H4 stressgerelateerde stoornissen

Question 1

stress

Answer 1

de eis aan een organisme om zich aan te passen of te schikken door stressoren.

Question 2

eustress

Answer 2

langdurige stress of intense stress die niet te vermijden is kan ons draagvermogen te boven gaan en emotionele klachten als angst of depressie oproepen, evenals lichamelijke klachten als vermoeidheid en hoofdpijn.

Question 3

HPA-as:

Answer 3

hypothalamus-hypofyse-bijnier-as

speelt belangrijke rol bij het omgaan met stress doordat ze de hoeveelheid cortisol en (nor)adrenaline reguleert.

Question 4

endocrine systeem

Answer 4

systeem van klieren zonder afvoerkannaal die hun hormonen rechtstreeks in de bloedbaan afscheiden

Question 5

hormonen

Answer 5

substanties die worden afgescheiden door endocriene klieren en die lichaamsfuncties reguleren en aanzetten tot groei en ontwikkeling

• reguleren lichamelijke functies
• zetten lichaam aan tot groei en ontwikkeling

Question 6

steroïden

Answer 6

groep hormonen die ondermeer testosteron, oestrogeen, progesteron en corticosteroïden bevat

Question 7

corticosteroïden

Answer 7

• verhogen onze weerstand tegen stress
• stimuleren de spieropbouw
• zetten lever aan to het vrijmaken van suiker zodat we energie hebben om te reageren op dreiging of noodsituatie
• helpen lichaam ook om zich te verdedigen tegen allergische reacties en ontstekingen
• hebben ook effect op de voorste hersenschors en daarmee op de wijze hoe we denken: cognities

Question 8

leukocyten

Answer 8

witte bloeedcellen

- herkennen binnengedrongen ziekeverwekkers aan fragmenten op hun oppervlak die we antigenen noemen

Question 9

eenzaamheid

Answer 9

• kortere levensduur

- vaker fysieke gezondheidsproblemen als infecties en hartaandoeningen

Question 10

bij stress helpt

Answer 10

• niet eenzaam zijn, sociale ondersteuning
• emoties over stressvolle gebeurtenissen van zich af te schrijven
• zelfredzaamheid
• psychische weerbaarheid

Question 11

algemeen aanpassingssyndroom

Hans Selye

Answer 11

driedelige respons van het lichaam op landurige of hevige stress
1. alarmreactie, vechten of vluchten
2. weerstandsstadium, lichaam probeer hulpbronnen op peil te houden
3. uitputtingsstadium,:
- weerstand neemt af
- activiteit van parsympatisch zenuwstelsel neemt toe
hartslag en transpiratie nemen af
- lichamelijk gezonheid uiteindelijk aangetast door allergische reacties en hartkwalen, maakt ons gevoeliger voor ziekten

Question 12

acculturatiestress

Answer 12

druk om zich aan te passen aan de cultuur van het gastland of de cultuur van de meerderheid

Question 13

coping

Answer 13

emotiegerichte coping
- ontkenning (gevaarlijk voor gezondheid, niet naar dokter)
- vermijding (kan leiden tot depressie later)
-hoopvolle fantasieën (niet op zoek naar naar werkelijke oplossing)
probleegerichte coping

Question 14

hogere verwachting zelfredzaamheid

Answer 14

• lagere afscheiding stresshormonen

- bv denk je examen te gaan halen dan minder stress

Question 15

psychische weerbaarheid

suzanne Kobasa

Answer 15

cluster van stressdempende trekken met als bemeenschappelijke kenmerken betrokkenheid, uitdaging en controle

Question 16

3 kenmerken van psychische weerbaarheid bij zakenlieden

Answer 16

1. betrokkenheid (geloven in wat je doet)
2. uitdaging (verandering is normale gang van zaken)
3. controle over hun leven (geloven dat je de beloningen en straffen die het leven uitdeelt, kunnen beïnvloeden in plaats van alleen slachtoffer te zijn.
   = interne locus of control

Question 17

reden waarom psychisch weerbare mensen effectiever lijken om te gaan met stress

Answer 17

• ze gebruiken meer oplossingsgerichte benaderingen
• hebben minder lichamelijke klachten
• voelen zich minder gedeprimeerd bij stress
• ze vinden stressoren iets wat hun leven interessant en uitdagend maakt

Question 18

aanpassingsstoornis

Answer 18

ongepaste reactie op een duidelijke stressor, die zich kenmerkt door belemmeringen in het functioneren of emotionele distress die groter is dan verwacht mag worden.

• die zich binnen 3 maanden na het voordoen manifesteerd
• bv nog 4 maanden nadat vriendin het uitgemaakt heeft nog studieissues hebben

Question 19

typen van aanpassingsstoornis

Answer 19

aanpassingsstoornis met depressieve klachten
aanpassingsstoornis met angst
aanpassingsstoornis met mix angst en depressieve klachten
aanpassingsstoornis met verstoord gedrag
aanpassingsstoornis met mix van verstoringen van emotie en gedrag
ongespecificeerde aanpassingsstoornis

Question 20

aanpassingsstoornis met depressieve klachten

kenmerken

Answer 20

verdriet
huilen
gevoelens van wanhoop

Question 21

aanpassingsstoornis met angst

kenmerken

Answer 21

piekeren
nervositeit
bij kinderen: separatieangst van belangrijkste hechtingsfiguren

Question 22

aanpassingsstoornis met mix angst en depressieve klachten

kenmerken

Answer 22

combinatie van angst en depressie

Question 23

aanpassingsstoornis met verstoord gedrag

kenmerken

Answer 23

schending van rechten van anderen of
schendiing van bij de leeftijd horende sociale normen
bv
vandalisme, spijbelen, vechten, roekeloos rijden en tekortschieten in wettelijke verplichting (bv geen allimentatie meer betalen)

Question 24

aanpassingsstoornis met mix van verstoringen van emotie en gedrag
kenmerken

Answer 24

zowel emotionele verstoringen als depressie of angst als verstoord gedrag

Question 25

ongespecificeerde aanpassingsstoornis

kenmerken

Answer 25

restcategorie voor gevallen die niet in één van de andere suptypen vallen

Question 26

trauma kan ontstaan door

Answer 26

ervaringen in oorlogstijd
door terroristisch geweld
door geweldsmisdrijven
ernstige verkeerongelukken (meest voorkomende oorzaak PTSS)

Question 27

voorbeelden ontstaan aanpassingsstoornis

Answer 27

• problemen in de zakelijke sfeer
• huwelijkse problemen
• beïndigen relatie of overlijden geliefde

Question 28

traumatische-stressstoornis

Answer 28

gekenmerkt door maladaptieve gedragspatronen die gepaard gaan met grote persoonlijke stress of een aanzienlijke beperking in het functioneren

Question 29

traumatische-stressstoornis types

Answer 29

• Acute stressstoornis

- Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Question 30

Acute stressstoornis

Answer 30

Reactie op traumatische stress die optreedt in de maand na blootstelling aan een traumatische gebeurtenis.

prevalatie: varieert sterk naar type trauma
beschrijving: Acute maladaptieve reactie binnen 3 dagen tot maand volgend op trauma

kenmerken:
lijken op PTSS, maar beperken zich tot een periode van ong. een maand direct na het trauma,
het getuige zijn daarvan of het erover horen als het een naaste is overkomen
- voelen zich verdoofd en vervreemd

Question 31

Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

Answer 31

Langurige ongepaste reactie op een traumatische gebeurtenis (maanden of jarenlang)

prevalatie: 0,5 tot 1% in Europa en Azië, 9% in Amerika
beschrijving: Persistente maladaptieve reactie op traumatische gebeurtenis (kan ook pas maanden of jaren later optreden)

kenmerken:
herbeleving trauma,
vermijden van prikkels die eraan doen denken,
algehele of emotionele sufheid, overgevoeligheid
emotionele nood en beperkt functioneren

Acute stressstoornis is belangrijke risicofactor voor PTSS. Veel maar niet alle krijgen PTSS erna

Question 32

Acute stressstoornis voorbeeld oorzaak

Answer 32

• confrontatie met de dood of dreigend sterven
• ernstig ongeval of verkrachting
• politieagenten of hulpverleners die gesprek voeren met mensen die het is overkomen
• voor of tijdens oorlog of natuurgeweld

Question 33

Acute stressstoornis symptomen

Answer 33

• verontrustende indringende herinneringen aan het trauma
• herbeleven trauma via flashbacks
• gevoelens van onwerkelijkheid of onverschilligheid (dissociatie) t.o.v zichzelf en omgeving
• vermijden van zaken die aan trauma doen denken (locatie of mensen die ermee samenhangen)
• slaapproblemen
• ontwikkelen van prikkelbaar of agressief gedrag
• overdreven schrikken op plotselinge geluiden

Question 34

omgaan met trauma

Answer 34

• culturele factoren kunnen een rol spelen hoe mensen met trauma omgaan
• kwetsbaarheid voor stressreactie speelt rol
• de specifieke vorm van de stoornis speelt ook rol

Question 35

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) wie

Answer 35

• oorlogservaring
  
  • 19% vietnamveteranen
  • 13% veteranen uit Irak en Afganistan (350.000)
• terroristische aanval of ander geweld (2 x grote kans dan bij verkeersongeluk
• verkeersongelukken

2/3 mensen hebben op enig moment in hun keven een traumatische ervaring - maar 10% ontwikkeld PTSS

Question 36

factoren die risico op PTSS verhogen

Answer 36

x- factoren m.b.t. traumatische gebeurtenis zelf

• hoe directer de blootstelling aan trauma > kans
  
  • mensen in de toren 9/11 ontvlucht hadden daar 97% kreeg PTSS

x- factoren die samenhangen met de persoon zelf of
diens sociale omgeving
- mannen hebben vaker traumatische ervaring mar bij
vrouwen ontstaat 2x zo vaak PTSS als bij mannen
- zou kunnen omdat vrouwen ook op jongere leeftijd
als met seksueel geweld te maken krijgen, hoeft niet
perse de sekse op zich te zijn
- genetishe factoren die stress reguleren (amygdala kleiner bij veteranen met PTSS (meer onderzoek nodig)
- seksueel misbruik in de kinderjaren
- gebrek aan sociale steun
-beperkte copingsvaardigheden
- persoonlijkheidskenmerken bv
- lager niveau zelfredzaamheid
- hoger niveau vijandigheid
- dissociatieve ervaringen (onthechting) mensen die tijdens of vlak na trauma ongewone symptomen ervaren: gevoel onwerkelijkheid, zichzelf in film zien lopen

Question 37

factoren die risico op PTSS verhogen gebeurtenis

Answer 37

• mate van blootstelling
• ernst van trauma
• blootstelling aan geweld

Question 38

factoren die risico op PTSS verhogen persoon of sociale omgeving

Answer 38

• seksueel misbruik in de kinderjaren
• geen sociale steun
• onvermogen om traumatische stressor actief tegemoet te treden
• gevoelens van schaamte
• symptomen van onthechting of ‘dissociatie’ kort na trauma

Question 39

behandelmethoden PTSS

Answer 39

cognitieve gedragstherapie

• herbeleven in veilige omgeving stukje bij beetje de angst die hij/zij associeert met de traumatische gebeurtenis
• zo geleidelijk afzwakken angst

blootstellingstherapie of exposure therapie

• gebruikt bij acute stressstoornis
• intensievere vorm van blootstelling, herhaalde malen in zijn verbeelding opnieuw trauma doormaken zonder eraan proberen te ontsnappen (bv bij verkrachting)

combinatie van blootstelling en cognitieve herstructurering lijkt succesvoller

• patient leert technieken om stressbestendigheid te vergroten zodat hij beter met verontrustende kenmerken van PTSS (arsousel en willen vluchten) om kan gaan
• soms leren woede onder controle te krijgen

Antidepressiva - bv. sertraline gunstige invloed op de angstcomponenten in PTSS

EMDR

Question 40

EMDR

Answer 40

Eye Movement Desentization and Reprocessing
De patient houdt het beeld van de traumatische ervaring in gedachten terwijl hij met de ogen de heen en weer gaande beweging van de vinger van de therapeut volgt.
- geen theoretisch bewijsmodel
- lijkt wel gunstige invloed op PTSS te hebben