CBL hemato-onco Flashcards
Hemofilie
erfelijke, X gebonden familiale afwijkingen. Recessief.
- vooral jongens
- Gekende familiale VG.
S/
bloedingen
- spontane spier- en gewrichtsbloedingen,
- laat nabloeden na trauma/chirurgie.
- Soms zelfs spontane bloedingen. (hematomen)
chronisch: ernstige artropathie
D/
- aPTT verlengd
- PT normaal
- Dosering factor VIII en IX
Hemofilie A:
factor VIII tekort
R/
- substitutie met concentraat van factor VIII of IX (bij bloeding of preventief)
- bij ingreep: Desmopressine
hemofilie B:
factor IX tekort
R/ - substitutie met concentraat van factor IX (bij bloeding of preventief)
Von Willebrand ziekte
meest voorkomende erfelijke bloedingsziekte
- meestal autosomaal dominante bloedingsziekte, type 3 en sommige subtypes van type 2 zijn autosomaal recessief
Pathofysiologie: Von Willebrand factor
- type 1: kwantitatieve reductie (meest voorkomend)
- type 2: dysfunctioneel VWF
- type 3: afwezigheid/niet-detecteerbaar VWF
S/
- meestal slechts matige bloedingsneiging
- hematoom, mucocutane bloedingen, epistaxis
- hevigere menstruele bloedingen, hevigere post-partum bloedingen
- gastro-intestinale bloedingen (zz)
- gewrichts- en weke delen bloeding: NIET typisch (in tegenstelling tot hemofilie)
Biochemisch
- normale bloedcellen
- normale coagulatie
- verlengde aPTT
- soms trombocytopenie
- soms microcytaire anemie
- Factor VIII proportioneel gedaald met von Willebrand factor (want vWF = dragereiwit voor FVIII)
VWF neemt toe met verouderen, inflammatie en oestrogeen
(dus jonge persoon kan onder de treshold zitten van VWF en zo vWD hebben, maar met verouderen kan ziekte dus verdwijnen)
DD/ milde hemofilie, plaatjesstoornissen, verworven von willebrand ziekte
R/
- afhankelijk van de ernst en de plaats van de bloeding + het eerdere antwoord op therapie
- 2 belangrijkste zaken om de VWF activiteit te doen toenemen
-> DDAVP (desmopressine) (cave vochtretentie en hyponatriëmie)
-> Zeldzaam: vWF concentraat
o Indien onvoldoende effect
van desmopressine (vnl bij type 3)
PT (protrombine tijd) ->
indicatie over extrinsieke pathway. Hoelang duurt het eer het stolt(INR)
- Factor VII, V, X, II en fibrinogeen.
- Inname VKA’s /leverziekten => verlenging PT
aPTT ->
indicatie over intrinsieke pathway
- via factor XII, XI, IX, VIII, X, V, II en fibrinogeen….
- Hemofilie pt: verlengde aPTT
antifosfolipidensyndroom
anti cardiolipine As
S/ trombosen, trombocytopenie, livedo reticularis, ZW complicaties.
Labo: lupus anticoagulans opsporen.
antifosfolipidensyndroom: Wat doe je in ZW?
Preventieve dosis LMWH & aspirine lage dosis.
Jongen met recidiverende neusbloedingen en indruk dat hij makkelijk hematomen heeft na een voetbalwedstrijd. Welk onderzoek vraag je als eerste aan?
Screenend labo met complet, PT, aPTT
Hematomen na voetbalwedstrijd (mineur trauma) typisch voor
hemofilie
(hemartrose, bloedingen in weke delen en spieren).
Hemofilie A (tekort FXIII),
B (tekort FIX)
C (tekort FXI)
Factor VII deficiëntie is heel zeldzaam
/
Factor V Leiden
Factor V Leiden mutatie
- verhindert een efficiënte inactivatie van Va door Ca
- en verhoogt het risico op veneuze thrombose (heterozygoot: x4-8, homozygoot x80).
- Ongeveer 5% van de etnisch Noord-Europeanen is drager.
Veneuze trombose: triade v Virchow:
- stase v bloed,
- veranderingen vaatwand,
- veranderingen bloedsamenstelling.
Typisch bij geïmmobiliseerde pt.
Codman’s driehoek:
onderbroken periostale botaanmaak aan de rand van een proces.
Bij een onderbroken periostale reactie gaat het bijna steeds om een agressieve maligne bottumor: vb Osteosarcoom
soms om een agressief benigne proces (vnl acute osteomyelitis).
anemie en kunstklep
Mechanische oorzaak van anemie
- mogelijks door kunstklep was er hemolytische anemie
hemolytische anemie labo
laag haptoglobine
Reticulocytose ↑
niet-geconjugeerd bilirubine ↑
LDH ↑
systeemlupus: anemie?
bij auto-immune ziekten eerder pancytopenie
Trombotische Trombocytopenische Purpura (TTP)
(vorm van trombotische microangiopathie),
levensbedreigende aandoening, waarbij bloedklontertjes ontstaan in alle kleine bloedvaten
tgv een ADAMTS13 deficiëntie (= von willebrand protease): Auto-As of genetisch
- vnl gezien bij vrouwen
pentade (wordt slechts sporadisch gezien)
- koorts
- Coombs negatieve hemolytische anemie
- trombocytopenie
- CZS abnormaliteiten (Cerebrale aantasting op voorgrond: verward tot coma)
- renale afwijkingen
S/
- abdominale pijn
- petechiën
- braken
- algemene zwakte
o Labo: hemolytische anemie, trombopenie, LDH, fragmentocyten, ADAMTS13
o Uitlokkende medicatie (ciclosporine, tacrolimus, mitomycine, gemcitabine), zwangerschap,
maligniteit
o R/ plasmaferese, CS, immuunsuppressiva
Anemie
kliniek
KO: bleek, bleke conjunctivae
S/ snel moe, uitgeput, ↓ inspanningstolerantie, koude acra, dyspnee,…
anemie: reticulocytose niet verhoogd
=> Vermindere erythopoëse (in BM) => hypoproductieve anemie
Microcytair: ↓ MCV
=> ferriprief (ijzertekort)
- E/ door hevige menses, door GI bloeding, door coeliakee
- S/ glossitis, broze nagels,…
- labo: poikilocytose (wisselende vorm RBC) + laag serum Fe (hoog transferrine (lage transferrine sat) + gedaald serum ferritine)
+ (soms trombocytose, vnl bij actieve bloeding)
- R/ Fe PO tss maaltijden (AE: obstipatie, dyspepsie, donkere stoelgang). -> Innemen tot 3m na normalisatie Hb & ferritine!
Macrocytair: MCV > 98fL
=> Megaloblastisch (vertraagde nucleaire rijping): vit B12 &FZ tekort
- FZ tekort: gebrekkige voeding (groenten, fruit), IBD met resecties, verhoogde nood FZ (ZW, BV)
- Vit B12 tekort: veganisme na 3j; pernicieus (tekort IF door AIZ; of door gastrectomie).
- R/ megaloblastische anemie: eerst vit B12, later FZ!!
=> Andere: alcohol, leverziekten, hypothyroidie, chemotherapie
Normocytair: normaal MCV
=> NI (eGFR< 45ml/min) -> renale anemie
- Uremie
- R/ recombinant EPO + Fe gelijktijdig (doel: Hb11-12)
=> Inflammatoire anemie bij chronische ziekten (als lang chron ziek: microcytair)
- TYPISCH bij RA, SLE, IBD, nierfalen, hartfalen, HIV, TBC,…
- Ook gedaald Fe; maar hier ook transferrine sat laag & ferritine normaal/hoog (AFE, DD ferriprieve anemie)
anemie: reticulocytose verhoogd => hemolytische anemie
(ook LDH stijging altijd)
Extravasculaire hemolyse
(positieve directe Coombs: autoAs die binden aan RBC= AIZ dus)
- Splenomegalie + icterus (↑ indirect bili)
- Galstenen
- Donkere urine
Intravasculaire hemolyse
- Rozig bloed, rode urine
- LDH gestegen, haptoglobine ↓, vrij Hb in bloedbaan
- Dysfagie, pulmonale HT
Cave: Indirecte Coombs = kruisproef (voor een transfusie; checken of pt geen As heeft tegen donorbloed)
Thalassemie: microcytaire anemie
- WEL reticulocytose (want beenmerg werkt)
- ijzerstatus: serum Fe gestegen of nl, ferritine gestegen of nl
- HEMOLYSE: LDH stijging, indirect bilirubine verhoogd, laag haptoglobine
alcohol en anemie
Alcohol:
secundaire pancytopenie (ook lichte trombocytopenie en leukocytopenie) geven met typisch macrocytaire anemie en hemolytische anemie
anemie < vit B12
S/
glossitis, angulaire cheilitius, mucosale afwijkingen, neurologische afwijkingen
MDS (Myelodysplastisch syndroom) en anemie
meestal > 50j (mediaan 70j),
tri-lineage vaak (anemie, leukopenie, trombopenie),
gestegen LDH is mogelijk maar niet typisch, icterus niet door te verklaren
als MCV > 110 eerder denken aan vitb12/foliumzuur
alcohol krijgt het MCV zelden boven de 110.
Zo neutropenie < 1000 is alcohol ook minder waarschijnlijk. -> Dan zou ik eerder FZ denken.
wervelindeuking T7-L1, hoog eiwitgehalte in bloed, milde anemie. wat is meest waarschijnlijke oorzaak
multiple myeloom
- Hoog eiwit: paraproteine vermoedelijk.