H7.2: Exogeen en endogeen lipide transport Flashcards
belangrijkste vettige substanties bloed
- cholesterol
-triglyceriden
functie cholesterol
- bouwsteen celmembraan
- gal
- voorloper steroïdhormonen
- voorloper vitD
waar komt cholesterol vandaan?
- voeding
- lever: wordt daar gesysnthetiseerd
- andere weefsels kunnen cholesterol synthetiseren
uitscheiding cholesterol
- uit de lever: HDL of VLDL
- uit het lichaam: vrije cholesterol door gal
- of via darm uitgescheiden
HMG-CoA reductase
speelt een rol bij cholesterol synthese en hierop worden behandelingen met statines gebaseerd. statines remmen dit.
hoe worden cholesterol en triglyceriden vervoerd door het lichaam?
lipoproteïnen
hoe zijn lipoproteÏnen opgebouwd?
- kern van neutrale lipiden zoals triglyceriden
- monolaag van cholesterol en fosfolipiden
- eiwitten
lipoproteïnen op verkeerde plek
atherosclerose
lipoproteïne soorten
- chylomicronen
- VLDL
- LDL
- HDL
chylomicronen
heel veel lipiden en triglyceriden
heel weinig eiwit
VLDL
heel veel lipiden en triglyceriden 1:1
heel weinig eiwit
LDL
veel eiwitten en minder lipiden
HDL
nog meer eiwit
apolipoproteinen
- zitten op lipoproteinen
- structurele eiwitten
- ligand voor receptoren
- cofactoren voor enzymen
HDL .
uitgescheiden op apo A1
bevat A2, C1 en E
A1
LCAT activator
A2
hepatisch lipase activator
B100
LDL/VLDL
B48
chylomicronen
C1
activeert LCAT
C2
cofactor LPL
C3
remt LPL
E
chylomicronen
exogene pathway
dietary lipiden => darm => chylomicronen => lymfen => bloedbaan => geven onderweg vetzuren af aan weefsels en wordt afgeknipt door LPL => op gegeven moment opgenomen door lever => lever maakt VLDL => bloed => geven vetzuren af waar nodig => wordt op een gegeven moment LDL => opgenomen in levercel => naar endosomen in cel => lipiden wordt afgebroken in lysosomen en alleen receptor blijft over voor hergebruik
feedback LDL
hoe meer LDL ogenomen uit bloed, hoe minder receptoren dus hoe meer LDL in bloed
hoe werken statines
minder LDL synthese is meer receptoren dus meer opname uit bloed dus minder in bloed
PCSK9
als dit een LDL receptor bidnt, wordt LDL receptor afgebroken waardoor minder opname. medicatie = PCSK9 remmers
familiaire hypercholesterolemie
LDL receptor mutatie
HDL
kan cellen legen van cholesterol
het gaat niet om de hoeveelheid HDL, maar voornamelijk om de functie
slechte functie leidt tot hvz
LPa
- variant LDL
- wordt niet opgenomen door LDL receptor
- wordt ook niert geremd met statines
- risico op HVZ
- nog erger dan apo(a)
- mysterieus
