Hoorcollege 12: Granulocyten(functie)stoornissen Flashcards
Granulocyten stoornis (!)
Te weinig:
- Te weinig aanmaak in beenmerg
- Teveel afbraak: antistoffen tegen granulocyten. Genetisch of via placenta (congenitale neutropenie)
Gestoorde beweging/adhesie:
- Leukocyten adhesie deficiency (LAD)
- Hyper IgE syndroom/Job syndroom
- Lazy leukocyte syndrome/chemotaxie stoornis
Gestoorde killing/fagocytose:
- Chronische granulomateuze disease (CGD)
- Myeloperoxidase deficiëntie
- Chediak-Higashi syndroom
- G6PD deficiëntie
Wanneer denken aan een granulocyten stoornis? (!)
- Huid: ernstige of recidiverende bacteriële infecties
- Mondholte: aften, tandvleesontsteking
- Inwendige organen: opportunistische infecties (schimmels, bacteriën), pyogene infecties
- Skeletinfecties: schimmels, opportunisten
Therapie granulocyten stoornis (!)
- G-CSF (groeifactor)
- SCT
- AB bij infectie en evt. profylaxe
Verschillen aangeboren en verworven
- Snelheid respons (aangeboren is snel)
- Adaptieve maakt geheugen en innate niet
- Persoonsspecifiek
Functie granulocyten
- Migratie
- Fagocytose
- NETose
- Cytokines
Migratie
Verplaatsen van bloedbaan naar weefsel waar infectie is
Fagocytose
Opeten van bacteriën
NETose
- Celdood waar het DNA en de eiwitten als een net uit de cel worden gegooid. Het net kan dan bacteriën gevangennemen
- Net van eiwitten en DNA uit cel gooien en hier bacteriën gevangen in nemen
Cytokines
- Kunnen een afweerreactie in gang zetten
- Het afweersysteem aansturen/activeren
Denken aan granulocyten stoornis bij
- Ernstige of recidiverende bacteriële huidinfecties
- Aften of gingivitis in mondholte en slijmvliezen
- Pyogene en opportunistische infecties
- Skeletinfecties
Wanneer denken aan een afweerstoornis?
- 2+ nieuwe oorontstekingen in de loop van een jaar
- 2+ nieuwe sinus infecties in de loop van een jaar, zonder dat u allergisch bent
- 1 pneumonie per jaar gedurende meer dan 1 jaar
- Chronische diarree met gewichtsverlies
- Herhaalde virale infecties (verhoudheden, koortsblaren, wratten, condylomen)
- Herhaalde nood aan IV AB om van infectie te genezen
- Herhaalde diepe abcessen van de huid of inwendige organen
- Aanhoudende spruw (candida) of schimmelinfectie ter hoogte van de huid of elders
- Infectie met normaliter onschadelijke tuberculosis-achtige bacteriën
- VG van PID in familie
Specifiek, wanneer denken aan granulocytenstoornis?
- Huidinfecties: ernstige of recidiverende bacteriële infecties
- Mondholte en slijmvliezen: aften, gingivitis
- Inwendige organen (longen, lever): pyogene infecties (recidiverend, refractair), opportunistische infecties (schimmels, bacteriën zoals Nocardia spp)
- Skeletinfecties: schimmels, opportunisten
- Bacteriële infecties: van longen en lever specifiek, lever: omdat als bacterie daar zit blijft granulocyt daar blijft zitten, longen: bloed en veneuze systeem, bacteriën blijven daar meer hangen
Ernstige congenitale neutropenie
Oorzaak: uitrijpingsstoornis neutrofiel
Symptomen:
- Stomatitis/gingitivitis
- Pyogene infecties
- Gist
- Schimmelinfecties
Lab:
- Neutropenie (meestal < 0,2 x 10e9/l)
- Genetisch: ELANE (AD), HAX1 (AR)
Behandeling:
- G-CSF: nog net laatste beetje wat beenmerg kan neutrofielen aan te laten maken, maar vaak genetische mutatie dus niet vanaf oorsprong aanmaak
- Hematopoietische SCT
Prognose:
- Infecties, premaligne aandoening
Auto-immuun neutropenie
Oorzaak:
- Onbekend
- Productie auto antistoffen tegen granulocyten: anti-HNA-1 waardoor versnelde afbraak (reeds in beenmerg)
Symptomen:
- (Recidiverende) bacteriële infecties
Lab:
- Neutropenie
- Via sanquin: anti-neutrofiele antistoffen
Behandeling:
- AB profylaxe
- Kortdurend G-CSF tijdens infectie
Prognose:
- Spontaan herstel na 2-3 jaar (reeds in 1e levensjaar)
Leukocyten adhesie deficiëntie type 1
Oorzaak:
- Migratie/extravasatie probleem
Genetisch:
- ITBG2 gene (AR): CD18 omlaag = integrine
Symptomen:
- Omphalitis
- Laat afvallen navelstreng
- Pyogene infecties huid en longen
- Schimmelinfecties
- Slechte wondgenezing
Lab:
- Leukocytose
Behandeling:
- AB
- HSCT
Leukocyten adhesie deficiëntie
Leukocyten adhesie deficiëntie: de leukocyten zijn er wel, maar kunnen niet vasthaken aan het endotheel, dus kunnen niet op de plek van bestemming komen: migratie/extravasatieprobleem
Als de neutrofielen bij een jong kind heel erg laag zijn, dan zijn er waarschijnlijk antistoffen tegen de witte bloedcellen, waardoor ze kapot gaan:
- Allo-immuun neutropenie: allo-antistoffen (transplacentair, van moeder op kind)
- Symptomen: neonatale bacteriële infectie, omphalitis, laat afvallen navelstomp
- Lab: neutropenie
- Behandeling: antibiotica tijdens infectie of antibiotische profylaxe
- Prognose: zelf herstel na enkele weken/maanden
Allo-immuun neutropenie
Oorzaak:
- Allo-antistoffen (transplancentaire, van moeder op kind) -> neutropenie
Symptomen:
- Neonatale bacteriële infectie
- Omphalitis
- Laat afvallen navelstomp
Lab:
- Neutropenie
Behandeling:
- AB tijdens infectie
- AB profylaxe
Prognose:
- Zelf herstel na enkele weken/maanden
Nocardia
- Gram+ vertakkende bacteriën
- Actinomyces groep
- In aarde en water
- Inhalatie/directe
- Normaal word je er niet ziek van
- CGD
CGD
- Onvermogen tot het vormen van zuurstofradicalen (defect NADPH-complex)
- Probleem: kan wel fagocyteren, dus wel kapselen maar met enzymen niet helemaal doden
- Gefagocyteerde micro-organisme niet onschadelijk gemaakt
- Pyogene infecties, intracellulaire bacteriën (mycobacteriën), schimmels, granulomen
- AR of X-linked
Waar kan een granulocytenstoornis tot leiden?
- Ernstige of recidiverende bacteriële infecties
- Aften
- Gingivitis
- Pyogene infecties (recidivernd, refractair),
- Opportunische infecties (schimmels, bacteriën)
- Skeletinfecties
Hyper IgE syndroom
Oorzaak: complex, maar minder chemotaxie en mogelijk minder degranulatie granulocyten
Genetisch: STAT3 mutatie (AD), anderen
Symptomen: eczeem, fracturen, koude abcessen, s. aureus infectie, problemen met tanden wisselen, grof gelaat, auto-immuniteit, lymfomen
Lab: IgE > 2000
Behandeling: antibiotica, HSCT
Uiterlijke kenmerken:
- Asymmetrie gelaat / hemihypertrofie
- Grove huid, grove poriëN
- Brede neus met brede neuspunt
- Prominent voorhoofd, diepliggende ogen
- Prominente onderlip
NADPH complex
- NADPHoxidase complex: 5 eiwitten
- Vormt zich als fagocyt gestimuleerd wordt door bacterie of schimmel
- Het NADPH complex brengt een electron over naar een O2 molecuul-> superoxide
- Leidt tot HOCl vorming: bleekmiddel
- Vorming superoxide-> destructie gefagocyteerde bacteriën
Take home
Gestoorde granulocytenfunctie:
- Te weinig in aantal
- Gestoorde beweging
- Gestoorde fagocytose of killing
Kliniek:
- Ernstige of recidiverende bacteriële infecties
- Aften
- Gingivitis
- Pyogene infecties (recidiverend, refractair)
- Opportunistische infecties (schimmels, bacteriën Nocardia spp)
- Skeletinfecties
