CBL oftalmo

Question 1

kwadrantanopsie waar letsel?

Answer 1

Radiatus optica (rechts)

Question 2

sinds enkele uren pijn oog, fotofoob, deze namiddag had ze de haag gesnoeid. Welk onderzoek ga je doen?

Answer 2

Fluoresceïne

(Cornealetsel visualiseren dmv fluoresceïne)

Question 3

glaucoomverhaal
-> Welke medicatie heeft dit uitgelokt?

Answer 3

Amitriptyline
= TCA: anticholinerg effect → mydriase → acuut gesloten hoek glaucoom

Question 4

GLAUCOOM

Answer 4

S/
- heel plots ontstaan
- algemene klachten op voorgrond (nausea, braken).
- Daarbuiten ook heel hevige, stekende oogpijn, uitstralend naar hoofd.

Typisch
- oudere pt: hypermetropie (kleiner oog, verziend) + gezwollen lens (cataract).
- 1ste last: ’s avonds bij schemer; ziet gekleurde halo’s rond lichtbronnen..
- Mydriase is uitlokkende factor (’s avonds bij donker; oogdruppels bij oogarts; anticholinergica (antihistaminica, bronchodilatantia, antidepressiva, spasmolytica)

D/
- lichtstijve semimydriatische pupil (afwezige pupilreflex)
- palpatie toont keihard oog (50-80mmHg)
- vlakke voorkamer, doffe cornea.

R/ urgentie! => ↓ oogdruk
Direct naar spoed + zo snel mog beh! -> risico = blindheid (excavatie oogzenuw)
- geef als HA bij acute aanval bv al timolol druppels en tablet acetazolamide

ACUUT
- diamox 500mg IV bolus (acetazolamide)
- cornea nt helder -> IV mannitol
- pilocarpine kuur (= cholinergica): 30 min na diamox/mannitol -> openen voorkamerhoek
- nausea -> litican IV

DAARNA iridotomie (permanente verbinding tss voorste – achterste oogsegment)
- yag laser (herldere cornea) of chirurgisch (wazige cornea)
- ander oog preventieve Yag iridotomie (want 50% risico aanval acuut glaucoom)

Question 5

virale keratoconjunctivitis kliniek

Answer 5

pijnlijk rood oog, evt oedeem oogleden, chemosis, geen pus. Als er ook keratitis is: lichtschuw, halo’s, tranen, ↓ visus.

foto: witte stippen = subepitheliale cornea infiltraten

Question 6

virale conjunctivitis R/

Answer 6

Zeer besmettelijk, goed handen wanden.

geen topicale CS!

Wel topicale AB voor bact.surinfectie te voorkomen

Question 7

boomtakvormig epitheeldefect na fluoresceine -> denk aan …

Answer 7

herpeskeratitis

Question 8

bacteriële conjunctivitis herkennen

Answer 8

Pus, toegkleefde ogen

Question 9

acute bacteriële keratitis: ulcus

Answer 9

marginaal ulcus (visus nl, bv na aansl conjunctivitis)

vs

centraal ulcus (visusdaling; RF = contactlenzen; tyndall hypopyon, perforatie)

Question 10

pt ziet zwarte vlekjes, vooral tegen een witte muur -> TO

Answer 10

fundoscopie (glasvochtbloeding uitsluiten)
- nadien evt echo om retinaloslating uit te sluiten zo onvoldoende visualisatie (dus echo als je de retina dr bloedin niet volledig kan visualiseren in fundoscopie)

Question 11

floaters DD

Answer 11

glasvochtbloeding/loslating

retinaloslating

gewone floaters in vitreum

Question 12

glasvochtbloeding S/

Answer 12

= bloed komt in het glasvocht

voorafgaand zien van grote hoeveelheid zwarte stippen -> dan heel plotse, pijnloze visusdaling (helemaal zwart)

Uitwendig normaal oog!

Question 13

glasvochtbloeding oorzaken en R/

Answer 13

retinascheur, diabetische retinopathie, …

R/ als netvlies los ligt moet je iets doen, anders afwachten, evt vitrectomie

Question 14

retinaloslating kliniek

Answer 14

voorlopend lichtflitsen en zwarte vlekjes, op het moment zelf: een donkere vlek in de periferie die zich nr centraal uitbreidt “als een gordijn”

zodra macula los ligt gt visusscherpte dalen

D/ oftalmoscopie met wijde pupil

R/ externe operatie of intern (vitrectomie)

Question 15

Man, 32j. Wilt de laatste tijd niet meer in het donker rijden. Bij het buitenkomen loopt hij vaak tegen mensen en dingen aan wat hij sociaal storend vindt. Thuis heeft hij geen problemen. Lezen gaat nog vrij normaal. Bij KO bemerk je tunnelzicht.

D/

Answer 15

Retinitis pigmentosa

Question 16

Retinitis pigmentosa

Answer 16

= primaire progressieve degeneratie van staafjes + pigmentepitheel, late fase ook kegeltjes
- staafjes (f°: weinig licht)
- pigmentepitheel (f°: hinderlijke weerkaatsingen voorkomen, retina-bloedbarriere, …)
- kegeltjes (f°: daglicht)

S/
→ 1ste nachtblindheid (moeilijk zien in donker)
→ 2de concentrische beperking gezichtsveld = kokerzien (centraal zich blijft heel lang gespaard; dus lezen blijft heel lang gespaard)
→ 3de centrale visusdaling

D/
- fundoscopie: pigmentophopingen (zwarte spiculae perifeer; centraal normaal)
- elektroretinografie (flashERG): gedaalde tot afwezige respons v staafjes (en kegeltjes)

Question 17

cataract kliniek

Answer 17

S/
- progressief wazigere visus, geen gezichtsveldbeperking.
- Kleuren worden fletser(mat, niet helder).
- Bij laagstaande zon is het zich beduidend scherper!
- Bij globale cataract: monoculair diplopie (DD abducens parese: binoculair diplopie)

KO:
- dichtbij zien ze nog scherp. Als ze stenopeïsche opening gebruiken gaat het ook beter).

E/
- meestal primair (seniel: ↑ age)
- ook secundair (na trauma, na CS, na DM,…)

Question 18

tijdje terug even een waas voor het rechteroog. Nu plots volledig verlies van zicht in dat oog.

D/

Answer 18

Occlusie a centralis retinae

Question 19

Occlusie a centralis retinae kliniek

Answer 19

= plots verlies retinale bevloeiing
→ plots visusverlies (plotse unilat blindheid, “alsof het licht uitvalt”)

kan voorafgegaan w door wazig zien (amaurosis fugax)

Question 20

amaurosis fugax

Answer 20

= vluchtige blindheid
= het verschijnsel dat mensen plotseling en kortdurend met één oog niet meer kunnen zien.

-> meestal veroorzaakt door een onderbreking van de bloedtoevoer naar het netvlies
(andere oorz: TIA, arteriitis temporalis, …)

Question 21

refractieonderzoek

Answer 21

heeft te maken met zichtafwijkingen, myopie (bijziend), hypermetropie (verziendheid)

Question 22

occipitaal infarct: visus?

Answer 22

Occipitaal infarct → geen monoculair visusverlies, wel unilateraal deel van gezichtsveld ; achromatopsie

Question 23

opticusglioom: visus?

Answer 23

progressieve verergering van wazig nr blind, geen plotse visusdaling

Question 24

22-jarige meisje rood pijnlijk oog, pijn zit diep in het oog: gevoel dat er iets in zit, niet brandend. Lichte fotofobie en gezichtsverlies. Geen tranenvloed. Pijnstillende druppels helpen niet. Pericorneale roodheid en miosis.

Answer 24

acute iritis (uveitis)
< spondylo arthritis

< = >
* Acanthamoeben → bij contactlensdragers, wel tranenvloed en effect van pijnstillende druppels
* herpes keratitis → tranenvloed, wel effect van pijnstillende druppels
* keratoconjuctivitis sicca → irritatie, branderigheid + tranenvloed (reflextranen)
* giant papillary conjunctivitis → bij contactlensdragers, wel tranenvloed en effect van pijnstillende druppels, bobbels op conjunctiva van oogleden

Question 25

Kliniek acute iritis (uveitis)

Answer 25

→ diepe pijn in oog, pericorneale roodheid, miotische pupil, fotofobie en visusdaling
→ geen oppervlakkig letsel dus geen effect van pijnstillende druppels

=> oa geassocieerd met SpA

Question 26

lenzendrager met aanhoudend rood oog waarvoor meermaals AB druppels. De oftalmoloog stelt een dendritisch ulcus thv cornea vast. Wat is de meest waarschijnlijke diagnose? D/

Answer 26

Herpeskeratitis owv dendritisch ulcus (pathognomonisch)

& geen effect van AB druppels (viraal)

Question 27

Alarmtekens voor retinaloslating:

Answer 27

lichtflitsen, gordijnteken

Question 28

Kind met ‘s avonds rare ‘schijn’ in oog bij onderzoek bij HA niets. Wat doe je?

Answer 28

Oogarts (alarmsymptoom; dus urgente doorverwijzing)
-> Leukocorie !

Question 29

Leukocorie

Answer 29

= witte schijn vd pupil ( vaak alleen zichtbaar bij bepaalde belichting & in donkere omgeving).

Oog lijkt dof.
Pupilreflex: witte reflex.

→ DD retinoblastoom(!), unilaterale cataract(!), toxoplasmose, ROP (premature retinopathie)

Question 30

Retinoblastoom =

Answer 30

kwaadaardige tumor in het netvlies van het oog
- meestal bij kinderen onder de vijf jaar (kan omdat netvlies nog groeit)

D/ klinisch + beeldvorming

casus: het lijkt me als huisarts dat als je niks vindt, eerst de oogarts biomicroscopisch en fundoscopisch moet kijken, nadien pas beeldvorming

Question 31

normale oogdruk:

Answer 31

10-21 mmHg

Question 32

60j, braken en nausea, pijnlijk rood oog -> denk aan

Answer 32

acuut glaucoom
- typisch bij oudere pt (hypermetropie + cataract hbb ze vaker)
- pijnlijk rood oog, halo’s rond lichtbronnen, semi-mydriatische lichtstijve pupil
- nausea en braken — algemene symptomen meestal op de voorgrond!

Question 33

Pt krijgt tak in oog. Daarna tranend oog, pijn, lichtschuw. Diagnose?

Answer 33

Cornea erosie
→ trauma en kliniek (lichtschuw)

< = >

• Episcleritis → niet trauma-gerelateerd, milde ontsteking, irritatie eerder dan echte pijn
• Scleritis → niet trauma-gerelateerd, wel ernstige pijnklachten
• Vreemd voorwerp → op zich mogelijk, maar vermoedelijk niet zozeer lichtschuw

Question 34

DD rode oog

Answer 34

PIJNLOOS (“citroen en sinaasappel pijnloos”)
* conjunctivitis (viraal, bacterieel, allergisch, dr irritatie)
* episcleritis
* subconjunctivale bloeding
* pterygium

PIJNLIJK (“droge cornflakes is altijd kei slecht”)
* droge ogen
* cornea-erosie (vb corpus alienum)
* iritis
* acuut gesloten hoek glaucoom
* keratitis (vb dr lagoftalmie, …)
* scleritis (episcleritis: geringe klachten zoals irritatie)

Question 35

S/ conjunctivitis

Answer 35

alg:
- roodheid
- geen echte pijn, branderigheid
- afscheiding (tranen/etter)
- normale visus
- D/ anamnese, evt fluoresceinekleuring

virale conjunctivitis
- S/ oedeem oogleden, chemosis, pijnlijke pre-auriculaire klieren
- begint meestal unilat -> dan vaak uitbreiding nr bilat
- evt in associatie met viraal syndr: verkoudheid, pt kan zich grieperig voelen
- complicatie = adenovirale infectie/conjunctivitis kan zich ontwikkelen tot virale keratoconjunctivitis: S/ traanvloed, lichtschuwheid, pijn, visusdaling! (subepitheliale cornea-infiltraten)

bact conjunctivitis
- S/ pus, dichtgeplakte ogen (meestal zelflimiterend)
- argumenten dat bact conjunctivitits meer wss dan virale: gn eerdere episodes in VG, dichtgeplakte oogleden
- argumenten chlamydia: bilat hardnekkige conjunctivitis met follikelvorming (R/ AB om uitbreiding te vermijden)

allergisch
- acute dermatoconjunctivitis (contactallergie dr allergenen): S/ zwelling en roodheid van huid rondom oog, jeuk
- allergische conjunctivitis (IgE gemedieerde allergische reactie bv op omgevingsfact zoals pollen/huisstofmijt/huisdieren): S/ jeuk, zwelling, tranen, rhinitis; bilateraal
=> zz: lentekataar (keratoconjuctivitis: oa lichtschuwheid) -> giant papillary conjunctivitis (vnl onder bovenste ooglid), meestal ook andere tekens allergie (gras, pollen) // opm: giant papillary conjunctivitis kan ook bij dragers zachte ooglenzen (-> stop)

conjunctivitis dr irritatie
- mechanische prikkeling < stofdeeltjes, contactlens, krassende wimpers (vb. entropion), corpus alienum (cave ° keratitis)
- chemisch < vb zwemmen in chloorhoudend water
- UV licht < vb tijdens skiën / lassen (hoornvlies vol puntjes)

Question 36

R/ conjunctivitis

Answer 36

viraal: topicaal AB (om bact surinfectie te voorkomen)
- geen topicale CS (want risico infectie)
- hygiëne want besmettelijk

bact: geneest meestal zonder anti-bact therapie; spoelen met water
- als blijvende klachten (> 3d) of bij cornea-afwijkingen: wel lokale AB, breedspectrum (vb Chlooramfenicol druppels of zalf)

allergisch:
- acute dermatoconjunctivitis (contactallergie):
stop behandeling / uitlokkende factor
=> allergeen (vb. oogdruppels -> iatrogeen, contactlensvloeistof, cosmetica, haarverzorgingsmiddelen, stoffen onbewust in ogen gewreven)
- allergische conjunctivitis:
antihistaminica oogdruppels, topicale cortisone in acute fase, subconjunctivale injectie cortisone

irritatie: opheffen oorzaak (vb verwijderen corpus alienum, zonnebril, lasbril …), evt oogzalf

Question 37

episcleritis S/ + R/

Answer 37

= milde (auto-immuun) onsteking van oppervlakkige BWlagen (= episclera) grenzend aan de sclera

S/ sectoriële roodheid, eerder irritatie

R/ meestal geen therapie nodig

Question 38

subconjunctivale bloeding: oorzaken en R/

Answer 38

spontaan
na wrijven in oog
hoesten, valsalva
hypertensie
anticoagulantie

//

R/ verdwijnt spontaan (recidiverend: perifeer bloedbeeld aanvragen)

Question 39

pterygium: wat, S/, R/

Answer 39

als reactie op eenzelfde soort prikkel zoals freq blootst zon / wind

= conjunctivaplooi groei vanuit nasaal in rechting van centrum vd cornea

S/ geen klachten indien klein, indien groeiend kan het leiden tot irritatie of slechter zicht (dr astigmatisme of blokkeren lichtinval van oog)

R/ als voor pupil dan operatieve verwijdering, maar kans op recidief
(recidief tss 5-80%; kleinere kans op recidief met gebruik van conjunctivatransplant)

Question 40

pingueculum: wat, S/, R/

Answer 40

[als reactie op eenzelfde soort prikkel zoals freq blootst zon / wind]

= grijsgele verhevenheid in oogspleet naast limbus (overgang conjunctiva - cornea)

S/ cosmetisch storend, geen visusdaling

R/ geen beh nodig

Question 41

droge ogen: S/, D/, R/

Answer 41

[vb. keratoconjunctivitis sicca, KCS]

S/
- irritatie, branderigheid, jeuk, pijn
- tranende ogen, visusdaling

D/
- schirmer test ( < 10mm / 5min = lage traanproductie), biomicroscopie

R/
- kunsttranen / zalf
- afsluiten traanpunt (punctumplug)

Question 42

cornea erose: wat, R/

Answer 42

= oppervlakkige verwonding cornea

R/ zalf, pijnstilling PO, drukverband (oog afgedekt, geen oogknipperen)

opm recidiverende erosie: epithelialisatie verloopt niet goed (meeste pijn bij ontwaken)

Question 43

iritis oorzaken

Answer 43

endogeen: geassocieerde systeemziekte (30%; vb JIA, ankyloserende spondylitis, IBD, sarcoidose)

exogeen: perforerend trauma / ulcus

Question 44

iritis: wat, S/

Answer 44

= intraoculaire ontsteking, behoort tot uveitis (uvea: iris, corpus ciliaris, choroidea)

roodheid (conjunctivaal, rondom de iris)
pijn
miosis (< kramp m contrictor pupillar, oedeem iris)
visusdaling
fotofobie
heldere cornea, geen etterig secreet

Question 45

D/ en R/ iritis

Answer 45

D/ biomicroscopie = spleetlamp (troebel voorkamervocht, tyndall fenomeen, hypopyon, synechiae)

R/ CS topicaal (collyrium + zalf) + atropine 1% (2x/d)

Question 46

acute iritis: complicaties

Answer 46

secundair glaucoom, cataract

Question 47

oorz + S/ acuut gesloten hoek glaucoom

Answer 47

oorzaak: blokkering van het trabeculum corneosclerale door de basis van de iris

//

prodromen (anamnese: periodes van intermittente oogdrukstijging al eens voorgedaan):
- mistig zicht, halo’s (gekleurde ringen rond lichtbron)

S/
- plotse hevige pijn in/rond oog (< plotse stijging IOD), evt uitstralend nr hoofd
- visusdaling (< oedeem cornea-epitheel)
- nausea, braken (< n vagus irritatie)

objectieve tekens:
- rood oog
- afwezige pupilreflex (lichtstijve pupil)
- oog keihard (50-80 mmHg)
- voorste oogkamer ondiep (< hoge druk; spleetlamp)
- cornea troebel/dof

//

opm: typische elementen
- ouderen + hypermetroop + gezwollen lens (cataract)
- bij schemer (iris in hoek)
- iatrogeen (na pupildilatatie, anti-cholinergica)
-> mydriase = uitlokkende factor

Question 48

R/ acuut gesloten hoek glaucoom

Answer 48

Direct naar spoed + zo snel mog beh! -> risico = blindheid (excavatie oogzenuw)
- geef als HA bij acute aanval bv al timolol druppels en tablet acetazolamide

ACUUT
diamox 500mg IV bolus (acetazolamide)
cornea nt helder -> IV mannitol
pilocarpine kuur (= cholinergica): 30 min na diamox/mannitol -> openen voorkamerhoek
nausea -> litican IV

DAARNA iridotomie (permanente verbinding tss voorste – achterste oogsegment)
- yag laser (herldere cornea) of chirurgisch (wazige cornea)
- ander oog preventieve Yag iridotomie (want 50% risico aanval acuut glaucoom)

Question 49

keratitis: oorz + vss types + S/ + complicaties

Answer 49

= ontsteking vd cornea (< infectieus, contactlenzen, schimmels/amoeben)

types
- acute bacteriële keratitis: marginaal ulcus (visus nl, bv na aansl conjunctivitis) vs centraal ulcus (visusdaling; RF = contactlenzen; tyndall hypopyon, perforatie)
- herpetische keratitis: unilat, minder uitgespr sympt, recidiverend
- zona oftalmica: verminderde corneagevoeligh
- acanthamoeba keratitis (< zachte contactlenzen, subtropisch zwembad): unilat (hevige pijn + roodh), fotofobie, ringvormig cornea abces -> verlittekening

S/
- pijn
- conjunctivale vaatinjectie
- daling gezichtsscherpte
- tranen
- lichtschuwheid
- halo’s

complicaties: blijvende littekens hoornvlies, recidief
(hoornvliesontst kan leiden tot corneaal ulcus)

Question 50

neuroparalytische keratitis: S/ en R/

Answer 50

S/
- geen pijn!
- verminderde corneagevoeligheid
- verminderde knipreflex

R/
- Cornea vochtig houden dmv kunsttranen/ zalf
- Bacteriële infectie -> lokale antibiotica
- Soms blefarorafie (gedeeltelijk sluiten ooglid: chirurgisch, inspuiting botox)

Question 51

legoftalmie: wat + mogelijk gevolg

Answer 51

= onvolledig sluiten vd ogen

=> uitdrogen cornea -> °bacteriële keratitis

Question 52

R/ keratitis

Answer 52

acute bacteriële keratitis: lokaal AB
herpetische keratitis: aciclovir oogzalf
zona oftalmica: aciclovir IV/PO
acanthamoeba keratitis gespecialiseerde R/ (vb cornea TX)

Question 53

scleritis: wat, S/, R/

Answer 53

= ontsteking van diepe BWlagen (slera betrokken)

S/ ernstige pijn

R/
- onderzoek nr onderliggende systeemziekte (50% geassocieerd; vb. IBD, SLE, RA, …)
- infectieus: antimicrobiële middelen
- niet-infectieus: lokale CS (evt systemisch CS/immunosupressie) en lokaal/systemisch NSAIDs
- necrotiserend: alkylerende agentia (cyclofosfamide, biologicals)