H7 stemmingsstoornissen en zelfmoord Flashcards
stemmingsstoornissen
- stemming is ongewoon ernstig of langdurig verstoord, waardoor ze niet meer normaal kunne functioneren
- zelfs al het goed lijkt te gaan of bij licht verstorende gebeurtenissen
typen stemmingsstoornissen
depressieve stoornissen (unipolaire stoornissen (1-emotionele richting, negatief)
- depressieve episode
- dysthyme stoornis
- premenstruele stemmingsstoornis
stemmingswisselingsstoornissen (bipolaire stoornissen, 2 richtingen depressie en euforie(= (hypo)manie)
- bipolaire stoornis
- cyclothyme stemming
depressieve episode
depressieve stoornissen (unipolaire stoornissen)
- 1 of meer episoden van depressie zonder een geschiedenis van manisch of hpomane episoden, niet door middel opgewekt
- sommige mensen hebben maar 1 keer in leven bij andere komt het steeds terug met tussenpozen van normaal of licht verstoord functioneren
dysthyme stoornis
depressieve stoornissen (unipolaire stoornissen) - patroon van matige depressie (bij kinderen mogelij prikkelbare stemming) die langere tijd aanhoudt, bij volwassenen vaak meerdere jaren
premenstruele stemmingsstoornis
depressieve stoornissen (unipolaire stoornissen) - stigmatiseerd in de nieuwe DSM-5 vrouwen met een psychische stoornis.
bipolaire stoornis
stemmingswisselingsstoornissen (bipolaire stoornissen)
- perioden van wisselingen van de stemming, de energie en het activtiteitsniveau tussen manie en depressie (soms normale periodes ertussen
- 2 subtypes:
- bipolaire-I-stoornis (één of meer manische episodes
- bipolaire-II-stoornis (depressieve periode en hypomatische periode, maar geen volledig manische periode
cyclothyme stemming
stemmingswisselingsstoornissen (bipolaire stoornissen)
- chronische stemmingsstoornis met talrijke hypomane episodes en talrijke periodes van depressieve stemming of verlies van belangstelling of plezier in activiteiten (maar niet zo ernstig als depressieve episode)
depressie
stemmingsstoornissen die wordt gekenmerkt door episoden van ernstige depressiviteit
- men heeft dan geen manie of hypomanie gehad
- reeks depressieve symptomen, waaronder sombere stemming of verlies van belangstelling of plezier in vrijwel alle activiteiten gedurende ten minste 2 weken
- vrouwen 2 keer vaker
- ontstaat tussen 25 en 35 ste
manie
toestand van ongewone euforie, energie en activiteit
hypomanie
relatief licht toestand van manie
veelvoorkomende kenmerken van een depressie in het algemeen
veranderingen van emotionele toestand
- stemming (somber, bedroefd, triest, gedeprimeerd)
- duidelijk huilerig zijn of echt huilen
- verhoogde prikkelbaarheid, gespannen of opvliegend
veranderingen van motivatie
- ongemotiveerd zijn, niet uit bed komen
- verlaagde sociale participatie
- verlies plezier of interesse in plezierige activiteiten
- verminderde belangstelling sex
- niet reageren op complimenten of beloningen
veranderingen van het (lichamelijk) functioneren en motorisch gedrag
- langzamer dan gewoon bewegen of spreken
- verandering slaapgewoonten
- verandering eetlust
- gewichtsveranderingen
- op werk of school minder effectief functioneren dan normaal
cognitieve veranderingen
- moeilijk concentreren, helder nadenken
- negatieve gedachten over zichzelf of eigen toekomst
- zich schuldig voelen of wroeging hebben over wandaden uit het verleden
- gebrek aan zelfvertrouwen of gevoelens van tekortschieten
- gedachte over dood of zelfmoord
depressie belemmert
het vermogen van mensen om beroepsmatig en sociaal te kunnen functioneren
- stabiele looopbaan en hoog inkomen
behandelingskloof tussen zorgbehoefte en het krijgen van zorg (bij depressie)
- opstart professionele hulp bij depressie komt vaak 1 jaar te laat
barieres zijn:
- taboe op het bespreken van psychische problemen
- niet weten waar hulp gevonden kan worden en prijskaartje
- problemen met adequate diagnose en doorverwijzing door artsen
depressieve stoornis cijfers
26% vrouwen en 14% mannen krijgt ooit depressie
20% bevolking lijdt op enig moment van depressie
1,3 miljard economische kosten door gezondheidszorg zelf maar vooral door productieverlies door arbeidsverzuim
gem 60 dagen suboptimaal presteren bij depressie
gem 108 dagen bij ernstige depressie
depressie tegenwoordig vaker voorkomen lijkt het
- wellicht door verandering in sociale omstandigheden en de omgeving
- bv fragmentatie gezinnen door verhuizing, oorlogen en conflicten
- blootstelling aan gifstoffen of besmettelijke organismes
- wellicht ook doordat psychiatritische problemen uit taboesfeer komen en bespreekbaarder zijn
waarom vrouwen vaker depressie?
Biologisch
- fluctuaties in de hormoonspiegel
- erfelijkheid
- verschillen in hersenstructuren/-functies
Karakteristieken
- vrouwen meer geneigd symptomen te rapporteren en behandeling te zoeken
- mogelijke diagnostische bias
Psychosociaal
- effecten van genderspecifieke socialisatie
- lagere sociale status
- seksueel misbruik en mishandeling,
- of door copingstijlen vrouwen piekeren meer, mannen gaan iets leuks doen om af te leiden
- stress door levensomstandigheden
2 specifieke soorten depressie
- seizoensgebonden depressie
- via lichttherapie oplosbaar, wel hele winter volhouden
- ook antidepressiva als Prozac kan herlpen verlichten
- postnatale depressie
- binnen 4 weken na de bevalling, begint vaak ook al voor de bevalling
persisterende depressieve stoornis
= dysthymie
een lichte, maar chronisch type depressieve aandoening
- 90% krijgt uiteindelijk een ernstige depressie
- klachten worden onderdeel van het leven en lijken deel uit te maken van de persoonlijkheid van patiënt
- omgeving kan ze gaan mijden doordat ze zeurderig of klagerig vinden
- 8% bij vrouwen en 4% mannen
premenstruele stemmingsstoornis (PMSS)
- stemmingsstoornis week voor menstruatie en lichte verbetering erna
- plotseling huilen, sombere stemming, hopeloos gevoel, prikkelbaarheid of woede, angstgevoelens, spanning
- 2- 5% vrouwen
bipolaire stoornis
- een psychologische stoornis die wordt gekenmerkt door stemmingswisselingen tussen een toestand van euforie (manisch) en depressie
- manische periode duren paar weken tot maand of twee, depressie langer
- manische periode eindigt abrupt vaak zelfmoordpoging wanneer stemming neerwaarts gaat vanuit manische fase
- soms zelfs gemengde fase stemming kan snel omslaan van manie naar depressie en vise versa
- 2 subtypes:
- bipolaire-I-stoornis (één of meer manische episodes
- bipolaire-II-stoornis (depressieve periode en hypomatische periode, maar geen volledig manische periode
- sommige gaan van II over in I
- 2,2% vrouwen en 1,6% mannen
cyclothyme stoornis
lichte stemmingsstoornis die zich kenmerkt door een chronisch patroon van minder ernstige stemmingswisselingen dan bij bipolaire stoornis voorkomen
- ongeveer 2 maand normaal voelen
- episode sombere stemming niet ernstig genoeg voor bipolaire stoornis
- geduren 2 jaren hypomanische periodes
- zweven tussen gematige hoogte en dieptepunten
- kan sterk in de weg zitten bij dagelijks functioneren
factoren die bij ontstaan van depressieve stoornissen een rol spelen
- stressvolle gebeurtenissen
(80% depressieve mensen geeft aan er vlak voor eerste depressie hoge mate van levensstress ervoeren)
- niet iedereen met stress wordt klinisch depressief factoren als coping, genetische aanleg en sociale steun hebben invloed
- ook positieve en negatieve ervaring in de jeugd spelen een rol
- ook ontbreken veilige band met ouders tijdens kleuterjaren of jeugd - biologische factoren
- interactie van genetische en omgevingsfactoren
- serotonine speelt rol bij vatbaarheid depressie
- vaak meerdere leden zelfde familie depressieve klachten, vaak ook zelfde soort (wijst op genen), wel hoog maar niet 100% bij 1-eiige tweeling kans op ook depressie - Biochemische factoren
- afwijkingen in bepaalde hersendelen (prefrontaal en limbisch)
factoren die bij ontstaan van bipolaire stoornissen een rol spelen
- erfelijkheid nog grotere rol dan bij depressie
- hoge leeftijd vader 55jaar plus, slechter zaad vatbaarder kind voor stoornis
- sociale steun kan het functioneringsniveau van bipolaire patiënten verhogen = buffer tegen negatieve effecten
verschillende theorieën ontstaan depressie
psychodynamische theorie
- depressie is woede naar binnen gericht
humanistische theorie
- wanneer mensen geen betekenis aan hun bestaan kunnen geven, geen authentieke keuze maken die tot zelfvervulling leiden
leertheorie
- gevolg van verstoring van het evenwicht tussen gedrag en bekrachtiging, gebrek aan beloning voor inspanning
- mensen om depressieve mensen heen nemen taken over waardoor men ook zelf geen positieve bekrachtiging krijgt, als men wel deelneemt dan heeft dit direct een positief effect op bestrijden depressie
- mensen met depressie wakkeren weerzin bij anderen op want ze doen en willen niets, reageren niet, zijn niet betrokken.
cognitieve theorie
- komt door de manier waarop mensen zichzelf en de wereld rondom hen beleven