9.6 immunosuppressiva I Flashcards
wat zijn indicaties voor immunosuppressiva?
auto immuun ziektes
niet-infectieuze inflammatoire ziekten
transplantatie
noem voorbeelden van immunosuppressiva
glucocorticosteroiden
anti-metabolieyen
calcineurine blokkers
JAK inhibators
NSAIDs
thalidomides, hydroxychloroquine
biologicals
hoe werken glucocorticosteroiden (bv prednison)?
CRH omlaag–> ACTH omlaag–> cortisol omhoog
steroiden binden aan een steroid receptor, migreren naar kern–> transcriptie–> translatie en geven een genomisch effect
kan ook een non genomisch effect geven als het aan de membraanreceptor bindt. gaat dan niet naar kern
kan je glucocorticosteroiden zomaar stoppen?
nee
cortisol is nodig voor het netabolisme en moet daarom worden afgebouwd via een afbouw schema; vnl als het meer dan 2 weken gebruikt wordt
(doordar prednison al cortisol geeft heeft de bijnier het gevoel alsof hij het niet hoeft te produceren)
wat zijn de effecten van glucocorticosteroiden
stress response
regulatie glucose en vet metabolisme
anti inflammatoire actie
immunosuppressieve acties
verhoogde botresorptie
vasculaire effecten
wat zijn de effecteb van glucocorticosteroiden op het immuunsysteem?
remming van inflammatoire mediatoren (cytokines, prostaglandines, NO)
remming van cell migratie en adhesie
inductie van apoptose van leukocyten
voorbeelden glucocorticosteroiden?
cortisol
prednison
prednisolon
dexamenthason (gaat over placenta heen)
solumedrol
indicaties van glucocorticosteroiden?
bijna alle auto immuun ziektes
allergische reacties
transplantatie
wat zijn bijwerkingen van glucocorticosteroinde?
cushing uiterlijk: bol gelaat, dikke wangen, atrofie van de spieren van armen en benen, striae
osteoporose
DM
mentale dysfunctie, psychose
aseptische bot necrose
huid bloedingen
actief worden latente infecties
noem voorbeeld purine synthese remmers
azathioprine
Actie; niet-enzymatisch in 6-
mercaptopurines
wat doen purine synthese remmers?
purine antagonist
Interfereert met de synthese van nucleïnezuren
Blokkeert de synthese van adenosine en guanosine
Cytostatisch
Actie op prolifererende cellen
indicaties van purine synthese inhibators?
auto immuun ziektes
vooral gebruikt als steroid sparend medicijn
Vroeger “anti-afstotingstherapie”
wat zijn bijwerkingen van purine synthese inhibators?
Beenmergtoxiciteit
– granulocytopenie
– trombocytopenie
aplasie van de rode bloedcellen
hepatotoxiciteit
zeg wat over een defect in thiopurine methyltransferase (TPMT)
Defecten in het TPMT-gen leiden tot verminderde methylatie en verminderde inactivatie van 6 MP
dit leidt tot meer
beenmergtoxiciteit, wat kan zorgen voor myelosuppressie, anemie, bloedingsneiging, leukopenie en infectie
wat is mycophenolic acid (mycofenolzuur) MPA?
mycofenolaatmofetil
wat doet MPA?
Remt
inosinemonofosfaatdehydrogenase
Remt de-novo-synthese van purines
Remt de selectieve proliferatie van
lymfocyten
indicaties van mycofenolaatzuur?
transplantaat rejectie
SLE
uveitis
bijwerkingen MPA?
diarree
leukopenie
infecties
noem voorbeelden alkylating drugs (alkalyserende medicijnen)
cyclophosphamide
chlorambucil
hoe werken alkylerende medicijnen?
Covalente alkylering van andere moleculen
cross-linking van DNA-ketens
Remt de deling van DNA-ketens tijdens
proliferatie
Cytotoxiciteit
immunosuppressieve werking: controleert de humorale en cel gemideerde responses
indicatie van alkylerende medicijnen?
alleen orgaan- en levensbedreigende situatie
vasculitis
SLE
bijwerkingen alkylerende medicijnen
infertiel
infecties
hemorrhagische cystitis
secundaire maligniteiten
hoe werkt methotrexate?
analoog van foliumzuur
blokkeert foliumzuurafhankelijke routes essentieel voor DNA-synthes
effecten methotrexate
Verschillende immunosuppressieve acties
Vermindering synthese immunoglobulinen
Remming dihydrofolaatreductase (purine
synthese) waarbij adenosine vrijkomt
Adenosine remt geactiveerde
polymorfonucleaire leukocyten
indicaties methotrexate?
chemo
reumatoide arthritis
granulomateuze inflammatie
bijwerkingen methotrexaat?
beenmergtoxiciteit (leukopenie, anaemie)
levertoxisch (fibrose / cirrose)
ernstige longafwijkingen
teratogeen
hoe werken calcineurine blocking agents?
bindt cytoplasmatische eiwitten (cyclosporine - cyclofiline)
Remt calcineurines
remt de transcriptie van vooral IL-2 en diverse andere interleukinen
voorbeelden calcineurine blocking agents
cyclosporine (neoral)
tacrolimus (prograft)
indicaties calcineurine blocking agents
transplantatie
bijwerkingen calcineurine blocking agents
infecties
renale insufficientie
hypertensie
neurologisch, tremor
maligniteit
janus kinase (JAK) inhibator
STAT wordt geremd
cytokines worden geremd
wanneer geef je JAK inhibators en noem voorbeelden
reumatoide artritis
psoriasis
voorbeelden
- baricitinib
- tofacitinib
zeg wat over hydrochloroquine
werd vroeger veel gebruikt, nu niet meer
kan ophopen in iemands oog waardoor diegene blind kan worden
zeg wat over thalidomide
heel toxisch voor kinderen
zeg wat over colchicine
effectief bij jicht
wordt steeds minder gegeven
zorgt ervoor dat granulocyten niet meer goed kunnen bewegen
zeg wat over cyclooxygenase
NSAIDs–> cox 1/2 remmers
kan beter COX2 remmers geven want bij het remmen van COX 1 rem je ook bloedplaatjes
