H9.1: Vitamines en deficiënties (inclusief weekinleiding) Flashcards
er zijn essentiële aminozuren
wanneer heeft een voedingseiwit een hoge biologische waarde?
als alle essentiële aminozuren aanwezig zijn in de onderlinge verhouding nodig voor de mens (ei, melk, vlees)
wat gebeurt er als je te weinig van een bepaald essentieel aminozuur binnenkrijgt?
dan ga je je eigen eiwitten afbreken
vetzuren
- polyonverzadigde vetzuren
- mono-onverzadigde vetzuren
- verzadigde vetzuren
polyonverzadigde vetzuren
- omega-3
- omega-6
- omega-9
verzadigde vetuzren
- langketen
- mediumketen
wat zijn essentiële vetzuren?
- omega-3 (n-3)
- omega-6 (n-6)
n-6
dan is de eerste onverzadigdheid vanaf de methylkant de 6de binding
welke onverzadigdheid kan ons lichaam zelf aanbrengen?
9 plaatsen vanaf de carboxylgroep (oliezuur)
wat voor onverzadigdheid brengen wij zelf aan
cis
waar kunnen wij onverzadigdheden zelf toevoegen?
aan de rechterkant (de carboxylkant)
omega-3
- visolie
- walnoten
= hersenfunctie
= visus
omega-6
- plantenolie
= ontsteking
= plaatjesaggregatie
= vasodilatatie
monoonverzadigde vetzuren
olijfolie
= in membranen als bouwsteen
verzadigde vetzuren
dierlijk vet
trans vetzuur
= energie vet
volgorde van gezond naar ongezond
omega-3 > omega-6 > monoonverzadigde vetzuren > verzadigde vetzuren
cis-vetzuren
knik => flexibiliteit in membraan
= goed !!!
functies voedingsvezels
- vertraagt vertering (lagere glycemische index want het duurt langer voordat glucose vrijkomt)
- langer verzadigingsgevoel
- bindt galzure zouten
- goed voor darmperistaltiek
- bevordering darmflora
waarom zijn vitamines belangrijk?
het zijn cofactoren voor belangrijke enzymen
vetoplosbare vitamines
ADEK => genregulatie
wateroplosbare vitamines
B en C
vit B1
thiamine
thiamine functie
aldehydegroep transfer
vit B2
riboflavine
riboflavine (B2) functie
elektronenpaar transfer bij FAD
vit B3
niacine
tegen atherosclerose door stoppen van lipolyse in aders
niacin functie
elektronenpaar transfer bij NADH
vit B5
panthotenaat
panthotenaat
onderdeel van CoA; overdracht acylgroepen dus bij activering van vetzuren
vit B6
pyridoxine
pyridoxine
aminogroep transfer
vit B8
biotine
biotine
carboxylgroep transfer
vit A en D
ligand bij transcriptiefactoren
A = retinol (visus )
vit C
anti-oxidant
collageen synthese
synthese carnitine en noradrenaline
vit E
anti-oxidant lipofiel
vit K
carboxylering
lichaamsvoorraden van vitamines verschillen sterk
Vit B12 en A gaan jaren mee
foliumzuur en thiamine maar een maand
vit A te veel
- teratrogeen tijdens zwangerschap
- kind krijgt misvormingen
vit B deficiënties
- depressie
- dermatitis
- diarree
vit B1 deficiëntie
- beriberi
- WK
beriberi
- spierzwakte
- oogspierverlamming
- reukproblemen
2 vormen: - nat: slechte hartfunctie
- droog: zenuwen en spieren slecht
komt door eenzijdige rijstvoeding
WK
- oogspierverlamming
- desorientatie
- extreem geheugenproblemen
- coma/dood
komt door alcoholisme
TPP
de werkende vorm van vit B1
DEHYDROGENASE
- pyruvaat dehydrogenase (aerobe glycolyse)
- alfa-ketoglutaraatdehydrogenase
- vertakt alfaketozuurdehydrogenase (aminozuurafbraak)
- transketolase (pentose-fosfaat shunt)
- acetylcholesynthese
vit B6 functies
transaminases (gluconeogense en ureumcyclus)
fosforylase (glycogenolyse)
biotine (vitB8) functies
carboxylase (bv proprionylCoAcarboxylase)
proprionylcoacarboxylase
zorgt ervoor dat er glucose kan worden gemaakt van aminozuren en oneven vetzuren
anemie mogelijke oorzaken
- vitB12 deficiëntie of foliumzuur
- vitE deficiëntie
- ijzertekort
vit C deficiëntie
scheurbuik:
- huidbloeding
- neusbloeding
- gezwollen, pijnlijk tandvlees
- tanduitval8
vit E deficientie
HVZ
