HC.3 - Milieu en gezondheid Flashcards
Wat is medische milieukunde?
Medische milieukunde is een medisch specialisme dat onderzoekt hoe de omgeving de gezondheid beïnvloedt. Het doel is om de gezondheid te beschermen en te bevorderen door risico’s te beperken en positieve factoren te stimuleren. Dit gebeurt op individueel en groepsniveau.
Wat zijn de belangrijkste milieufactoren die invloed hebben op de gezondheid?
- Binnenmilieu (ventilatie, schimmel, vocht, asbest)
- Luchtverontreiniging (fijnstof, NO2, ozon)
- Geluidsoverlast
- Gevaarlijke stoffen (lood, PFAS, pesticiden)
- Klimaatverandering (hittestress, infectieziekten, allergieën)
- Straling (hoogspanningslijnen, elektromagnetische velden)
Wat is de ‘Hoofdwet’ van de medische milieukunde?
Mensen zijn bang voor zaken waarvan ze niet ziek worden, en worden ziek van zaken waarvoor ze niet bang zijn.
Wat is risicoperceptie?
De manier waarop mensen risico’s waarnemen. Dit kan verschillen van de werkelijke risico’s en is vaak afhankelijk van emoties, media-aandacht en persoonlijke ervaringen.
Wat is risicobeoordeling?
Een methode om risico’s objectief te analyseren, gebaseerd op blootstellingsroutes, doseringen en wetenschappelijke normen. Dit helpt bij het nemen van gezondheidsmaatregelen.
Welke stappen bevat een risicobeoordeling?
- Soort verontreiniging?
- Is/was er sprake van blootstelling? (blootstellingsroutes: inademen, huidcontact, voeding, drinkwater,
ingestie) - Wat is/was de mate van blootstelling (hoeveelheid van een stof waaraan men wordt blootgesteld en de
duur van de blootstelling)? - Worden er gezondheidskundige normen overschreden?
- Welke maatregelen moeten getroffen worden?
- Omgaan met onrust en risicocommunicatie!
Wat is de uitspraak van Paracelsus over toxicologie?
‘Alle dingen zijn vergif en niets is zonder gif. De hoeveelheid alleen maakt dat iets niet giftig is.’
Waarom is lood schadelijk voor kinderen?
- Kinderen (0-7 jaar) zijn extra gevoelig vanwege veel hand-mondcontact
- Lood kan leiden tot een daling van IQ-punten (57% meer <70 & 40% minder >130)
- Effecten zijn op individueel niveau niet meetbaar, maar op populatieniveau wel zichtbaar
Hoeveel asbestvezels ademt een persoon gemiddeld in zijn leven in?
Duizenden asbestvezels.
Wat is het risico op kanker door inademing van één asbestvezel?
1 op de miljoen.
Welke ziekten kunnen worden veroorzaakt door blootstelling aan asbest?
- Longkanker
- Mesothelioom (‘asbestkanker’)
- Mogelijk eierstokkanker en strottenhoofdkanker (maar kans is veel kleiner dan bij longkanker of mesothelioom)
Wat zijn de gezondheidsgevolgen van luchtverontreiniging?
- Verergering van astma en COPD
- Hart- en vaatziekten
- Longkanker
- Verminderde longontwikkeling bij kinderen
- Mogelijk invloed op neurologische aandoeningen (bv. dementie)
Wat is de relatie tussen klimaatverandering en gezondheid?
- Toename hittestress, vooral ’s nachts
- Meer wateroverlast en overstromingen
- Toename van infectieziekten door veranderde vectoren (bv. muggen)
- Psychische klachten door klimaatgerelateerde stress
Wat is elektrogevoeligheid?
Elektrogevoeligheid wordt aangeduid als ALK (Aanhoudende Lichamelijke Klachten). Hoewel sommige mensen klachten ervaren, blijkt uit dubbelblind onderzoek dat deze niet direct door elektromagnetische velden worden veroorzaakt.
Wat is het nocebo-effect?
De verwachting van een negatief effect kan het optreden van dat effect bevorderen.
Welke kernwaarden zijn belangrijk voor een gezonde leefomgeving?
Woonomgeving:
- Rookvrije omgeving voor kinderen
- Toegankelijke en aantrekkelijke openbare plekken
- De leefomgeving draagt bij aan een gezond gewicht
- Gezonde scheiding van wonen en druk verkeer
- Functies (wonen, werken, voorzieningen) zijn goed gemengd,
overlastgevende bedrijven staan op afstand
Mobiliteit:
- Actief vervoer (fietsen/lopen) stimuleren
- Goede OV- en fietsinfrastructuur
Gebouwen:
- Het binnenklimaat i s prettig en gezond
- Minimaal één zijde (gevel) van een woning is aangenaam.
- Er zijn voldoende betaalbare levensloopgeschikte woningen
Wat zijn uitdagingen voor gezondheid en milieu in de toekomst?
- Klimaatverandering en toename extreme weersomstandigheden
- Energietransitie en zorgen over nieuwe technologieën
- Gezond bouwen op milieubelaste locaties
- Integrale advisering door GGD aan gemeenten onder de Omgevingswet
Belangrijkste (binnen)milieugerelatieerde gezondheidsklachten?
1.Bezorgheid
2. ademhaling
3. hinder
hvl dbl hinder?
> 55
hazard vs risk?
- Potentieel gevaar
- kans dat je geschaad raakt
Vooruitblik gezondheid & milieu
Grote bouwopgave voor gemeenten
* Hoe gezond bouwen op hoog milieubelaste locaties dichtbij verkeersroutes etc. die nu weer
in beeld komen?
Klimaatverandering
* Toename extreem weer → meer hitteproblematiek, wateroverlast
* Meer en andere infectieziekten en ‘vectoren’ (zoals muggen)
* Energietransitie → meer windenergie en elektriciteit →
meer zorgen over risico’s daarvan
2024 inwerkingtreding Omgevingswet
* Vereenvoudiging regels, grote beleidsvrijheid voor gemeenten
* Gemeenten moeten gezondheid meewegen bij al hun ruimtelijke plannen / omgevingsbeleid
* Meer integrale GGD-advisering aan gemeenten
→ meer samenwerking intern binnen GGD, bv. IZB – MMK
→ en extern o.a. GGD - Omgevingsdienst – Veiligheidsregio
Wat is risicoperceptie?
De manier waarop mensen risico’s inschatten, die kan verschillen van de wetenschappelijke beoordeling van het risico.
Welke vier kwadranten worden onderscheiden in de risicoperceptiematrix?
- Perceptie: groot risico, beoordeling: klein risico (bv. EM-velden, GenX, rubbergranulaat)
- Perceptie: groot risico, beoordeling: groot risico
- Perceptie: klein risico, beoordeling: groot risico (bv. fijnstof, geluid)
- Perceptie: klein risico, beoordeling: klein risico
Welke risicofactoren worden vaak als groot risico waargenomen, maar wetenschappelijk als klein risico beoordeeld?
EM-velden, GenX, rubbergranulaat.
