kamica jest bezobjawowa!

  • ECPW ze sfinkterotomią
  • litotrypsja
  • protezowanie
  • cholecystektomia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Leczenie przewlekłe kamicy żółciowej

A

UDCA (kwas ursodeoksycholowy) - rozpuszczanie złogów przy przeciwwskazaniach do operacji

UDCA - przeciwwskazania:

  • kamienie barwnikowe
  • kamienie uwapnione
  • złogi > 15 mm
  • kamienie mnogie
  • otyłość
  • ciąża
  • choroby wątroby
  • ciężki przebieg kamicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego (OZPŻ)

A

powikłanie objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego w następstwie:

  • upośledzenia odpływu żółci z pęcherzyka
  • zamknięcia światła przewodu pęcherzykowego
  • obrzęku błony śluzowej i przewodu pęcherzykowego

10% - charakter bezkamiczy (zwykle w ciężkich chorobach ogólnoustrojowych)

u 10-20% populacji z kamicą rozwinie się zapalenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

OZPŻ - objawy

A

1) kolka żółciowa > 5h
2) gorączka i dreszcze
3) wymioty
4) ciężki stan ogólny
5) tachykardia, tachypnöe
6) silna tkliwość powłok brzusznych w okolicy prawego podżebrza
7) żółtaczka
8) objawy otrzewnowe
9) objaw Chełmońskiego (ból przy wstrząsaniu okolicy podżebrowej prawej)
10) objaw Murphy’ego (ból uciśniętego ręką podżebrza przy głębokim wdechu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

OZPŻ - diagnostyka laboratoryjna

A
  • wzrost wykładników zapalenia
  • wzrost AST, ALT
  • wzrost amylazy w surowicy
  • wzrost bilirubiny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

OZPŻ - diagnostyka obrazowa

A

USG
TK (ustalenie przyczyny w zapaleniu niekamiczym)
cholecystkografia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

OZPŻ - leczenie

A

1) nawadnianie i ścisła dieta
2) leczenie przeciwbólowe i przeciwrozkurczowe
3) antybiotykoterapia o szerokim spektrum (np. CEFTRIAKSON, przy podejrzeniu zakażenia beztlenowcami METRONIDAZOL)
4) cholecystektomia (wskazana w ciągu 72h od przyjęcia w każdym przypadku kamiczego zapalenia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Ostre zapalenie przewodów żółciowych

A

proces zapalny dróg żółciowych (zewnątrz- lub wewnątrzwątrobowych)

spowodowany zakażeniem bakteryjnym:
→ E. coli, Klebsiella, Enterococcus, Streptococcus, P. aeruginosa, bakterie beztlenowe

związany z zastojem żółci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Ostre zapalenie Przewodów Żółciowych - czynniki ryzyka

A

1) kamica żółciowa
2) nowotwory powodujące zastój żółci
3) pozapalne/jatrogenne zwężenia dróg żółciowych
4) PSC
5) ucisk przez torbiel trzustki/węzły chłonne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Triada Charcota

A
  1. silny ból kolkowy
  2. gorączka Z DRESZCZAMI
  3. żółtaczka

20-75% chorych z ostrym zapaleniem przewodów żółciowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Pentada Reynoldsa

A

Triada Charcota (ból kolkowy, żółtaczka, gorączka z dreszczami)

+

  1. objawy wstrząsu
  2. objawy splątania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Ostre zapalenie przewodów żółciowych - diagnostyka

A

1) laboratoryjne wykładniki zapalenia
2) USG (złogi, zastój)
3) ECPW w trybie pilnym!!! (jednocześnie procedura lecznicza)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Ostre zapalenie przewodów żółciowych - leczenie

A

1) ścisła dieta, nawadnianie NaCl 0,9%
2) leki przeciwbólowe i rozkurczowe
3) antybiotyki: CIPROFLOKSACYNA + METRONIDAZOL

Leczenie inwazyjne:
1) pilne ECPW + sfinkterotomia
→ jeśli zapalenie na podłożu kamiczym, najlepiej w pierwszej dobie
2) drenaż przezskórny
→ jeśli niepowodzenie ECPW, pod kontrolą USG/TK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Pierwotne stwardniejące zapalenie dróg żółciowych (PSC)

A

przewlekła cholestatyczna choroba wątroby o niejasnej etiologii

uszkodzenie wewnątrz- i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych

może prowadzić do marskości i niewydolności wątroby (po kilkunastu latach ponad połowa chorych wymaga przeszczepu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

PSC - epidemiologia i patogeneza

A
  • może wystąpić w każdym wieku
    częściej u rodzeństwa osoby chorej
  • u 70% współistnieje z WZJG lub ChLC (rzadziej)
  • prawdopodobnie proces autoimmunologiczy
  • częstszy haplotym HLA-A1, B8, DR3
  • rola CMV u chorych z zaburzeniami odporności
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

PSC - inne chorboy współistniejące

A

1) zapalenie trzustki
2) cukrzyca
3) zapalenie tarczycy

rzadziej: z. Sjögrena, celiakia, RZS, niedokrwistość hemolityczna, choroba Peyroniego, guzy rzekome gałek ocznych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

PSC - objawy

A

1) przewlekłe zmęczenie
2) świąd skóry → przeczosy
3) spadek m.c.
4) bezbólowe zażółcenie skóry i błon śluzowych
5) gorączki i bóle w prawym podżebrzu (nawracające zapalenie dróg żółciowych)
6) objawy niewydolności wątroby

15-45% bezobjawowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

PSC - rozpoznanie

A

złoty standard → MRCP

ew. ECPW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

PSC - badania laboratoryjne

A

wzrost ALP/GGTP
wzrost AST, ALT
wzrost bilirubiny
wzrost IgM, IgG

autoprzeciwciała: pANCA, ANA, SMA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

PSC - leczenie

A

Leczenie farmakologiczne

  • czasem poprawa po GKS
  • leczenie świądu
  • UDCA (kwas ursodeoksycholowy)
  • antybiotyk: cefalosporyna III generacji/fluorochinolon + metronidazol

Leczenie inwazyjne

  • endoskopowe balonowanie/protezowanie DŻ
  • przeszczepienie wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

PSC - zwiększone ryzyko nowotworów

A
  • raka dróg żółciowych
  • HCC
  • RJG (szczególnie gdy współistnieje z PSC)
  • rak trzustki
  • rak pęcherzyka żółciowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

PBC - pierwotne zapalenie dróg żółciowych; dawniej pierwotna marskość żółciowa

A
  • choroba przewlekła o etiologii autoimmunologicznej
  • przebiega z cholestazą i uszkodzeniem wątroby
  • spowodowana niszczeniem drobnych wewnątrzwątrobowych przewodzików żółciowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

PBC - epidemiologia

A
  1. kobiety
  2. 5.-6. dekada życia
  3. nie występuje u dzieci!

Występuje u ludzi z towarzyszącymi chorobami autoimmunologicznymi - z. Sjogrena, ch. tarczycy, RZS i inne takie IMMUNOGÓWNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

PBC - objawy

A
  • bezobjawowo (20-60%)
  • przewlekłe zmęczenie
  • świąd skóry
  • powiększenie wątroby
  • suchość jamy ustnej
  • żółtaki
  • żółtaczka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

PBC - przeciwciała

A

AMA (90-95%)

ANA

SMA

anty-GP210 i/lub anty-SP100
(wysoce swoiste dla PBC, ich obecność pogarsza rokowanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

PBC - badania laboratoryjne

A

wzrost ALP i GGTP
wzrost ALT, AST, IgM
hipercholesterolemia
bilirubina w normie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

PBC - rozpoznanie

A

2 z 3:

1) wzrost ALP
2) przeciwciała AMA
3) typowy obraz histologiczny biopsji wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

PBC - leczenie

A
  • UDCA
  • cholestyramina (świąd)
  • przeszczepienie wątroby
  • suplementacja Ca, witamin: A, D, E, K
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Marskość wątroby

A

stan, w którym w następstwie uogólnionego uszkodzenia miąższu wątroby dochodzi do włóknienia i przemiany prawidłowej architektury narządu z tworzeniem guzków regeneracyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Marskość wątroby - przebieg

A

guzki regeneracyjne → spadek ilości czynnego miąższu → zaburzenia czynności wątroby oraz struktury układu naczyniowego → nadciśnienie wrotne (> 12 mmHg; prawidłowo ≤ 10 mmHg) → zaburzenia krążenia w błonie śluzowej PP → gastropatia wrotna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Przyczyny marskości wątroby

A

1) alkoholowa choroba wątroby
2) WZW typu B i C

3) WZW D
4) AIH
5) choroby metaboliczne: hemochromatoza, choroba Wilsona, niedobór alfa1-antytrypsyny, mukowiscydoza, sarkoidoza)
6) choroby dróg żołciowych
7) utrudnienie odpływu żylnego
8) leki (MTX, metyldopa, amiodaron)
9) toksyny, kiła
10) jelitowe zespolenia omijające (w leczeniu otyłości)
11) marskość kryptogenna (przyczyna nieznana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Marskość wątroby - objawy ogólne

A

w 30-40% brak objawów klinicznych!

  • osłabienie, męczliwość
  • stan podgorączkowy
  • utrata łaknienia, spadek m.c.
  • wygląd “kasztanowego ludzika”
  • bolesne kurcze mięśni (zwłaszcza w nocy)
  • świąd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Marskość wątroby - zmiany skórne

A

1) naczyniaki gwiaździste (pajączki wątrobowe)
2) teleangiektazje
3) rumień dłoniowy i podeszwowy
4) nadmierna pigmentacja skóry
5) żółtaczka
6) leukonychia
7) kępki żółte
8) hirsutyzm
9) utrata owłosienia na KP i pod pachami u mężczyzn
10) poszerzone żyły krążenia obocznego na skórze brzucha - GŁOWA MEDUZY
11) wybroczyny (przy skazie krwotocznej)

74
Q

Marskość wątroby - zaburzenia w PP

A
  • wzdęcie
  • N&W
  • wygładzenie języka
  • obrzęk ślinianek (u niektórych)
  • powiększenie śledziony (60%)
  • typowo wątroba mała i schowana pod łukiem żebrowym/ u niektórych chorych wyczuwalna guzkowa powierzchnia i większa wątroba
  • pobolewanie w prawej okolicy podżebrowej
  • wodobrzusze
  • przepukliny w obrębie ściany brzucha (pępkowa)
75
Q

Marskość wątroby - zaburzenia czynności układu rozrodczego

A

1) hipogonadyzm
2) obniżone libido
3) zaburzenia miesiączkowania
4) niepłodność
5) zanik jąder
6) Feminizajca: ginekomastia, pajączki wątrobowe, rumień dłoniowy, zmiana charakteru owłosienia

76
Q

Markery biochemiczne uszkodzenia wątroby

A

1) AlAT - z cytoplazmy hepatocyta
2) AspAT - z cytoplazmy hepatocyta, mitochondriów hepatocyta, mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego MNIEJ SPECYFICZNY
3) GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) - z powierzchni kanalikowej hepatocyta
4) ALP - z powierzchni kanalikowej hepatocyta, z kości, jelit, łożyska

77
Q

Klasyfikacja Childa-Pugha

A

nasilenie niewydolności wątroby

ocenia parametry: (punktacja 1-3)
A - albuminy 
1: > 3,5 g/dl
2: 2,8-3,5
3: < 2,8
B - bilirubina
1. < 35 nmol/l
2. 35 - 50
3. > 50 
C - czas protrombinowy
1. 1 - 4 (sekund ponad normę)
2. 5 - 10
3. > 10
D - duży brzuch (wodobrzusze)
1. brak
2. umiarkowane
3. napięte
E - encefalopatia
1. brak
2. stopień 1-2
3. stopień 3-4

ogółem:
5-6 → klasa A (nie ma wskazań do przeszczepienia)
7-9 → klasa B
10-15 → klasa C

klasy B i C → wskazanie do przeszczepienia wątroby

78
Q

Wodobrzusze w marskości wątroby - leczenie

A
  • ograniczenie sodu w diecie
  • leki moczopędne: spironolakton/furosemid
  • nakłucie lecznicze: w linii pośrodkowej 2-3 cm poniżej pępka lub 1/3 dolnej linii łączącej kolec biodrowy przedni górny i pępek
79
Q

Encefalopatia wątrobowa

A

Zespół zaburzeń OUN, które pojawiają się w przebiegu ciężkich ostrych lub przewlekłych chorób wątroby.

objawy → zaburzenia zachowania, nastroju, osobowości, czynności intelektualnych, świadomości i aktywności nerwowo-mięśniowej o różnym stopniu nasilenia

charakterystyczne DRŻENIE GRUBOFALISTE (asterixis)

80
Q

Encefalopatia wątrobowa

A

BRAK jednolitych kryteriów rozpoznania

u chorego z marskością wątroby rozpoznanie ustala się na podstawie:

  • charakterystycznych objawów neuropsychicznych
  • zmian w EEG (zwolnienie średniej częstości cyklu)
  • wzrostu amoniaku we krwi
81
Q

Leczenie encefalopatii wątrobowej

A
  • wstrzymanie żywienia doustnego na 24-48 h i zastosowanie żywienia dojelitowego
  • środek przeczyszczający (laktuloza) - zakwasza środowisko jelitowe i zmniejsza wchłanianie amoniaku z PP
  • ryfaksymina/neomycyna (zamiast laktulozy lub łącznie)
  • w razie podejrzenia przyjęcia BDZ → flumazenil
  • zwiększone stężenie amoniaku w osoczu → asparaginian ornityny
82
Q

Nadciśnienie wrotne - obraz kliniczny

A

1) żylaki przełyku
2) żółtaczka
3) wodobrzusze

4) zespół wątrobowo-nerkowy
5) zespół wątrobowo-płucny

83
Q

Zespół wątrobowo-nerkowy

A

HRS - hepatorenal syndrome

1) czynnościowa przednerkowa niewydolność nerek u chorego z ciężką, ostrą lub przewlekłą, chorobą wątroby bez innych możliwych przyczyn upośledzenia czynności nerek
2) 50% zgonów w przebiegu zaawansowanej marskości wątroby wynika z niewydolności nerek

3) 2 typy HRS:
→ typ 1: ostra niewydolność nerek, rozwija się w ciągu kilku dni
→ typ 2: wolno narastająca niewydolność nerek

W rozpoznawaniu AKI u chorego z marskością wątroby nie bierze się pod uwagę wielkości diurezy!!! TYLKO KREATYNINA!!!

84
Q

HRS - obraz kliniczny

A

bezpośrednia przyczyna → spadek przesączania kłębuszkowego
(czynniki indukujące rozwój HRS: stanu prowadzące do hipowolemii - krwotok z żylaków przełyku, samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej, forsowana diuretykoterapia, wymioty, biegunka)

HRS objawia sięNARASTAJĄCĄ OLIGURIĄ

85
Q

HRS - leczenie

A

całkowite wyleczenie → transplantacja wątroby

Leczenie farmakologiczne:

1) terlipresyna - obkurczenie naczyń łożyska trzewnego
2) albuminy - wypełnienie łożyska naczyniowego
3) oktreotyd - zahamowanie endogennych związków wazodylatacyjncyh

leczenie nerkozastępcze

86
Q

Zespół wątrobowo-płucny

A

1) spowodowany zaburzeniem w łożysku naczyń płucnych powstającymi w przebiegu marskości wątroby
2) bezpośrednia przyczyna → patologiczne poszerzenie łożyska naczyniowego (zaburzenie stosunku wentylacja/perfuzja)

3) charakterystyczne cechy:
- platypnea
- ortodeoksja

4) diagnostyka → kontrastowe badanie echokardiograficzne
5) leczenie → przeszczepienie wątroby; zachowawczo tlenoterapia

87
Q

Orthopnea

A

duszność pojawiająca się w pozycji leżącej, ustępująca w pozycji siedzącej lub stojącej, charakterystyczna dla niewydolności serca

88
Q

Platypnea

A

duszność pojawiająca się w pozycji siedzącej/stojącej, ustępująca w pozycji leżącej, charakterystyczna dla zespołu wątrobowo-płucnego

89
Q

Powikłania marskości wątroby

A
  • wodobrzusze
  • samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej (SBP)
  • encefalopatia wątrobowa
  • zespół wątrobowo-nerkowy
  • zespół wątrobowo-płucny
  • hipersplenizm
  • zakrzepica żyły wrotnej
  • rak wątrobowokomórkowy
90
Q

AIH - autoimmunologiczne zapalenie wątroby

A

przewlekły, nieustępujący samoistnie proces martwiczo-zapalny tkanki wątrobowej

związany ze zwiększonym stężeniem gamma-globulin w osoczu i obecnością autoprzeciwciał tkankowych (prawdopodobnie są markerem choroby, nie uczestniczą w patogenezie)

zachorowania: 10-30 lat, 40-60 lat
4 x częściej u kobiet

91
Q

AIH - objawy

A

może przebiegać bezobjawowo lub z objawami jak w ostrym / przewlekłym zapaleniu wątroby

zmęczenie
żółtaczka
30% w chwili rozpoznania ma objawy marskości wątroby

mogą towarzyszyć inne choroby autoimmunologiczne: Hashimoto, Graves-Basedow, celiakia

92
Q

AIH - badania laboraroryjne

A

1) wzrost AST, ALT, bilirubiny
2) hipergammaglobilinemia poliklonalna

3) autoprzeciwciała:
- ANA (przeciwjądrowe)
- SMA (przeciwko mięśniom gładkim)
- anty-LKM1
- LC-1, SLA/LP - nieoznaczane rutynowo

93
Q

AIH - badanie histologiczne wycinka wątroby

A

koniecznie w razie podejrzenia AIH

martwica kęsowa bez cech uszkodzenia dróg żółciowych
w nadostrym przebiegu rozległa martwica przęsłow
nacieki z limfocytów i plazmocytów w przestrzeniach wrotnych

94
Q

AIH - rozpoznanie

A

konieczna biopsja

wykluczenie innych przyczyn zapalenia wątroby

95
Q

AIH - leczenie

A

1) Leczenie farmakologiczne → immunosupresja
2) przeszczepienie wątroby (leczenie z wyboru w zaawansowanym AIH)
3) bezwzględna abstynencja alkoholowa

96
Q

wyrównana marskość wątroby

A

bez objawów upośledzenia funkcji metabolicznej i powikłań nadciśnienia wrotnego

97
Q

marskość wątroby - rokowanie

A

od momentu pojawienia się pierwszych objawów niewyrównania 5 lat przeżywa 45% chorych, a 10 lat 10-20%

98
Q

marskość wątroby badania laboratoryjne

A

1) morfologia: małopłytkowość, niedokrwistość (zwykle makrocytowa), leukopenia
2) badania biochemiczne - zwiększona aktywność ALT, AST (AST>ALT), hipergammaglobulinemia, hipertriglicerydemia, parametry zależnie od etiologii marskości
3) niedobór większości czynników krzepnięcia, niedobory inhibitorów krzepnięcia (białko C, białko S, antytrombina) w połączeniu z nadmiernym wytwarzaniem przez komórki śródbłonka cz. VIII i cz. vWF → stan względnej nadkrzepliwości

wydłużenie PT → jeden z najczulszych wskaźników upośledzenia czynności hepatocytów, wyprzedza wszystkie inne objawy dekompensacji metabolicznej i ma wartość rokowniczą

99
Q

Marskość wątroby - badania obrazowe, endoskopowe

A

USG, TK (nie ma przewagi nad USG z wyjątkiem podejrzenia raka wątrobowokomórkowego - hipoechpgeniczna zmiana ogniskowa w USG)

ezofagogastroduodenoskopia - wykonywana rutynowo w celu poszukiwania żylaków przełyku, gastropatii wrotnej, wrzodów

100
Q

Marskość wątroby - badanie histopatologiczne

A

podstawa rozpoznania marskości i jej przyczyny, rzadko wykonywana

elastografia - alternatywa dla biopsji w ilościowej ocenie włóknienia

101
Q

Marskość wątroby - rozpoznanie

A

badanie hist-pat wycinka z biopsji wątroby (jednoznaczne rozpoznanie)

w większości przypadków można poprzestać na wiarygodnych wynikach badań obrazowych i nieinwazyjnych badań oceniających włóknienie u chorych z typowymi objawami klinicznymi i nieprawidłowościami w wynikach badań laboratoryjnych

102
Q

Marskość wątroby - leczenie

A

1) bezwzględna abstynencja alkoholowa, niepalenie tytoniu, zrównoważona dieta
2) leczenie przyczynowe w zależności od etiologii
3) leczenie objawowe
4) beta-blokery we wtórnej profilaktyce krwawienia z żylaków przełyku, antybiotyki, statyny, szczepienia: WZW A i B, pneumokoki
5) podstawowa metoda leczenia niewyrównanej marskości wątroby → przeszczepienie narządu

103
Q

Pierwotne Zapalenie Dróg Żółciowych - ogólnie

A

PBC - Primary Biliary Cholangiatis

  • autoimmunologiczna choroba wątroby
  • przebiega z CHOLESTAZĄ

Spowodowana niszczeniem drobnych WEWNĄTRZWĄTROBOWYCH przewodzików żółciowych

104
Q

PBC - u kogo?

A

KOBIETY!

5.-6. dekada

Często towarzyszące choroby autoimmunologiczne - zespół Sjogrena, choroby tarczycy, RZS i inne takie

105
Q

PBC - jakie badania?

A

Wzrost ALP (fosfataza alkaliczna) i GGP (gamma-glutamylo-transpeptydaza)

Czasem wzrost aminotransferaz (AlAT, AspAT)

Przeciwciała:
Zwiększone IgM w surowicy!
Immunologiczne:
1. AMA (przeciw mitochondrialne, 90-95%)
2. ANA (u 30%)
106
Q

Ostre WZW - co to?

A

Szybko rozwijające się zmiany zapalne i martwicze w wątrobie, wywołane przez WIRUSY - pierwotnie (WZW A-E) lub wtórnie hepatotropowe)

107
Q

Ostre WZW - postaci

A
  1. Z żółtaczką
  2. Bezżółtaczkowe
  3. Cholestatyczne
108
Q

Ostre WZW - objawy

A

Często przebieg BEZOBJAWOWY

  1. Męczliwość
  2. N&W
  3. Bóle mięśni, stawów
  4. Świąd skóry (cholestaza)
  5. Ściemnienie moczu, rozjaśnienie stolca (p. zółtaczkowa)
109
Q

WZW B - informacje o wirusie

A

Przenoosi się przez KREW/KONTAKT SEKSUALNY

To wirus DNA

Przechodzi przez łożysko, można się zarazić okołoporodowo

Ryzyko marskości i pierwotnego raka wątroby!

Jest SZCZEPIENIE!

110
Q

Na jakie WZW są szczepienia?

A

A i B (jednocześnie z D???)

111
Q

WZW A - informacje o wirusie

A

Przenosi się przez POKARM, FEKALNO-ORALNIE

To wirus RNA

RACZEJ NIE przez krew ani łożysko

JEST SZCZEPIENIE!

112
Q

Czy jest szczepienie na WZW C?

A

NIEEEEEEEEEEE

113
Q

Zakażenie HDV

A

Tylko gdy razem z HBV- koinfekcja lub nadkażenie, wtedy rośnie ryzyko rozwinięcia NADOSTREGO WZW

114
Q

WZW B - antygeny

A

Jako pierwszy pojawia się DNA HBV (badania molekulane)

Badania serologiczne

  1. Pojawia się HBsAg
  2. Pojawia się HBeAg
  3. Pojawia się anty-HBc
  4. Znika HBeAg
  5. Pojawia się antyHBe
  6. Pojawia się antyHBs

“okno rdzeniowe” - kiedy zniknie HBsAg, ale nie ma antyHBs

HBcAg - jest WEWNĄTRZ komórki, dlatego nie możemy go wykrywać!

Z czasem znikają antyHBe i antyHBs, do końca życia zostaje antyHBc!!!!

115
Q

WZW B - który antygen co robi?

A

HBcAg - jest tylko WEWNĄTRZ KOMÓREK, dlatego go nie wykryjemy, dopiero antyHBe

HBeAg - wskaźnik AKTYWNEJ REPLIKACJI

HBsAg - zewnętrzny Ag, szybko wykrywany

116
Q

WZW B - jakie wyniki po szczepieniu?

A

TYLKO antyHBs!!

117
Q

WZW B - jakie wyniki po przechorowaniu?

A

ZAWSZE antyHBc, czasem też inne…

118
Q

Ostre WZW B - jakie wyniki do rozpoznania?

A

HBsAg
anty-HBc IgM

Jeśli “okno rdzeniowe” - tylko anty-HBc IgM

119
Q

Ostre WZW B - wykres

A

Wygoogluj i się naucz!

120
Q

Ostre WZW B - markery serologiczne w zależności od okresu choroby

A

Inkubacji:
1. HBsAg

Ostra choroba:

  1. HBsAg
  2. anty-HBc IgM

Rekonwalescencja:

a) wczesna
1. anty-HBc IgM
b) późna
1. anty-HBs
2. anty-HBc IgG

121
Q

Jakie są markery dużej zakaźności WZW B?

A
  1. HBeAg

2. DNA-HBV PCR

122
Q

Jaki jest pierwszy wykrywalny marker serologiczny WZW B?

A

HBsAg

123
Q

Ostre WZW B - badania laboratoryjne (wyniki)

A
  1. Podniesione aminotransferazy (AspAT, AlAT)
  2. Wzrost bilirubiny
  3. Wzrost markerów cholestazy - ALP,GGTP
124
Q

Ostre WZW B - leczenie

A 
UNIKANIE LEKÓW, LECZENIE OBJAWOWE
Odpoczynek
Odstawienie alkoholu
Unikanie leków hepatotoksycznych
Dieta wątrobowa (mało białek, dużo węglowodanów)
NIE leki p-wirusowe
NIE GKS (bo może przejść w przewlekłą)
125
Q

NADostre WZW B - leczenie

A

Analogi nukleozydów/nukleotydów - adefowir, tenofowir itd.

Przeszczep

126
Q

Przewlekłe WZW B - ogólnie

A

> 6 miesięcy

Charakteryzuje się ZMIANAMI MARTWICZO-ZAPALNYMI, wywołana przetrwałym zakażeniem HBV

127
Q

Przewlekłe WZW B - kwalifikacja do leczenia

A

HBsAG przez przynajmniej 6 miesięcy oraz 2 z 3:

  1. HBV-DNA > 2000IU/ml
  2. Aktywność ALT > ggn
  3. Zmiany histologiczne w wątrobie
128
Q

Przewlekłe WZW B - leczenie przewlekłe

A

Interferony Alfa:

  • podskórnie
  • nie indukują oporności HBV

Analogi nukleozydów/nukleotydów (nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory owdrotnej transkryptazy):

  • stosowane p.o.
  • ENTEKAWIR, TENOFOWIR
129
Q

Przewlekłe WZW B - powikłania

A

MARSKOŚĆ WĄTROBY! - 5 lat u 8-20% chorych

RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY

Choroby z kompleksami immunologicznymi

130
Q

WZW C - ogólnie wszystko

A

Diagnostyka:
HCV-RNA
antyHCV IgG

Rozpoznanie:

  1. Udowodniona ekspozycja na zakażenie HCV (ostatnie 4 miesiące)
  2. Udokumentowana serokonwersja w anty-HCV (2 wyniki, pierwszy ujemny, drugi dodatni)
  3. Dodatni wynik HCV-RNA
  4. Aktywność ALT > 10xggn

Ostre - zalecenia jak w WZW A, terapia BEZINTERFERONOWA po okresie obserwacji. schemat terapii jak w przewlekłym

Przewlekłe - objawy jak w WZW B, też często POZAWĄTROBOWE (np. KZN, plamica małopłytkowa, reumatyczne, krioglobulinemia)
Leczenie - odstawienie alkoholu, szczepienie HAV, HBV
Farma: - rybawiryna, leki p-wirusowe

131
Q

Jaka skala do oceny nasilenia encefalopatii wątrobowej (marskość wątroby)?

A

Skala CHESS

132
Q

Co to DILI?

A

Polekowe uszkodzenie wątroby (drug-induced liver injury)

Co zrobić?
NIEZWŁOCZNIE ODSTAW LEK, KTÓRY MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ!

133
Q

Ostra porfiria przerywana - co to?

A

Choroba metaboliczna, niedobór jakiej tam syntazy hydroksymetylobilanu, coś z hemem - w efekcie KUMULUJE SIĘ PBG i ALA

Jak zrobi się ich za dużo - NAPAD PORFIRII:

  1. Neuropatia autonomiczna (BÓL BRZUCHA)
  2. Neuropatia obwodowa czuciowo-ruchowa
  3. Zaburzenia neuropsychiatryczne

Leczenie:

  1. Glukoza ?!?!?!?!
  2. Hemina - argininian hemu
  3. Wspomagające i p-bólowe

Uważać na dietę!

134
Q

Choroba Wilsona - co to?

A

Uwarunkowana genetycznie choroba, wskutek defektu białka transportującego jest za dużo MIEDZI

Wzrost CERULOPLAZMINY, duże wydalanie MIEDZI z moczem (wzrost ceruloplazminy jest WTÓRNY!)

Gromadzenie miedzi w OUN, nerkach, wątrobie, rogówce

Charakterystyczne:

  1. Zmiany w wątrobie - powiększenie, stłuszczenie
  2. Zmiany neurologiczne - akineza, sztywność
  3. Zmiany psychiczne
  4. Zmiany oczne - pierścień Kaysera i Fleischera, zaćma

Leczenie:
Początkowo - penicylamina
Dalej - cynk
Ew. przeszczepienie wątroby

135
Q

Alkoholowa choroba wątroby - co to?, etapy

A

W szlaku metabolizmu alkoholu powstaje aldehyd octwoy i później kwas octowy

Etapy:

  1. Alkoholowe STŁUSZCZENIE wątroby - przewlekłe uszkodzenie, nagromadzenie tłuszczu w hepatocytach
  2. Alkoholowe ZAPALENIE wątroby - zmiany martwiczo-zapalne w wątrobie
  3. Alkoholowa MARSKOŚĆ wątroby

Stadia NIE są od siebie jakoś konkretnie ograniczone

136
Q

Jaka jest bezpieczna porcja alkoholu?

A

Dla M - 2 porcje w tygodniu
Dla K - 1 porcja w tygodniu

Porcja - 10g etanolu, czyli ok. 250ml piwa, 100ml wina, 30ml wódki

137
Q

Alkoholowe stłuszczenie wątroby - jak się objawia?

A

Często BEZ OBJAWÓW
Czasem pobolewania w prawej części brzucha

Zwykle zaprzestanie picia alkoholu prowadzi do powolnego ustępowania

W wywiadzie pomocne kwestionariusze AUDIT i CAGE (uzależnienie)

138
Q

Alkoholowe zapalenie wątroby - jak się objawia?

A 
Żółtaczka
Utrata łaknienia
Osłabienie
Ból w prawej ok. podżebrowej
Gorączka

Cechy niedożywienia i ZANIK MIĘŚNI

Ocena ciężkości - wskaźnik MDF

Po zaprzestaniu picia alkoholu objawy ustępują u około 70% pacjentów

139
Q

Alkoholowa marskość wątroby - czy różni się czymś od innej marskości?

A

NIE, czasem silniej wyrażona feminizacja, objawy hipogonadyzmu

140
Q

Alkoholowa choroba wątroby - leczenie

A
  1. Bezwzględna ABSTYNENCJA
  2. Wyrównanie zaburzeń elektrolitowych
  3. W ciężkim zapaleniu (MDF > 32), po wykluczeniu zakażenia stosuj PREDNIZOLON

Okresowa kontrola!

141
Q

NIEalkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) - co to?

A

To STŁUSZCZENIE WĄTROBY w badaniach obrazowym/histologicznym, ale bez przyczyn wtórnego stłuszczenia, tj.:

  1. Alkoholu
  2. Leki
  3. Wrodzone choroby monogenowe

To stłuszczenie >5% hepatocytów w badaniu, lub >5.6% tłuszczu w wątrobie w H-MRS (protonowa spektroskopia RM)

142
Q

NAFLD - podział

A
  1. Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFL)

2. Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH)

143
Q

NAFLD - przyczyny

A

Dieta wysokokaloryczna, nadwaga, insulinooporność, cukrzyca, dyslipidemia, zespół metaboliczny

Też niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki

144
Q

NAFLD - objawy

A

Zwykle BEZOBJAWOWO, czasem zmęczenie

Wykrywa się często w USG z innych przyczyn

Czasem powiększenie wątroby

Włóknienie - raczej powoli, u 20% szybki postęp

145
Q

NAFLD - rozpoznanie

A
  1. Badania laboratoryjne - cechy lekkiego uszkodzenia wątroby, hiperlipidemia
  2. Obrazowe - cechy stłuszczenia
  3. Ocena włóknienia
  4. Badanie histologiczne - ZŁOTY STANDARD, ale niesie ryzyko powikłań
146
Q

Jak pewnie odróżnić NAFL od NASH?

A

Robiąc badanie histologiczne WYCINKA

147
Q

NAFLD - rozpoznanie

A

NAFLD - stłuszczenie wątroby + wykluczenie innych przyczyn

NAFL - NAFLD bez zwyrodnienia balonowego hepatocytów

NASH - NAFLD ze stłuszceniem >5% hepatocytów, zapaleniem zrazikowym i wrotny, zwyrodnieniem balonowatym hepatocytów

148
Q

NAFLD - leczenie

A

DIETA ŚRÓDZIEMNOMORSKA
Zwiększenie aktywności fizycznej

Leczenie hepatoprotekcyjne

  • witamina E
  • pioglitazon (jakoś później)
149
Q

Co zrobić u wszystkich chorych z rozpoznaniem NAFLD?

A

Określić zaawansowanie włóknienia wątroby!!!

150
Q

Ostra niewydolność wątroby - co to?

A

Nagłe i szybko postępujące pogorszene czynności u chorych, u których nie było wcześniej przewlekłej choroby wątroby. Charakteryzuje się wystąpieniem:

  1. Żółtaczki
  2. Osoczowych zaburzeń krzepnięcia
  3. Encefalopatii wątrobowej

Masywne obumieranie hepatocytów prowadzi do upośledzenia czynności metabolicznej i detoksykacji wątroby.

151
Q

Ostra niewydolność wątroby - przyczyny

A
  1. WZW
  2. Inne zakażenia wirusowe
  3. Leki - PARACETAMOL!
  4. Toksyny (alfa-amanityna, muchomor!)
152
Q

Ostra niewydolność wątroby - objawy

A 
Różne w zależności od stopnia, początkowo niecharakterystyczne.
Główne:
1. Encefalopatia
2. Żółtaczka
3. Skaza krwotoczna
4. Niestabilność hemodynamiczna
5. Niewydolność nerek
6. Ew. Wodobrzusze
153
Q

Ostra niewydolność wątroby - typy

A
  1. Nadostra
  2. Ostra
  3. Podostra
154
Q

Ostra niewydolność wątroby - badania

A

Laboratoryjnie cechy uszkodzenia wątroby!

Ważny WYWIAD Z CHORYM

Badania obrazowe:
USG - podstawowe
TK - lepiej wyklucza zespół Budda-Chiariego (zakrzepicę żył wątrobowych???)

Są ZMIANY W EEG

155
Q

Ostra niewydolność wątroby - leczenie

A

Na OIT, trzeba monitorować!

  1. Żywieniowe
  2. N-acetylocysteina - leczyć WSZYSTKICH
  3. Profilaktyka antybiotykowa
  4. Profilaktyka ostrej gastropatii

Leczenie objawowe

  1. Encefalopatia
  2. ZAPOBIEGANIE OBRZĘKOWI MÓZGU - Bardzo ważne!
  3. Koagulopatia
  4. Zaburzenia hemodynamiczne, niewydolność nerek
156
Q

Ostra niewydolność wątroby - powikłania

A
  1. Zwiększone ICP, obrzęk mózgu
  2. Krwawienie z PP
  3. DIC
157
Q

Co jest najczęstszą przyczyną śmierci chorych z ostrą niewydolnością wątroby?

A

WGŁOBIENIE PNIA MÓZGU

158
Q

Zakrzepica żyły wrotnej - co to?

A

Upośledzenie odpływu z ukadu wrrotnego, rozwój naciśnienia wotnego.

  1. Ostra - SILNY BÓL BRZUCHA
  2. Przewlekła - zwykle bez marskości wątroby

Objawy nadciśnienia wrotnego

  • powiększenie śledziony
  • ŻYLAKI PRZEŁYKU
159
Q

Zakrzepica żyły wrotnej - co robić?

A

Badania - USG, TK, Angiografia

Leczenie:

  1. Przewlekła - postępowanie w krwawieniu z żylaków przełyku (NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIE)
  2. Ostra bez powikłań - HDCz w dawce terapeutycznej, później VKA
  3. Ostra z marwicą jelit - zabieg
  4. Przewlekłą - zapobieganie krwawieniom, jak tylko śledziona - wycięcie
160
Q

Zakrzepica żył wątrobowych - co to?

A

Najczęstsza przyczyna zespołu Budda-Chiariego, obejmującego wszystkie przyczyny upośledzonego odpływu krwi z wątroby

Przebiega BEZOBJAWOWO, jeśli tylko 1 żyła

Ostra zakrzepica obejmująca 3 żyły - GWAŁTOWNY OBRZĘK MIĄŻSZU WĄTROBY

161
Q

Zakrzepica żył wątrobowych - badania i leczenie

A

Badania obrazowe do rozpoznania!

Leczenie:
Ostry zespół Budda-Chiariego - od przezczepu, przez leczenie trombolityczne, zabiegi wewnątrznaczyniowe itd.

162
Q

Guzy wątroby - wymień

A
  1. Naczyniak krwionośny wątroby
  2. Ogniskowy rozrost guzkowy (FNH)
  3. Gruczolak wątrobowokomórkowy
  4. Rak wątrobowokomórkowy (HCC)
  5. Przerzuty
  6. Torbiele wątroby
163
Q

Naczyniak krwionośny wątroby - co to?

A

NAJCZĘSTSZY NOWOTWÓR NIEZŁOŚLIWY WĄTROBY

To zwykle pojedyńcza zmiana ogniskowa, kilkakrotnie częściej u K

Najczęściej BEZOBJAWOWO, przypadkowo wykrywany

Potencjalne powikłania dużych - pęknięcie do jamy otrzewnowej i koagulopatia ze zużycia

Podejrzenie naczyniaka jest PRZECIWWSKAZANIEM DO BIOPSJI

Robić USG kontrolne!
Jak duże - ew. leczenie operacyjne

164
Q

Jaki jest najczęstszy niezłośliwy nowotwór wątroby?

A

Naczyniak krwionośny

165
Q

Czy podejrzenie naczyniaka wątroby jest wskazaniem do biopsji?

A

Nie, jest PRZECIWWSKAZANIEM

166
Q

Ogniskowy rozrost guzkowy (FNH) - co to?

A

NIEnowotworowy guz wątroby, u około 1% dorosłych, kilkakrotnie częściej u K

Najczęściej BEZOBJAWOWY i wykrywany przypadkowo

Większiść nie wymaga leczenia, robić USG kontrolne

167
Q

Gruczolak wątrobowokomórkowy - co to?

A

Niezłośliwe nowotwory wątroby głównie u K

Często u przyjmujących długotrwale DOUSTNE ŚRODKI ANTYKONCEPCYJNE

Zwykle BEZOBJAWOWY, wykrywany przypadkowo

Rozpoznanie ostateczne - tylko po wycięciu guza!

Kobiety z gruczolakiem NIE POWINNY STOSOWAĆ ANTYKONCEPCJI DOUSTNEJ

Leczenie z wyboru -> OPERACJA, bo ryzyko TRANSFORMACJI ZŁOŚLIWEJ

168
Q

Czy należy wycinać gruczolaka wątrobowokomórkowego?

A

TAK, bo ryzyko transformacji złośliwej

169
Q

Czy należy wycinać naczyniaka wątroby?

A

Raczej nie, bo bezobjawowy i bez transformacji, chyba że duży i sprawia objawy

170
Q

Czy należy wycinać FNH?

A

Chyyyyba nie

171
Q

Rak wątrobowokomórkowy (HCC) - co to?

A

To nowotwór wywodzący się z HEPATOCYTÓW

Częściej u MĘŻCZYZN

Cz.ryzyka:

  1. Zakażenie HBV,HCV
  2. Środki chemiczne - alkohol, leki
  3. Choroby metaboliczne

Najczęściej NA PODŁOŻU MARSKOŚCI

W nieuszkodzonej wątrobie występuje rzadko

172
Q

HCC - rozpoznanie

A

USG - wstępne rozpoznanie

W badaniach obrazowych (MR,TK) gdy guz >2cm, jeśli wątpliwości to ew. badanie histologiczne

AFP > 200ng/ml (w Szczekliku nic o tym nie ma!)

173
Q

HCC - badania przesiewowe

A

Czasem, to znaczy:

  1. Chorzy z marskością A, B wg Child-Pugh
  2. Chorzy na WZW B
  3. Chorzy na marskość z włóknieniem nasilonym
174
Q

HCC - leczenie

A

Radykalne - możliwe u 5-35% chorych

  1. Resekcja wątroby
  2. Przeszczepienie wątroby (kryteria San Francisco wg Szzceklika, Mediolańskie w WNL)

Leczenie systemowe - u chorych niekwalifikujących się do leczenia radykalnego

Inne:

  1. Wstrzykiwanie alkoholu do guza
  2. Kriochirurgia
  3. Termoablacja
175
Q

Nowotwory przerzutowe wątroby

A

To WIĘKSZOŚĆ złośliwych zmian nowotworowych w wątrobie!

Najczęściej z JELITA GRUBEGO

Leczenie z wyboru - resekcja z marginesem

176
Q

Torbiele wątroby - ogólnie

A
  1. Torbiel prosta - najczęściej pojedyńcza, zwykle bez objawów, zwykle nic się nie robi (jesli objawy - zabieg, jeśli się da to laparoskopowy)
  2. Wewnątrzwątrobowe torbiele żółciowe - już w okresie płodowym, objawy zwykle z zapalenia dróg żółciowych; Leczenie - RESEKCJA WĄTROBY z DOKŁADNĄ OCENĄ HISTOLOGICZNĄ - ryzyko raaka z nabł. dr. żółciowych
  3. Torbiele pourazowe
  4. Torbiele pasożytnicze
  5. Zwyrodnienie wielotorbielowate wątroby - liczne torbiele, raczej bezobjawowe (?)
177
Q

Zespół Gilberta - co to?

A

Hiperbilirubinemia wrodzona, częściej u M (nawet 7x!)

Patogeneza:

  1. Mutacja genu UGT1
  2. Zmniejszenie aktywności UGT1A1
  3. Zaburzenia sprzęgania bilirubiny w hepatocytach
178
Q

Zespół Gilberta - przebieg

A

Zwykle BEZOBJAWOWY

W sytuacjach stresowych/innych chorobach może pojawić się NIEZBYT NASILONA ŻÓŁTACZKA (zażółcenie twardówek!)

NIE WYMAGA LECZENIA FARMAKOLOGICZNEGO

179
Q

Czy w chorobie Wilsona spadek ceruloplazminy jest pierwotny?

A

Nie, jest wtórny!!

Pierwotny niedobór - w HEMOSYDEROZIE

180
Q

Powikłania PZT

A

1) Torbiele RZEKOME trzustki
2) Zwężenie/niedrożność PŻW
3) Wodobrzusze trzustkowe
4) Zakrzepica żyły śledzionowej
5) Tętniaki rzekome naczyń zlokalizowanych w sąsiedztwie trzustki
6) RAK TRZUSTKI (4%)

Interna (23 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions