Antibiotica lijst uitgewerkt 2024 herkansing

Question 1

welke medicatie grijpt in op celwand of celmembraan?

Answer 1

beta-lactam antibiotoca

glycopeptiden

fosfomycine

Question 2

wat doen beta-lactam antibiotica?

hoe is het onwerkzaam gemaakt

wat zijn subgroepen

Answer 2

werking: remmen de synthese van de celwand van een bacterie door te binden aan transpeptidasen

onwerkzaam gemaakt (resistentie) door beta-lactamase

subgroepen: penicillines, cefalosporines, carbapenems

Question 3

welke medicatie vallen onder penicillinen, cefalosporinen en carbapenems (subgroepen van betalactam ab)?

Answer 3

penicilline:
- benzylpenicilline/ penicilline G
- glucloxacilline
- amoxicilline
- amoxicilline + clavulaanzuur (augmentin)

cefalosporinen:
- cefazoline (1e generatie)
- cefuroxim (2e generatie)
- ceftazidime (3e generate)
- ceftriaxon (3e generatie)

carbapenems:
- meropenem
- imipenem

Question 4

benzylpenicilline/ penicilline G
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- welk spectrum

Answer 4

betalactam antibiotica onder subgroep penicilline

indicatie: syfilis, huidinfecties en keelinfecties door streptokokken, meningitis, longinfectie door pneumokokken

bijwerkingen: huiduitslag, maagdarmklachten, ontstoken slijmvliezen

toediening: injectie/ infuus

smal spectrum, alleen voor gram positieve bacteriën

Question 5

flucloxacilline
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- welk spectrum

Answer 5

betalactam antibiotoca onder subgroep penicilline

indicatie: S. aureus huidinfecties, LWI, bot- en gewrichtsinfecties, endocarditis

bijwerkingen: zelden, soms maag-darmklachten

toediening: capsule, drank, injectie, infuus
- neem op nuchtere maag in

1e keuze bij S.aureus, smal spectrum

Question 6

amoxicilline
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- welk spectrum

Answer 6

betalactam antibiotioca onder subgroep penicilline

indicatie: KNO infecties en LWI door streptokokken, huidinfecties, blaasontsteking (E. coli)

bijwerking: huiduitslag, maagdarmklachten

toediening: oplostablet, drank, infuus, injectie

breed spectrum
- bij milde infectie is amoxicilline geen eerste keus

Question 7

Augmentin
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- welk spectrum

Answer 7

betalactam antibiotica onder subgroep penicilline

amoxicilline + clavulaanzuur (remt betalactamase)

• indicatie: LWI of KNO infectie, huidinfectie, UWI, bijtwonden
• bijwerkingen: vaak diarree, allergie, leverfunctiestoornis, ontstoken slijmvliezen
• toediening: drank, tablet, infuus
• breed spectrum, breder dan alleen amoxicilline

Question 8

cefazoline (1e generatie)
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- gevoelig voor

Answer 8

betalactam onder subgroep cefalosporinen

• indicatie: peri-operatieve infectie door S.aureus, UWI, LWI, huidinfectie
• bijwerkingen: allergie
• toediening: injectie
• spectrum: breedspectrum, vooral gram positieve bacteriën

gevoelig voor betalactamase

Question 9

cefuroxim (2e generatie)
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum

Answer 9

betalactam ab onder subgroep cefalosporinen

• indicatie: buikinfectie, LWI, UWI, huidinfectie
• bijwerkingen: allergie, tekort bloedcellen
• toediening: injectie, tablet, drank
• spectrum: breed spectrum, zowel gram positief als gram negatief
• ongevoelig voor betalactamase

Question 10

ceftazidime (3e gen)
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum

Answer 10

betalactam ab onder subgroep cefalosporinen

• indicatie: pseudomonas infectie (CF, pneumonie), meningitis, oorontsteking
• bijwerkingen: allergie, diarree
• toediening: injectie, infuus
• spectrum: breed spectrum, vooral gram negatief
• ongevoelig voor betalactamase

Question 11

ceftriaxon (3e gen)
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- contra indicatie
- spectrum

Answer 11

betalactam ab onder subgroep cefalosporinen

• indicatie: syfilis, gonorroe, pneumonie, buikinfecties, bot- en gewrichtsinfecties, huidinfecties, meningitis, endocarditis, ziekte van lyme
• bijwerkingen: allergie, vaak diarree, tekort bloedcellen
• toediening: injectie
• contra indicatie: als gelijktijdig calcium wordt toegediend of neonaten met risico op hyperbilirubinemie
• spectrum: breed spectrum, vooral gram negatief
• ongevoelig voor beta lactamase

Question 12

meropenem
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- contra-indicatie
- spectrum

Answer 12

betalactam ab onder subgroep carbapenems

• indicatie: ernstige infecties zoals meningitis, pneumonie, UWI, buikinfecties door resistente bacterien, LWI door CF, huidinfecties
• bijwerkingen: meestal niets. hoofdpijn, maagdarmklachten, overgevoeligheid
• contra: niet samen geven met valproinezuur
• toediening: infuus, injectie
• gebruik alleen als andere ab niet werken
• spectrum: breed. gram positief, gram negatief, aeroob, anaeroob

Question 13

imipenem
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum

Answer 13

betalactam ab onder subgroep carbapenems

• indicatie: ernstige of gecompliceerde infectie zoals UWI, pneumonie, huidinfectie, buikinfectie
• bijwerkingen: maagdarmklachten, huiduitslag
• toediening: infuus
• spectrum: breed

Question 14

hoe werken glycopeptiden? welke medicatie valt eronder?

Answer 14

glycopeptiden verstoren de cross-linking tijdens celwandsynthese door binding aan D-alanyl-D-alanine-terminus.

kunnen buitenmembraan van gram negatieve bacterien niet passeren omdat het grote moleculen zijn en werken dus alleen op grampositieve bacterien

Question 15

fosfomycine
- werking
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- contraindicatie

Answer 15

fosfomycine remt het enzym fosfo-enol-pyruvyltransferase. is betrokken bij 1e stap synthese van bacteriecelwand

• indicatie: ongecompliceerde UWI
• bijwerkingen: zeldzaam, soms maagdarmklachten
• toediening: drank
• contra: creatinineklaring <10 ml/min, werkt niet bij hemodialyse ptn

Question 16

vancomycine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum

Answer 16

valt onder glycopeptiden

indicatie:
- IV: grampositieve infecties waar andre ab niet werken zoals MRSA. E. faecium, pneumonie, endocarditis
- oraal: alleen bij darminfectie door c. difficile

• bijwerkingen: ototoxisch en nefrotoxisch, red man syndrome (roodheid door histamine release)
• toediening: infuus, soms oraal
• wordt oraal niet geresorbeerd uit de darm
• spectrum: alleen gram positieve bacterien

Question 17

welke antibiotica grijpen in op bacteriele nucleinezuursynthese?

Answer 17

chinolonen (ciprofloxacine, norfloxacine, levofloxacine)

overig (rifampicine, metronidazol)

nitrofurantoine

Question 18

hoe werken chinolonen?

Answer 18

blokkeren DNA synthese door binding aan enzym DNA-gyrase. dit leidt tot breuken in chromosoom van de bacterie

Question 19

ciprofloxacine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 19

valt onder chinolonen
grijpt in op nucleinezuursynthese

• indicatie: gramnegatieve staven, atypische verwekker van pneumonie, botinfectie, UWI, genitale infecties, huidinfectie, maagdarminfectie, otitis
• bijwerkingen: achillespeesruptuur, tendinitis, QTc verlenging, maagdarmklachten
• toediening: tablet, drank, infuus
• spectrum breed

bijzonderheden
- pas op met gelijktijdige toediening van calcium, magnesium, aluminium, zink en ijzer–> ononplosbaarcomplex wat lastig geresorbeerd wordt
- reserve antibioticum

Question 20

rifampicine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 20

ab wat ingrijpt op bacteriele nucleinezuursynthese

grijpt aan op RNA polymerase bacterien

• indicatie: TBC, lepra, infectie van vreemd lichaamsmateriaal door stafylokokken
  (biofilm)
• bijwerkingen: onschuldige rode verkleuring lichaamsvloeistoffen, koorts en rillingen, hepatitis,
  maagdarmklachten, stijging leverenzymen
• toediening: capsule, drank, infuus
• spectrum

bijzonderheden:
- snel resistentie dus geef altijd anti-TBC, anti-lepra of anti-stafylokokken middel erbij

Question 21

metronidazol
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 21

grijpt aan op nucleinezuursynthese

• indicatie: infectie door amoeben, parasieten (giardiasis), C. difficile, trigomonas vaginale
• bijwerkingen: zelden, perifere polyneuropathie (bij lang gebruik), hoofdpijn,
  maagdarmklachten
• toediening: tablet, drank, infuus
• spectrum: werkt alleen tegen anaerobe bacterien (gram positief en negatief)

bijzonderheden
- werking vitamine K antagonisten wordt vertserkt
- bij gelijktijdig alcoholgebruik: misselijk, braken, rood gelaat

Question 22

nitrofurantoine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- bijzonderheden

Answer 22

ab dat op nucleinezuursynthese ingrijpt

• indicatie: ongecompliceerde UWI, ook als profylaxe, cystitis mannen
• bijwerkingen: maagdarmklachten, zeldzaam: pneumonitis, leverfalen, agranulocytose
• toediening: capsule, drank

bijzonderheden
- niet geschikt bij weefselinvasie, zwangerschap, neonaten, G6DP deficientie

Question 23

welke ab blokkeren aanmaak foliumzuur?

Answer 23

cotrimoxazol
- sulfamethoxazole + trimethoprim

middel voor UWI
- trimethoprim

Question 24

cotrimoxazol
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- bijzonderheden

Answer 24

blokkeren aanmaak foliumzuur

• indicatie: rostatitis, osteomyelitis, PCP (gist), HIV, UWI, otitis, (stafylokokken, streptokokken)
• bijwerkingen: maagdarmklachten, tekort bloedcellen, nefrotoxisch, huiduitslag, hyperkaliëmie, QT verlenging
• toediening: drank, tablet, infuus

bijzonderheden
- niet tegelijkertijd geven met vitamine K antagonisten of andere foliumzuur antagonisten
- alleen gebruiken als een enkelvoudig antimicrobieel middel ongewenst of inadequaat is

Question 25

trimethoprim
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- bijzonderheden

Answer 25

blokkeren aanmaak foliumzuur

• indicatie: ongecompliceerde UWI, cystitis mannen
• bijwerkingen: pancytopenie, hypokaliëmie, maagdarmklachten, huiduitslag
• toediening: tablet, drank
• bijzonderheden:
  niet gelijktijdig geven met foliumzuur antagonisten

Question 26

welke ab remmen eiwitsynthese in ribosomen?

Answer 26

macroliden
- erytromycine
- claritromycine
- azitromycine

overig
- clindamycine
- fusidinezuur
- chlooramfenicol

tetracyclines
- doxocycline
- ook: tetracycline

aminoglycosiden
- gentamicine
- ook: neomycine, tobramycine

Question 27

hoe werken macroliden en tegen wat werken ze?

Answer 27

Binden aan de 50S subunit van ribosomen: remming bacteriële eiwitsynthese.

Werken alleen tegen aerobe bacteriën en atypische verwekkers LWI.

Question 28

erytromicine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 28

valt onder macroliden. remmen eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: IC patiënten met maagontledigingsstoornissen, (LWI, huidinfectie door streptokokken)
• bijwerkingen: QT verlenging (niet geven bij hartziektes)
• toediening: tablet, drank, infuus
• spectrum: Werken alleen tegen aerobe bacteriën en atypische verwekkers LWI.

bijzonderheden
- 4x per dag innemen, korte halfwaardetijd

Question 29

claritromycine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 29

valt onder macroliden. remmen eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: LWI, huidinfectie door streptokokken, H. pylori, infecties bij CF
• bijwerkingen: QT verlenging, hepatotoxiciteit
• toediening: tablet, drank
• spectrum: Werken alleen tegen aerobe bacteriën en atypische verwekkers LWI.

bijzonderheden
- Veel interacties
- Contra-indicatie geven atorvastatine (cholesterolverlager): toxische spiegels

Question 30

azitromycine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 30

valt onder macroliden. remt eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: LWI, huidinfecties door streptokokken, chlamydia, acute diarree (shigella, campylobacter)
• bijwerkingen: QT verlenging, hoofdpijn, maagdarmklachten
• toediening: tablet, drank
• spectrum: aerobe bacterien en atypische LWI verwekkers

bijzonderheden
- veel interacties

Question 31

clindamycine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- bijzonderheden

Answer 31

remt de eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: huidinfecties, osteomyelitis, LWI, parasieten (malaria, toxoplasmose, trichomonas)
• bijwerkingen: pseudomembraneuze colitis
• toediening: drank, capsules, infuus, injectie, cutaan (acne)

bijzonderheden
- Neuromusculair blokkerende werking, dus werking spierrelaxantia kan worden versterkt

Question 32

fusidinezuur
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 32

remt eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: huidinfecties en ooginfecties door stafylokokken
• bijwerkingen: overgevoeligheid, leverenzymstoornissen, rhabdomyolysis (spierafbraak),
  nierfunctiestoornis
• toediening: zalf, crème

bijzonderheden:
- Contra-indicatie geven atorvastatine (cholesterolverlager): toxische spiegels

Question 33

chlooramfenicol
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 33

remt eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: ooginfectie door gram positieve/negatieve staven
• bijwerkingen: zeldzaam beenmergaplasie (ernstig)
• toediening: oogzalf, oogdruppel
• spectrum: breed

bijzonderheden
- wordt zelden meer gebruikt

Question 34

doxycycline
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- contra-indicaties
- bijzonderheden

Answer 34

remt eiwitsynthese in ribosomen. valt onder tetracyclines

• indicatie: LWI, ziekte van Lyme, Q-koorts, malaria, leptospirose, syfilis, rickettsiosen
• Bijwerkingen: fotosensibiliteit, irreversibele verkleuring tanden, hypertensie, candidiasis,
  huiduitslag, hepatotoxisch
• toediening: tablet, capsule, injectie
• contra indicaties: kind <8 jaar, zwangerschap (vanwege verkleuring tanden)

bijzonderheden
- absorptie verminderd door middelen die de pH van de maag verhogen
- Orale magnesium, bismut, aluminium, calcium en zink bevattende preparaten en
ionenwisselaars verminderen (door vorming van onoplosbare complexen) de absorptie van orale doxycycline
- Antagoneert de werking van beta lactam antibiotica

Question 35

gentamicine
- indicatie
- bijwerkingen
- toediening
- spectrum
- bijzonderheden

Answer 35

valt onder aminoglycosiden
remt de eiwitsynthese in ribosomen

• indicatie: infecties die tot sepsis leiden, gram negatieve aerobe bacteriën
• bijwerkingen: nefrotoxisch, ototoxisch
• toediening: injectie

bijzonderheden
- Hoge piekspiegel = beter effect
- Lage dalspiegel = meer toxiciteit