bipolar disorder -> artikel carvalho Flashcards
bipolar disorder
Bipolaire stoornis begint vaak rond de 20 jaar. Een vroeg begin is geassocieerd met een slechtere prognose, langere behandelingsvertragingen, ernstigere depressieve episodes en hogere prevalenties van anxiety en substantiegebruik stoornissen.
De eerste episode is vaak depressief en depressieve episodes duren vaak langer dan (hypo)manische episodes, daarom wordt bipolaire stoornis vaak verkeerd geclassificeerd als MDD.
Bij 1/3e van patiënten wordt bipolaire stoornis niet gediagnosticeerd tot 10 jaar na het begin van de symptomen.
verschillende classificaties bipolar (1, 2 en cyclothymic disorder)
In the DSM-5, bipolar disorders are classified under ‘bipolar and related disorders’, including;
* Bipolar I disorder: observable manic episodes with various manifestations, such as overconfidence, grandiosity, talkativeness, extreme disinhibition, irritability, reduced need for sleep, and highly elevated mood.
* 75% of manic episodes involve psychotic symptoms such as delusions and hallucinations.
* Bipolar II disorder: mainly episodes of depression, but alternating with hypomania rather than mania.
* Cyclothymic disorder: involves recurrent depressive and hypomanic states lasting a minimum of two years, but these do not meet the diagnostic criteria for a major affective episode.
* Symptomen moeten bij manic minstens 1 week aanwezig zijn en bij depressieve periode minstens 2 weken voor diagnose (wel arbitrary gekozen).
epidemiologie (prevalentie, geslachtsverschillen, impact, comorbid disorder)
Epidemiologie
* 17th rank as leading source of disability among diseases worldwide
* Prevalentie: De wereldwijde levenslange prevalentie is 2,4%, verschilt tussen landen van 1,5% - 2,4%
* Geslachtsverschillen: Bipolaire I-stoornis komt even vaak voor bij mannen als vrouwen, terwijl bipolaire II-stoornis vaker bij vrouwen voorkomt.
* Impact: Het belemmert vaak de ontwikkeling, opleiding en werkprestaties, met een hoog risico op zelfmoord (6-7%). -> omdat het ontstaat tijdens kindertijd en adolescentie.
* Comorbid disorders: anxiety (71%), substance abuse (56%), personality disorders (36%), ADHD (10-20%) -> increases the burden of the disorders and worsens the prognosis.
* Chronic medical disorders are also more present among persons with bipolar disorder than among the general population. These are conditions such as: metabolic syndrome, migraine, obesity, and type 2 diabetes.
genetische en neurobiologische aspecten
-> erfelijkheid
- Erfelijkheid: 70-90% van de gevallen heeft een genetische component. Studies hebben associaties gevonden enriched gene sets in bipolar populations, including sets involved in the regulation of insulin serotonin and endocannabinoid signaling (dit samen is 25% van de erfelijkheid). Ook erfelijkheid in combi omgeving (nog niet veel bewijs hoeveel % erfelijkheid)
genetische en neurobiologische aspecten
-> kindling hypothese
- “Kindling”-hypothese: is ontwikkeld als een model om te verklaren hoe geleidelijke stress sensitisatie leidt tot terugkerende affectieve episodes. De eerste episode van een bipolaire stoornis vindt plaats na blootstelling aan een stressor, en daaropvolgende episodes kunnen optreden zonder blootstelling aan een herkenbare stressvolle gebeurtenis. De mechanismen achter deze hypothese worden versterkt als de patiënt:
o Geen zorg ontvangt
o Psychoactieve stoffen gebruikt
o Risico’s in levensstijl (bijv. roken of sedentair gedrag) -> komt vaker voor bij mensen met een bipolaire stoornis dan in de algemene bevolking.
neuroprogression
Een lange duur van de ziekte is geassocieerd met verminderde corticale dikheid van breingebieden zoals de PFC die een rol speelt bij stressregulatie.
overige kenmerken
* Wanneer mensen meer episodes ervaren, kan dit leiden tot een kortere levensverwachting.
* Naarmate de bipolaire stoornis vordert, kan de effectiviteit van medicatie voor stemmings stabilisator afnemen. -> Hoeft niet voor iedereen te gelden, want heterogeneous stoornis
behandeling bij acute manie
- Acute Manie:
o Antipsychotica agents (zoals risperidon, aripiprazol) en stemmings stabilisatoren (zoals lithium) zijn effectief.
i. Risperidon is meer effectief dan valproate en aripiprazole.
o Combi van antipsychotic agent and a mood stabilizer, zijn meer effectief dan alleen medicatie bij severe mania.
o Geen reactie op medicatie na 1-2 weken -> andere medicatie.
i. Treatment-resistant of severe mania -> non-pharacological strategies gebruikt
o Bij ernstige gevallen (refractory mania, aggressive behaviour or psychotic symptoms) kan bifrontal elektroconvulsietherapie (ECT) worden gebruikt.
behandeling bij acute depressie
- Acute Depressie:
o Tijdens depressieve episode -> veel unacceptable side effects of pharmacologic treatments dan tijdens manische periode. -> Daarom lage doses met geleidelijk ophogen wordt vaak gebruikt.
o Soms combi met therapie -> antipsychotic agents and mood stabilizers hebben bewijs te werken.
o Er zijn weinig goedgekeurde behandelingen
o Antidepressiva worden met voorzichtigheid gebruikt vanwege het risico op manische episoden (affective switches) and acceleration of the cycling between them. Deze switch naar mania bleek hoger te zijn bij bipolar I dan II. -> Daarom worden antidepressiva vaak vermeden bij type I. In termen van resistentie tegen behandeling -> ECT gebruiken.
Langdurige behandeling (onderhoudstherapie) -> Belangrijk door chronische en terugkomend verloop van stoornis.
- Begint vlak na begin stoornis en vereist combi van psychologisch en pharmacological en lifestyle interventions
- Lithium is een van de meest effectieve medicatie in the preventie van een terugval van een manische of depressieve periode. Maar lithium heeft ook bijwerkingen, zoals elk medicijn.
- Combinaties van stemmingsstabilisatoren en antipsychotica kunnen worden gebruikt.
- Monitoring van bijwerkingen (zoals schildklierproblemen bij lithiumgebruik) is essentieel.
- ECT kan gebruikt worden als de rest niet werkt
- Adjunctive, evidence-based psychosocial treatments are efficacious and may prevent relapses and recurrences of major affective episodes during the maintenance phase of treatment.
Family education + skill building + CBT blijkt voorlopig effectief te zijn.
conclusie
Conclusie
Hoewel bipolaire stoornis een uitdagende aandoening blijft om te diagnosticeren en te behandelen, bieden combinatiebehandelingen, gepersonaliseerde zorg en vroege interventie hoop op een betere prognose. Toekomstig onderzoek naar biomarkers en precisie psychiatrie kan bijdragen aan vroegere diagnoses en effectievere behandelingen.
