6.5 en 6.6 AIZ van het oog en een patient met een rood oog Flashcards
wat is de betekenis van immuun priviliged sites?
een plek waar het immuunsysteem minder sterk werkt en het dus langer duurt voordat een wond of ontsteking wordt opgeruimd
wat zijn immuun priviliged sites?
oog
centraal zenuwstelsel
baarmoeder gedurende de zwangerschap
immunologische ziekten kunnen de oorzaak zijn van allerlei aandoeningen aan de ogen. noem voorbeelden
uveitis
(epi)scleritis
keratoconjunctivitis sicca
conjunctivitis
neuritis optica
kenmerken uveitis?
- wat is het
- incidentie
- periode prevalentie
intraoculaire ontsteking (binnen het oog)
incidentie: 52.4 per 100.000 persoonjaren
periode prevalentie ;115.3 per 100.000 persoonsjaren
wat is de anatomische classificatie van uveitis?
anterior (60-90%) = voortse delen oog
intermediair= midden in oog
posterior= achterste delen oog
panuveitis= alle lagen van het oog
complicaties: cystoid macula oedeem, cataract, etc
wat zijn symptomen van anterior uveitis?
pijn
fotofobie (gevoelig voor licht)
soms vermindering visus
wat zijn symptomen posterior uveitis?
vaak pijnloos
vaak vermindering visus door bv floaters, retinitis of macula oedeem
wat is de pathologische classificatie van uveitis?
granulomateus (bijv sacoidose)
non-granulomateus (bijv HLA B27+)
–> infecteus vs niet infecteus
wat zijn oorzaken van uveitis?
infectie
systeemziekten
onbekend
wat zijn niet infectieuze oorzaken van uveitis?
anterior: HLA B27, ziekte van reiter, ziekte van crohn, sarcoidose
posterior: sarcoidose, ziekte van crohn, ziekte van behcet
intermediair: multipele sclerose, sarcoidose
panuveitis: sarcoidose, ziekte van behcet
infectieuze uveitis kan ontstaan door welke ziekteverwekkers?
bacterien: treponema, borrelia, bartonella, neisseria, …
virussen: HSV, VZV, CMV, rubella,…
parasieten: toxoplasma, toxocara, onchocerca,…
fungi: candida, aspergillus, cryptococ,…
hoe gaat diagnostiek uveitis?
klinisch beeld
bloedonderzoek
fluorescentie angiogram/ OCT
thoraxfoto/ (PET-) CT
analyse voorste oogkamerwater
- PCR
- Goldmann Wittmer Coefficient (GWC; anti-stoffen)
wat is behandeling uveitis en wat is een veel voorkomende complicatie?
afhankelijk van de oorzaak
- oogdruppels (steroiden)
- injectie bij oog (steroiden)
- oraal prednison/ immunomodulerende medicatie
veel voorkomende complicatie: oogdrukstijging/ cataract (vertroebeling ooglens)
noem kenmerken uveitis anterior en wat oorzaken zijn (systemisch, infectieus,…)
meest voorkomende locatie van uveitis (75%)
systemisch: HLA B27 geassocieerd, juveniele idiopatische artritis (bij kinderen), tubulointerstitiele nephritis en uveitis
infectieus: heterochromie van Fuchs (vaak tgv Rubella), CMV, herpes (VZV/ HSV)
idiopatisch
wat is spondylitis ankylopoetica? wat voor oog infectie kan het veroorzaken
Ziekte van Morbis Bechterew
axiale inflammatie (ontsteking wervels, ontstekingsreuma)
inflammatoire rugpijn
- met sarcoilliitis (ontsteking sacro-iliacale gewrichten)
sterkste associatie met HLA-B27
niet granulomateuze uveitis anterior (hypopyon)
wat is Fuch’s heterochrome uveitis/ kenmerken ervan
vaak unilaterale uveitis anterior+ heterochromie (verschillende kleur) van iris+ cataract
meestal tgv een rubella infectie
kan ook door andere infecties: CMV, Herpes
rubella kan ook een imtermediaire uveitis veroorzaken
transilluminatie (licht in oog schijnen)
wat is juveniele idiopatische artritis (JIA) uveitis?
ook wel jeugdreuma
pijnloze uveitis anterior zonder klassieke symptomen
- screening noodzakelijk
gepaard vaak met complicaties: glaucoom (oogzenuw beschadigt) en cataract
cave amblyopie (lui oog)
wat zijn risicofactoren voor ontwikkelen uveitis bij JIA?
ANA+
- (antinucleaire antilichamen. antilichamen die gericht zijn tegen structuren in de celkern, zoals DNA en eiwitten.)
oligoartritis (meerdere gewrichtsontstekingen)
meisjes
JIA ontwikkelt <4 jarige leeftijd
wat is CMV uveitis?
unilaterale hypertensieve anterior uveitis
bij immunocompetente patienten
- vaak in azie
immuungecompromitteerde patienten met CMV: uveitis breidt zich uit naar posterior
wat is intermediaire uveitis?
inflammatie van glasvocht, pars plana en perifere retina
minst voorkomende locatie van uveitis
wat zijn oorzaken van intermediaire uveitis?
meestal idiopatisch
sarcoidose (ziekte van het afweersysteem waarbij bij een ontsteking granulomen,= groepjes witte bloedcellen, zich ophopen en klachten veroorzaken)
multipele sclerose (immuunsysteem keert zich tegen myeline rondom zenuwen)
ziekte van lyme
rubella
wat zijn oorzaken van uveitis posterior?
toxoplasmose (parasitaire infectie)
- meest voorkomende oorzaak uveitis posterior
idiopatisch
sarcoidose
bridshot retinopathie
syphilis
CMV/ HSV/ VZV
wat is toxoplasmose?
meest voorkomende vorm van uveitis posterior
noem kenmerken toxoplasmose
- host parasiet
- wanneer ontstaat het
- kenmerken van de uveitis posterior
- aanvullend onderzoek
- prognose
katten zijn host van deze parasiet
congenitaal (besmetting in utero)
verowrven
pijnloze unilaterale visusdaling
serologie vaak niet nuttig: analyse oogvocht
prognose: gunstig mits laesie niet in macula zit
wat is syphilis?
- wat voor oogontsteking geeft congenitale syphilis?
- wat voor oogontsteking geeft verworven syphilis
- hoe verloopt het icm aids
- hoeveel % van de uveitis veroorzaakt het
congenitale syphilis geeft keratitis (ontsteking hoornvlies)
verworven: uiteenlopend–> iritis, multifocal choroiditis, vasculitis, (neuro)retinis, retinale loslating
Icm AIDS: ernstiger beloop
syphilis veroorzaakt 1-3% van alle uveitis, toenemend!
hoe ontstaat panuveitis?
idiopatisch
sarcoidose
ziekte van Behçet
ziekte van Vogt- Koyanagi- Harada
wat is sarcoidose?
een idiopatische granulomateuze ziekte
abnormale activiteit van immuuncellen. ze gaan ophopen en vormen dan granulomen. ze kunnen orgaanfunctie aantasten en leiden tot symptomen
wat is scleritis?
actieve ontsteking van de sclera (harde oogrok)
geeft roodheid en hevige pijn
pas op voor necrose of perforatie van de sclera (necrotiserende scleritis)
hoe kan het onderscheid worden gemaakt tussen scleritis en episcleritis?
door vasoconstrictieve druppels. deze zullen oppervlakkige vaten verbreken
wat is episcleritis en wat is scleritis/ verschil?
episcleritis: geeft vervelend dof gevoel
- diffuus
- nodulair (zwelling van het slijmvlies)
scleritis: visus omlaag, doffe borende pijn uitstralend naar kaak en oor
- diffuus
- nodulair
- necrotiserend
- met/zonder scleromalacia perforans
scleritis is 50-70% deel van systeemziekte
wat is de behandeling van scleritis?
oogdruppels (steroiden, nsaid)
NSAID
prednison
immunomodulerende medicatie (bij auto immuun uveitis)
een ingreep aan de sclera (injectie, biopt, incisie) kan scleritis luxeren (verergeren)
wat zijn systeemziekte die met regelmaat voorkomen bij scleritis?
reumatoide artritis
polychondritis
granulomatose met polyangiitis (GPA of ziekte van Wegener)
systemische lupus (SLE)
wat is anamnese bij een intraoculaire ontsteking en systeemziekte (in meerdere organen ontsteklingen)?
koorst, gewichtsverlies, algemene malaise
reumatologische klachten: gewrichtsafwijkingen, rugklachten
huidaandoeningen: erythema, vitiligo, insekten beten
neurologische aandoeningen: hoofdpijn, tinnitus
klachten luchtwegen
gastrointestinale klachten: aphten
urogenitale klachten: genitale ulcera, geslachtsziekten
