7.5 urineweginfecties

Question 1

wat is lage UWI en hoge UWI

Answer 1

lage UWI
- in blaas of lager

hoge UWI
- tekenen van weefseninvasie

Question 2

wat zijn tekenen van weefselinvasie?

Answer 2

bij een hoge UWI

koorts
rillingen
algemeen ziek zijn
flank of perineumpijn
acute (toename van) verwardheid/ delier

Question 3

wat is de definitei van de volgende. begrippen
- bacteriurie
- significante bacteriurie
- asymptomatische bacteriurie
- uropathogenen

Answer 3

bacteriurie
- bacterien in urine

significante bacteriurie
- >10^5 kve/ml

asymptomatische bacteriurie
- significante bacteriurie zonder klachten of tekenen van infectie

uropathogenen
- micro-organismen die urineweginfecties kunnen veroorzaken

Question 4

wat is de indeling van urineweginfecties?

Answer 4

1. cystitis bij gezonde, niet-zwangere vrouwen (vanaf 12 jaar)
2. cystitis bij patienten vanaf 12 jaar met een verhoogd risico op een gecompliceerd beloop
3. urineweginfectie bij patienten vanaf 12 jaae met tekenen van weefselinvasie
4. urineweginfectie bij kinderen jonger dan 12 jaar

Question 5

wat zijn de risicogroepen van een gecompliceerd beloop van een cystitis?

Answer 5

mannen
zwangeren
PT met DM of verminderde weerstand
PT met afwijking nieren/ urinewegen
PT met neurologische blaasstoornissen
PT met verblijfskatheter

Question 6

wat is epidemiologie cystitis bij man en vrouw?

Answer 6

vrouw:
70/1000 pt per jaar
piek tussen 15-24 jaar
hoogste incidentie > 60 jaar
meest frequente klacht bij HA

man:
10/1000 pt per jaar

Question 7

welke uropathogenen veroorzaken >95% van de UWI’s?

Answer 7

enterobacteriaceae
- escherichia coli
- klebsiella spp
- proteus spp

Question 8

residuvorming speelt een rol bij de pathogenese van UWI’s. hoe komen die residuvormingen

Answer 8

residuvorming speelt belangrijke rol en kan komen door
- obstructie (bijv prostaatvergroting)
- neurogene blaasfunctiestoornis
- te geringe mictiefrequentie
- niet volledig ledigen van de blaas
- zwangerschap

Question 9

wat zijn predisponerende factoren van UWI’s? (factoren die de kans vergroten dat je vatbaarder bent voor een UWI)

Answer 9

postmenopauzale atrofie tractus urogenitalis

blaas- of nierstenen

verblijfskatheters

verminderde weerstand (DM, bestraling, gebruik immunsuppressiva)

genetische factoren (non secretor van antigenen door mucosa)

anatomische afwijkingen

Question 10

hoe zorgen de bacterien voor een UWI?

Answer 10

bacterien hebben fimbriae of ili die zorgen voor adherentie aan de mucosa. ze verspreiden zich vanaf darm, via mucosa, naar blaas

doordat ze zich kunnen hechten worden ze niet weggespoeld door urine

Question 11

pathogenese van een UWI kan ook hematogeen zijn, leg uit.

Answer 11

is veel minder frequent voorkomend

bacteriele verwekkers kunnen zich ook hematogeen verspreiden (komen dan dus niet uit darm).
- nier abcessen (TB, candida)
- virussen: CMV, adenovirus

Question 12

wat zijn klachten die optreden bij cystitis?

Answer 12

dysurie: pijnlijke of branderige mictie

pollakisurie: kleine beetjes plassen

toegenomen mictie frequentie

hematurie

pijn in de rug of onderbuik

afwezigheid van nieuw ontstane of veranderde vaginale afscheiding

kleine kinderen < 12 mnd: slecht groeien, braken, koorts gedurende > 3 dgn

Question 13

wanneer doe je LO bij cystitis?

Answer 13

geindiceerd bij tekenen van weefselinvasie
- wees alert op:
- flankpijn
- retentieblaas
- peritoneale prikkeling
- dehydratie
- shock

vrouwen met recidiverende infecties (min 3x pj)

mannen

kinderen

(dus geindiceerd bij tekenen weefselinvasie, vrouwen met recidiverende infecties, mannen en kinderen)

Question 14

hoe stele je diagnose cystitis?

Answer 14

dipstick
- nitriettest (omgezet uit nitraat tot bacterien)
- leukocyten esterase test (leukotest)

als dipstick positief is wordt overgegaan op urinesedement
- celtelling
- bacterietelling
- kristallen door flow cytometrie

Question 15

wat zijn valkuilen bij sedimentje en dipstick

Answer 15

leuko’s negatief: kans op UWI klein maar weinig specifiek

nitriet fout-negatief bij
- bacterien die geen nitraatreductase bezitten
- korte verblijfsduur urine in de blaas

niet bruikbaar bij aanwezigheid urinekatheter

alleen een positief sediment en geen klachten duidt op bacteriurie

Question 16

wat is dipslide onderzoek?

Answer 16

urine in potje met agar: direct geincubeerd

huisarts leest af

indien positief eventueel naar lab voor analyse

Question 17

wat zijn indicaties voor kweek en gevoeligheidstherapie?

Answer 17

• 2x therapiefalen bij cystitis bij gezonde niet zwangere vrouw
• 1x therapiefalen bij cystitis bij kwetsbare ouderen
• cystitis bij pt die antibiotische profylaxe gebruikt ivm recidiverende uwi’s
• cystitis bij pt uit risicogroep muv vrouwen met DM die verder gezond zijn en geen zieke indruk maken
• cystitis bij kinderen < 12 jaar
• uwi met tekenen van weefselinvasie
• bij aanhoudend vermoeden van een uwi, terwijl urinestick en dipslide of sediment negatief blijven

Question 18

wat is kweek+ gevoeligheids bepaling?

Answer 18

belangrijk contaminatie van genitale flora te vermijden
- midstream urine (gewassen plas)
- clean catch indien niet zindelijk

alternatieven
- plaszakje
- eenmalige katheterisatie
- suprapubische punctie

er wordt gesproken over groei op de kweek als deze > 100 kve /ml heeft. wanneer de kweek 10^5 kve.ml of hoger is wordt het significant genoemd

Question 19

Wat doe je als behandeling bij ongecompliceerde UWI?

Answer 19

niets doen heeft voorkeur
AB geven die gram negatieve bact dekt, voorkom resistentie

Question 20

wat is behandeling bij cystitis bij gezonde niet zwangere vrouwen?

Answer 20

hinderlijk, maar niet besmettelijk. kan vanzelf genezen binnen 1 week
afwachtend beleid is mogelijk

Question 21

wat is 1e keus emperische therapie cystitis?

Answer 21

nitrofurantoine (kan je alleen gebruiken bij UWI’s) gedurende 5 dgn
- therapeutische actieve concentraties alleen in urine
- contraindicatie: ernstige nierinsuff en G6PD deficientie
- risicogroepen: langere behandelduur

Question 22

wat is 2e en 3e keus emperische therapie bij cystitis?

Answer 22

2e: 1 gift met forformycine (niet bij zwangeren, mannen en kinderen)

3e: trimethoprim (niet bij zwangeren en kinderen)

Question 23

wat doe je bij een UWI met tekenen van weefselinvasie?

Answer 23

voldoende penetratie van weefsel is nodig, daarom geef je geen nitrofurantoine

bruikbare middelen:
- ciprofloxacine (quinolonen)
- augmentin (amoxicilline en clavulaanzuur)
- cotrimoxazol

Question 24

wanneer verwijzing naar 2e lijn?

Answer 24

volwassenen
- zwangeren met weefselinvasie
- pt met weefselinvasie die niet binnen 48 uur reageren op antibiotica
- patienten met vermoedelijke sepsis

kinderen
- koorts indien < 1maand of tussen 1-3 maanden zonder focus
- (vermoeden van) UWI en ernstig ziek en/of braken
- niet binnen 48 uur verbeterend op AB

Question 25

wat is behandeling op urosepsis (bloedvergiftiging tgv UWI)?

Answer 25

empirisch beleid:
ceftriaxon IV + eenmalig entamicine IV

duur behandeling: 10-14 dagen
switch naar oraal als mogelijk