H6.5: Omzetting tussen suiker, vet, aminozuren Flashcards
gluconeogenese
in de lever als de glycogeenvoorraad op is (36u)
glucosevorming uit o.a. :
- lactaat afkomstig van ery’s
- glycerol uit vetcellen
- aminozuren uit spiereiwit
vetweefsel na 36u vasten
triglyceriden uit vetcellen worden omgezet tot vetzuren en glycerol.
wat gebeurt er met glycerol dat na 36u vasten vrijkomt uit vetcellen?
wordt via de bloedbaan naar de lever gebracht. daar draagt het bij aan de glucosevorming
hoe krijgt de lever genoeg energie om glucose te maken bij vasten?
vetzuuroxydatie
wat gebeurt er met vetzuren die na 36u vasten vrijkomen uit vetcellen?
- gaan naar lever om daar geoxydeerd te worden ter behoeve van energie
- gaan naar (hart)spieren om daar energie te leveren (ze ‘mogen’ geen glucose meer gebruiken omdat dat allemaal bestemd is voor hersenen en ery’s)
wat gebeurt er op een gegeven moment met de vetzuren bij de lever bij te lang vasten?
er zijn zoveel vetzuren vrijgekomen uit vetcellen door het lage insuline en naar de lever gegaan, dat het uit ‘ellende’ ketonlichamen gaat vormen. op den duur wordt de ketonlichaamspiegel even hoog als de bloedsuikerspiegel (of hoger) en pas dan wordt het een alternatief voor de hersenen. deze kunnen namelijk ketonlichamen oxyderen
brandstoffen bij vasten
memoraid
glucose sparing
triglyceriden => vetzuren
eiwit sparing
ketonlichamenverbruik
glycogenolyse
glycogeen => glucose-6-fosfaat => glucose
de tweede reactie kan alleen plaatsvinden dmv glucose-6-fosfatase
waar komt glucose-6-fosfatase voor?
lever (en een beetje in de nier), maar iig niet in de spieren
waarom kan alleen het glycogeen uit de lever worden omgezet in glucose?
omdat alleen in de lever glucose-6-fosfaat is
wat gebeurt er met de glycogeenvoorraad in de spieren?
glycogeen => glucose-6-fosfaat =glycolyse> pyruvaat
levert energie voor spierarbeid
glycogenolyse .
memoraid
citroenzuurcyclus hc6.5
memoraid
is er bij glyocgenolyse in de lever glycolyse?
nee, juist glucose-afgifte
glycolyse enzymen zoals PFK1 en glucokinase en pyruvaatkinase worden geremd
waarom kan gluconeogenese alleen in de lever optreden?
hier heb je ook glucose-6-fosfatase nodig
en voor glycerol heb je glycerolkinase nodig en dat bevindt zich ook alleen in de lever
gluconeogenese .
memoraid
wat moet er met glycerol gebeuren voordat het in de lever kan worden omgezet in glucose?
het moet worden geaactiveerd dmv fosforylering
fosforylering glycerol
glycerol =glycerolkinase> glycerol-3-fosfaat
waarom moet glycerol uit vetweefsel eerst naar de lever voordat het verwerkt kan worden?
vetweefsel heeft geen glycerolkinase, de lever wel.
wat gebeurt er bij langdurig vasten met de overmaat aan vetzuren in de lever?
zal weer veresterd worden met glycerol. dus niet al het glycerol is beschikbaar voor de gluconeogense
gluconeogenese glycerol
MEMORAID !!
in welke vorm kunnen aminozuren omgezet worden in glucose?
als ze zijn omgezet in oxaalacetaat
welke drie aminozuren zijn de enige die niet in oxaalacetaat kunnen worden omgezet en hiermee dus ook niet in glucose kunnen worden omgezet?
- leucine
- lysine
- tryptophan
wat gebeurt er met de aminozuren die niet in oxaalacetaat kunnen worden omgezet bij vasten?
worden ketonlichamen (of gaan citroenzuurcyclus in waarbij CO2 vrijkomt)
welke twee soorten aminozuren bestaan er?
- glucogene aminozuren
- ketogene aminozuren
hoe wordt de koolstofketen van een aminozuur omgezet in glucose bij gluconeogenese?
de NH3 (amino)groep moet eraf.
wat is het probleem met NH3?
giftig
wat gebeurt er dus met NH3?
wordt door de lever omgezet in ureum en hierbij ontgiftigd
ureumcyclus
1 stikstofgroep uit ammoniak en 1 stikstofgroep uit een aminozuur worden omgezet tot ureum
ornithine
belangrijk voor ureum/ammoniak verwerking
andere bestemming voor aminozuren
geoxydeerd door/in de spier zelf maar hierbij ontstaat ammoniak in de spier. dit moet worden afgevoerd naar de ureumcyclus in de lever in de vorm van alanine of glutamine
kunnen we vetzuren gebruiken om er glucose van te maken
nee
hoe zijn vetzuren dan toch belangrijk voor de gluconeogenese?
de leveren de energie voor de lever zelf om de gluconeogenese plaats te laten vinden
ketonlichamen
worden gevormd uit acetyl-CoA. hart en organen kunnen uit ketonlichamen weer acetyl-CoA maken dat dan de citroenzuurcyclus in kan
waarom worden in de lever ketonlichamen gevormd?
1: lever heeft een groot aanbod aan vetzuren
2: oxaalacetaat is een onderdeel van de citroenzuurcyclus, maar doordat oxaalacetaat wordt gebruikt voor de gluconeogenese, staat de citroenzuurcyclus in de lever zo goed als stil. hierdoor wordt er van acetyl-CoA ketonen gemaakt ipv dat het de citroenzuurcyclus in gaat
vetzuuroxydatie stappen:
- activatie: vetzuur wordt geactiveerd doordat er een CoA-ester aan komt in het cytosol. gaat naar het mitochondrium. daar worden steeds twee C-eenheden afgesplitst bij de beta-binding: de betaoxydatie.
2: citroenzuurcyclus waarbij nog meer NADH en FADH2 ontstaat
3: ademhalingsketen
wat levert de betaoxydatie elke ronde op?
een NADH en een FADH2 en acetyl-CoA
hoe wordt de vetzuuroxydatie gereguleerd?
vetzuuraanbod in het mitochondrium (bestaat uit twee stappen:
vanuit vetcel => lever
vanuit levercytosol => mitochondrium (dit is het meest gereguleerd)
)
vetzuuroxydatie .
memoraid
waarom is vetzuuroxydatie zo belangrijk voor de gluconeogenese?
het zorgt binnen het mitochondrium voor een hele hoge NADH concentratie. NADH is nodig voor de omzetting van oxaalacetaat in malaat en dit is essentieel voor de gluconeogenese
en acetyl-CoA is een activator van pyrovaathydroxylase dus de omzetting van pyruvaat naar oxaalacetaat wordt hierdoor geactiveerd
