CBL nefro uro Flashcards
urinaire infecties -> mogelijkheden
- cystitis, recidiverende cystitis
(prostatitis = gecompliceerd) - pyelonefritis
(hoge koorts, NSP) - urosepsis
(bacteriëmie; kliniek ~ cystitis / pyelonefritis + rillingen / algemeen onwel / bleek / BD gedaald / tachypneu / tachycardie) - pyonefrose
(pyelonefritis + sepsis OF niet beter na therapie)
cystitis symptomen
pollakisurie
nycturie
urgency en urgency-incontinentie
oligurie
valse mictiedrang
dysurie
cystitis KO
drukpijn suprapubisch
cystitis: wat is er NIET aanwezig (kliniek)
GEEN koorts
GEEN macroscopische hematurie
GEEN nierslagpijn
cystitis TO
dipstick (WBC esterasen, nitrieten, +/- hematurie < hemorragische cystitis)
of microscopisch onderzoek urine (urinesediment)
urinecultuur zo nodig
evt labo (vb PSA bij prostatitis)
cystitis R/
Ongecompliceerd:
- nitrofurantoïne (furadantine) 100mg 3x/d (3-7d) of fosfomycine (monuril) 6g 1malig => korte kuur AB (empirisch) is eerder voor comfort vd pt (sympt maar 2d korter)
- veel drinken
- preventie: goede genitale hygiëne, cranberry, plassen na coïtus
Gecompliceerd
(man = altijd gecompliceerd, residu na mictie, lithiasis, urin katheter, neurogeen blaaslijden, koorts):
- cirprofloxacine (of levofloxacine of temocilline)
prostatitis R/
lange behandelingsduur (21d) behandelen met AB
- vb ciprofloxacine 500mg 2x/d
(AB ~ cultuur)
recidiverende cystitis =
> 2 infecties in 6 maanden
OF
> 3 infecties in 12 maanden
(re-infectie of persisterende infectie)
recidiverende cystitis R/
post-coïtale AB profylaxe
geen spermiciden
lokale oestrogenen indien menopauze
laag gedoseerde profylaxe
//
preventie recidiverende cystitis:
- plassen na coïtus
- constipatie vermijden
- zepen met neutrale pH
- indien VUR –> anti-reflux operatie
pyelonefritis symptomen
pyelonefritis = onsteking van nier en pelvis dr een opstijgende UWI
~cystitis
HOGE koorts
flankpijn
algemeen onwel, anorexie, vaak nausea en braken
pyelonefritis KO
drukpijn suprapubisch
WEL nierslagpijn
pyelonefritis TO
DIAGNOSE IS KLINISCH
°°°
ALTIJD urinecultuur en hemocultuur
urinesediment: stick + microscopie (RBC en diff, WBC, kristallen, …)
labo: cofo, CRP, Hb, nierfunctie, ionogram, leverfunctie
echo of CT met contrast -> enkel op indicatie (vermoeden urosepsis, geen verbetering na 48-72u therapie, RF: DM, lithiasis, VUR, neurogeen blaaslijden, urinaire sonde, vrouw > man)
- opm: beeldvorming bij nefrolithiasis (zeker bij koorts) = CT à blanc
pyelonefritis R/
EERST cultuur (hemo+urine)
quinolones 10-14 dagen: opname of ambulant
vb. ciprofloxacine (andere: levofloxacine, temocilline, amikacine = 1malig IV)
herevaluatie na 2-3 dagen
urosepsis kliniek
~cystitis
~pyelonefritis
rillingen
algemeen onwel
bleek
BD gedaald
tachypneu
tachycardie
KO: drukpijn suprapubisch, NSP
urosepsis TO
urine + hemocultuur
urinesediment
labo: cofo, nierfunctie, stolling
evt CT met contrast
urosepsis R/
culturen nemen!!
urine output opvolgen
AB (cefotaxime, temocilline, amikacine)
draineren zo nodig
* indien obstructie: AB niet voldoende -> MOET gedraineerd w
pyonefrose kliniek
pyelonefritis + sepsis OF niet beter na therapie
pyonefrose TO
ALTIJD CT met contrast
(naast urine + HC, labo)
pyonefrose R/
AB
drainage nier
=> via nefrostomie, of ureter stent (DJ-stent)
andere: urine ooutput vochten, IV vocht
pijnloze macroscopische hematurie (bevestigd op dipstick) -> TO
CT uro
oorzaken PIJNLIJKE hematurie
- aanhoudende unilaterale flankpijn: hydronefrose, pyelonefritis
- Unilaterale flankpijn met bewegingsdrang en irradiatie naar lies: urolithiasis, obstruerende bloedklonter in ureter
- Permictioneel: cystitis, postatitis
! cave: bij mannen bestaat een ongecompliceerde cystitis praktisch nooit, denk hierbij steeds aan prostatitis
oorzaken PIJNLOZE hematurie
Urologische tumor tot bewijs van het tegendeel!
hematurie aanpak
Hematurie is ALTIJD een alarmsymptoom, zowel micro- als macrohematurie!
- Je moet ALTIJD zoeken naar een oorzaak & niet alleen de hematurie behandelen.
Eerst dipstick om hematurie op te sporen, nadien nagaan of deze RBC afkomstig zijn van glomerulair of extraglomerulair. (vooral relevant bij pijnlijke hematurie)
- dysmorf = steeds nefrologisch (RBC gaan kapot owv osmotische krachten in nier)
- klonters in urine = urologisch
Bij vermoeden blaaskanker steeds kijken met cystoscopie.
Om urologische tumoren op te sporen ook CT aangewezen
BPH klachten, wil medicatie dan geen invloed h op erecties/ejaculaties
PDE5 inhibitor
(Sildenafil, Tadalafil)
Tamsulosine (alfa blok) AE
orthostatische hypotensie
retrograde ejaculaties
1e keuze BPH R/
tamsulosine
anticholinergica (vb oxybutinine) AE
urineretentie
5 alfa reductase inhibitor AE
libidoverlies
erectiele dysfunctie
PDE5 inhibitor effect
R/ van erectiele dysfunctie
& beperkt gunstig effect op LUTS klachten
TOZ prostaatklachten
BPH (prostatisme):
- labo: PSA evolutie bepalen
(dd: complet, CRP, nierfunctie, …)
- uroflow (slechte straal, persmictie: afgevlakte curve)
- bladderscan (echo na mictie: residubepaling)
- (eerst PPA) echo prostaat (transrectaal)
igv Ca:
- CT abdomen + klein bekken = staging
- botscan
R/ BPH
indien niet echt veel klachten:** niet behandelen**
volgende stap = medicatie
- tamsulosine (igv vnml spier)
= alfa 1 blokker
- dutasteride (igv vnml klier)
= 5-alfa-reductase remmer
TUR prostaat
PN: onder FQ en 1x amikacine,
na 3d nog koorts, NSP, PM richting septische shock -> beleid
CT abdomen
- Pyelonefritis is een klinische diagnose,
- beeldvorming is aangewezen als vermoeden urosepsis of risicofactoren (vesico-ureterale reflux, anatomische afwijkingen, diabetes, lithiasis, neurogeen blaaslijden, urinaire sonde) of geen beterschap na 48-72u onder therapie -> zo D/ stellen van evt pyonefrose (etternier, vb bij een obstructie door lithiasis), die drainage nodig heeft.
Nefrotisch syndroom
Groot urinair proteïneverlies: proteïnurie
E/ Bijna altijd glomerulair
o Primaire glomerulonefritis
o Secundair aan systeemziekte
//
Triade
- Proteïnurie ≥ 3,5 gr/24 uur
- Hypo-albuminemie < 30 g/L
- Oedemen
//
R/
dieet: zoutloos (oedemen), eiwitarm (nierfunctie)
diuretica (oedemen): lisdiuretica
-> wnr niet voldoende: thiazide
ACE-I (proteïnurie)
ARB/sartanen (proteïnurie)
statines (hyperlipidemie)
anti-coagulatie (stollingsstoornis)
-> indien: RF (bedlegerig, varices), albumine < 15 g/dl)
nefrotisch syndroom frequente verwikkelingen
hyperlipidemie
(gestimuleerde leversynthese door hypo-albuminemie)
stollingsstoornissen
(urinair verlies proteine S en antithrombine III)
(toename procoagulants door toename leversynthesep -> trombo-embolie)
hypo-IgG
(urinair verlies)
nefrot syndr ikv IgA nefritisch?
IgA nefritis: meest frequent bij pt 20-35j;
presenteert zz als nefrotisch syndroom.
nefrot syndr ikv membraneuze nefropathie?
Bij volwassenen is membraneuze nefropathie de meest frequente oorzaak van nefrotisch syndroom.
- Het komt vooral voor bij pt ouder dan 40j.
Meestal idiopatisch, maar in 10% owv NSAID
nefrot syndr ikv amyloidose?
abnormale opstapeling van eiwitten (amyloïd) in verschillende lichaamsdelen en organen
* nefrotisch syndroom,
* polyneuropathie,
* darmklacht, G verlies, Chronische diarree
* Infiltratieve cardiomyopathie (HF)
nefrot syndr ikv lupus nefritis?
Lupus komt meer voor bij vrouwen van 20-40 j.
Patiënt 62j ofzo met nefrotisch syndroom. Roker, 50 Pakjaren. tintelingen in de voeten 2 weken voordien waarvoor NSAID genomen. Had ook reflux. Gedaald IgG. Meest waarschijnlijke diagnose
Amyloidose
Beeldvorming bij vermoeden nefrolithiasis
CT à blanc (niersteen? urinaire obstructie?)
- opm: echo van nier en blaas = voorkeur bij zws
nefrolithiasis R/
Acuut:
- pijnstilling (NSAID -> evt opioden, lokale warmte) !!
- vochtbeperking (afname nierstuwing -> afname pijn)
Planning therapie:
CT: steengrootte + locatie (prox vs UVJ) -> voorspellen kans spontane passage ~ beleid
- < 5mm: spontane evacuatie afwachten -> zeefje (°)
(na 10d beeldvorming)
- > 5mm en ≤ 10mm: a-blokker (tamsulosine: relaxatie ureter -> expulsie)
- grote steen (vb > 7mm in PUJ): steenverbrijzelaar
- heelkunde (vb. endoscopisch ahv ureteroscopie, percutane nefrolithotomie)
Verder:
- Drainage (DJ stent of nefrostomie) op indicatie (postrenale NI, therapieresist pijn)
- Analyse steen (°) [Vss soorten stenen: vss oorzaak, vss behandeling]
Secundaire preventie:
- Veel drinken
- Minder dierlijke eiwitten en zout, GEEN Ca beperking
CAVE koorts: denk aan urosepsis -> culturen + volgen urine-output + AB (niet voldoende indien obstructie -> MOET gedraineerd w) // pyonefrose (AB + drainage)
-> Quinolones (gram neg)
Lithotripsie =
verbrijzelen blaassteen
Jongen presenteert met nefrolithiasis. Lithotripsie. Blijkt 100% cystinestenen. Welk van volgende is hier geen correcte behandeling voor?
- Acidificatie van urine
- Meer dan 4l water per dag drinken
- Zoutbeperking
- Cysteamine
Acidificatie van urine
Cystine steen (nefrolithiasis) R/
- Cystine steen ontstaat door genetisch defect in renale absorptie van dibasische aminozuren.
- Oplosbaarheid van cystine is pH-afhankelijk, beter bij alkalische pH.
→ alkaliniseren via K citraat. & Alkaliseren v urine door reductie alcohol/proteinen/limonade en zout. - Daarnaast belangrijk om voldoende te drinken (>4L/dag), zodat er genoeg volume is om het cysteïne in op te lossen en concentratie laag te houden in urine..
- Zoutbeperking omdat zout zorgt voor meer cystine secretie.
- Cysteamine is medicamenteuze R/ indien voorgaande niet helpt, gaat via Thiolgroep cystine oplossen.
nefrolithiasis TO
Urine: ± pyurie, ± RBC
(pyurie: indien ontsteking urinewegen, bij 8% nierkoliek)
(RBC: 1/3 micr. hematurie)
Labo:
- Creatinine en eGFR (postrenale NI mogelijk)
- Inflammatie negatief (leukocytose en CRP)
Beeldvorming bij vermoeden nefrolithiasis (! ook zeker beeldvorming bij nierkoliek met koorts !):
CT à blanc (niersteen? urinaire obstructie?)
- opm: echo van nier en blaas = voorkeur bij zws
HUS kliniek
typisch na enkele dagen gastro-intestinale infectie, (bloederige) diarree, door (Shiga toxine producerende) E. Coli -> beschadigt endotheel
met triade
- hemolytische anemie,
- acuut nierfalen met uremie en
- trombocytopenie
blaassteen kliniek
typisch terminale hematurie, ontstaat door stase (vaak bij BPH)
(dus zz in jonger kind + in kind meestal eerder renale steen maar ook vrij zz + cystitis meer wss)
Jong kind presentatie met
- abdominale pijn
- hematurie in 50%, andere 50% urinaire infectie.
- geen flankpijn en geen koorts.
Glomerulonefritis kliniek
Acute glomerulonefritis
o Hematurie (glomerulair: RBC cilinders, dysmorfe RBC)
o Proteïnurie
o Oligurie
o Oedemen
o Arteriële hypertensie
± nierfunctie daling (verminderde GFR).
MET NEFROTISCH SYNDROOM
- vb membraneuze GN
MET NEFRITIS
- Meestal post-streptococcen.
- HUS
- IgA nefritis (henoch-shonlein, vaak na een BLWI)
- …
VUJ steen klniek:
typisch hematurie, pijn, pijn bij plassen door stuwing, bewegingsdrang, pyurie (toch enkel als er secundair UWI ontstaat?)
Kindje met sinds kort, plots pijn het plassen en hematurie. Grootmoeder heeft voorgeschiedenis van nierstenen. Geen koorts. Op sediment hematurie ++, pyurie +++, proteïnurie +. Wat is oorzaak?
cystitis
DD maken tss anabole steroïden of Klinefelter
obv van FSH
- anabole steroiden: laag FSH en laag T
- Klinefelter: hoog FSH en laag T
Inname anabole steroïden: invloed op HP as?
zorgen voor een exogene toediening van steroïden met hierdoor een onderdrukking HP-as
- waardoor laag FSH en laag T.
= secundaire hypogonadisme
Klinefelter: invloed op HP as?
mannen met extra X-chromosoom.
Geeft primair testiculair falen
- constante GRH stimulatie door falen van negatieve feedback in hypothalamo-hypofysaire as.
Geeft hoog FSH en LH met laag Testosteron
= Hypergonadotroop hypogonadisme
Man TURP 25 jaar geleden wegens prostaatvergroting. Nu obstructieve mictieklachten met hesitancy en nadruppelen sinds 2 jaar. Urinesediment toont microscopische hematurie
D/
BPH
- hematurie meestel wel niet bij BPH, maar kan wel door vascular enlargement
LUTS (lower urinary tract symptoms):
Obstructieve symptomen:
* Post-mictie druppelen
* Hesitancy
* Zwakke straal
* Onderbroken straal
Irritatieve symptomen:
* Nycturie
* Frequency
* Urgency
Complicaties BPH:
Urineretentie en overflow incontinentie
UWI
Blaasstenen
Hematurie (na te vragen in kader van BPH, nier/blaasstenen, blaas/prostaatca. Maar geen typische LUTS klacht)
BPH na TURP: is dit mogelijk?
ja
12% van de mannen heeft < 8j na TURP opnieuw deze ingreep nodig wegens LUTS
Hypercalciurie is oorzaak van dysmorfe hematurie = foute uitspraak
/
AB pyelonefritis (rilkoorts, geen shock)
VOLGENS AB GIDS UZ LEUVEN
Cefotaxim
of levofloxacine + 1malig Amikacine
AB pyelonefritis en tekens van shock
Cefotaxim + amikacine (AG)
nefrotisch syndroom
brandende voeten
RBPA
malleoalaire oedemen en vermoeidh
E/
Amyloïdose
- opm: brandende voeten: perifere neuropathie
- geeft ook rectale bloedingen
niet ingedaalde testis beleid
operatief herstel is op 6 m als er bilaterale cryptorchidie is,
en pas op 12 maanden als het unilateraal is
gemengde stress- en urge-incontinentie met negatief urinesediment: volgend TO?
urodynamisch onderzoek
- Objectiveren van incontinentie en achterliggend mechanisme in kaart brengen. Minder invasief dan cystoscopie en kan al veel leren.
TO: urineverlies / urine incontinentie
urinesediment (stick, microscopie), urinecultuur => dd UWI, blaastumor
mictidagboek (uur, volume, subj)
evt padtest (24u incontinentiepads bijhouden en wegen -> inschatting hoeveelheid verlies)
urodynamisch onderzoek (blaasdruk, abdominale druk, detrusordruk)
evt beeldvorming (vb echo, cystoscopie, …) om onderliggend probleem in kaart te brengen
urge-incontinentie R/
= overactieve blaas
- blaastraining (proberen tegen drang in te gaan en de tijd tussen naar het wc gaan gradueel op te bouwen)
- correct drinkgedrag
- incontinentieverband
- medicatie:
=> antichol = 1e keuze: oxybutynine, alternat = solifenacine (vesicare) -> cave open hoek glaucoom
=> B3-adrenergica: mirabegron (betmiga) -> nt bij neurogeen blaaslijden
=> alfa blokkers: tamsulosine
therapieresistent: botulinetoxine injectie, sacrale zenuwstimulatie
stress incontinentie R/
= vooral urinair verlies bij valsalva
- kine: oefenen bekkenbodemspieren
- evt pessarium
- evt oestrogenen ikv menopauze (CAVE risico-baten)
- evt HK: sling (vb TVT), prolaps herstel
- (evt duloxetine)
Vrouw met pijnloze rosé urine sinds 3 weken. KO negatief. Welk onderzoek
Urinesediment (objectiveren of er hematurie is, dd vaginale / urologische / rectale oorsprong)
bacteriurie bij asympt pt R/
niets, GEEN AB
=> Vrouwen met asymptomatische bacteriurie niet behandelen!!!
=> Uitzondering hierop: ZW, recente nierTx, als pt een urologische interventie zal ondergaan
pijnloze zwelling scrotaal: waar ook aan denken?
testistumor!
- maar kan bv ook hydrocoele zijn
Hydrocoele KO
transilluminatie +,
pijnloze grote zwelling (scrotaal)
(in casus 6cm )
oorzaak hydrocoele
persistentie vd processus vaginalis
dextrocardie en regelmatig sinusitis: D/
Kartegener S/
Kartegener syndr: sperma?
onbeweeglijke sperma
( = / = ontbreken van zaadcellen)
Primaire ciliaire dyskinesie (Kartegener syndroom)
kliniek
probleem mucociliaire klaring
- LW=> regelmatige sinusitis/chronisch hoest/altijd verkouden met neusloop
- vaak situs inversus
- vaak ongewilde kinderloosheid -> verminderde/ geen mobiliteit sperma
stressincont, urine ok: eerste TO?
UDO
(opm: om klachten te objectiveren best eerst mictiedagboek)
casus met urge-incontinentie: R/
anticholinerg middel
(kiné was fout antwoord, blaastraining wel belangrijk)
stress incont R/
eerste bekkenbodemtraining
(daarna HK een optie)
minimal changes
meest frequente oorzaak NS bij kinderen < 10j (in 90% van de gevallen
zo).
- Proteïnurie
Typisch
- snelle gewichttoename over korte tijd als gevolg van oedemen.
R/ CS
