7.5 urineweginfecties Flashcards
wat is lage UWI en hoge UWI
lage UWI
- in blaas of lager
hoge UWI
- tekenen van weefseninvasie
wat zijn tekenen van weefselinvasie?
bij een hoge UWI
koorts
rillingen
algemeen ziek zijn
flank of perineumpijn
acute (toename van) verwardheid/ delier
wat is de definitei van de volgende. begrippen
- bacteriurie
- significante bacteriurie
- asymptomatische bacteriurie
- uropathogenen
bacteriurie
- bacterien in urine
significante bacteriurie
- >10^5 kve/ml
asymptomatische bacteriurie
- significante bacteriurie zonder klachten of tekenen van infectie
uropathogenen
- micro-organismen die urineweginfecties kunnen veroorzaken
wat is de indeling van urineweginfecties?
- cystitis bij gezonde, niet-zwangere vrouwen (vanaf 12 jaar)
- cystitis bij patienten vanaf 12 jaar met een verhoogd risico op een gecompliceerd beloop
- urineweginfectie bij patienten vanaf 12 jaae met tekenen van weefselinvasie
- urineweginfectie bij kinderen jonger dan 12 jaar
wat zijn de risicogroepen van een gecompliceerd beloop van een cystitis?
mannen
zwangeren
PT met DM of verminderde weerstand
PT met afwijking nieren/ urinewegen
PT met neurologische blaasstoornissen
PT met verblijfskatheter
wat is epidemiologie cystitis bij man en vrouw?
vrouw:
70/1000 pt per jaar
piek tussen 15-24 jaar
hoogste incidentie > 60 jaar
meest frequente klacht bij HA
man:
10/1000 pt per jaar
welke uropathogenen veroorzaken >95% van de UWI’s?
enterobacteriaceae
- escherichia coli
- klebsiella spp
- proteus spp
residuvorming speelt een rol bij de pathogenese van UWI’s. hoe komen die residuvormingen
residuvorming speelt belangrijke rol en kan komen door
- obstructie (bijv prostaatvergroting)
- neurogene blaasfunctiestoornis
- te geringe mictiefrequentie
- niet volledig ledigen van de blaas
- zwangerschap
wat zijn predisponerende factoren van UWI’s? (factoren die de kans vergroten dat je vatbaarder bent voor een UWI)
postmenopauzale atrofie tractus urogenitalis
blaas- of nierstenen
verblijfskatheters
verminderde weerstand (DM, bestraling, gebruik immunsuppressiva)
genetische factoren (non secretor van antigenen door mucosa)
anatomische afwijkingen
hoe zorgen de bacterien voor een UWI?
bacterien hebben fimbriae of ili die zorgen voor adherentie aan de mucosa. ze verspreiden zich vanaf darm, via mucosa, naar blaas
doordat ze zich kunnen hechten worden ze niet weggespoeld door urine
pathogenese van een UWI kan ook hematogeen zijn, leg uit.
is veel minder frequent voorkomend
bacteriele verwekkers kunnen zich ook hematogeen verspreiden (komen dan dus niet uit darm).
- nier abcessen (TB, candida)
- virussen: CMV, adenovirus
wat zijn klachten die optreden bij cystitis?
dysurie: pijnlijke of branderige mictie
pollakisurie: kleine beetjes plassen
toegenomen mictie frequentie
hematurie
pijn in de rug of onderbuik
afwezigheid van nieuw ontstane of veranderde vaginale afscheiding
kleine kinderen < 12 mnd: slecht groeien, braken, koorts gedurende > 3 dgn
wanneer doe je LO bij cystitis?
geindiceerd bij tekenen van weefselinvasie
- wees alert op:
- flankpijn
- retentieblaas
- peritoneale prikkeling
- dehydratie
- shock
vrouwen met recidiverende infecties (min 3x pj)
mannen
kinderen
(dus geindiceerd bij tekenen weefselinvasie, vrouwen met recidiverende infecties, mannen en kinderen)
hoe stele je diagnose cystitis?
dipstick
- nitriettest (omgezet uit nitraat tot bacterien)
- leukocyten esterase test (leukotest)
als dipstick positief is wordt overgegaan op urinesedement
- celtelling
- bacterietelling
- kristallen door flow cytometrie
wat zijn valkuilen bij sedimentje en dipstick
leuko’s negatief: kans op UWI klein maar weinig specifiek
nitriet fout-negatief bij
- bacterien die geen nitraatreductase bezitten
- korte verblijfsduur urine in de blaas
niet bruikbaar bij aanwezigheid urinekatheter
alleen een positief sediment en geen klachten duidt op bacteriurie
wat is dipslide onderzoek?
urine in potje met agar: direct geincubeerd
huisarts leest af
indien positief eventueel naar lab voor analyse
wat zijn indicaties voor kweek en gevoeligheidstherapie?
- 2x therapiefalen bij cystitis bij gezonde niet zwangere vrouw
- 1x therapiefalen bij cystitis bij kwetsbare ouderen
- cystitis bij pt die antibiotische profylaxe gebruikt ivm recidiverende uwi’s
- cystitis bij pt uit risicogroep muv vrouwen met DM die verder gezond zijn en geen zieke indruk maken
- cystitis bij kinderen < 12 jaar
- uwi met tekenen van weefselinvasie
- bij aanhoudend vermoeden van een uwi, terwijl urinestick en dipslide of sediment negatief blijven
wat is kweek+ gevoeligheids bepaling?
belangrijk contaminatie van genitale flora te vermijden
- midstream urine (gewassen plas)
- clean catch indien niet zindelijk
alternatieven
- plaszakje
- eenmalige katheterisatie
- suprapubische punctie
er wordt gesproken over groei op de kweek als deze > 100 kve /ml heeft. wanneer de kweek 10^5 kve.ml of hoger is wordt het significant genoemd
Wat doe je als behandeling bij ongecompliceerde UWI?
niets doen heeft voorkeur
AB geven die gram negatieve bact dekt, voorkom resistentie
wat is behandeling bij cystitis bij gezonde niet zwangere vrouwen?
hinderlijk, maar niet besmettelijk. kan vanzelf genezen binnen 1 week
afwachtend beleid is mogelijk
wat is 1e keus emperische therapie cystitis?
nitrofurantoine (kan je alleen gebruiken bij UWI’s) gedurende 5 dgn
- therapeutische actieve concentraties alleen in urine
- contraindicatie: ernstige nierinsuff en G6PD deficientie
- risicogroepen: langere behandelduur
wat is 2e en 3e keus emperische therapie bij cystitis?
2e: 1 gift met forformycine (niet bij zwangeren, mannen en kinderen)
3e: trimethoprim (niet bij zwangeren en kinderen)
wat doe je bij een UWI met tekenen van weefselinvasie?
voldoende penetratie van weefsel is nodig, daarom geef je geen nitrofurantoine
bruikbare middelen:
- ciprofloxacine (quinolonen)
- augmentin (amoxicilline en clavulaanzuur)
- cotrimoxazol
wanneer verwijzing naar 2e lijn?
volwassenen
- zwangeren met weefselinvasie
- pt met weefselinvasie die niet binnen 48 uur reageren op antibiotica
- patienten met vermoedelijke sepsis
kinderen
- koorts indien < 1maand of tussen 1-3 maanden zonder focus
- (vermoeden van) UWI en ernstig ziek en/of braken
- niet binnen 48 uur verbeterend op AB
wat is behandeling op urosepsis (bloedvergiftiging tgv UWI)?
empirisch beleid:
ceftriaxon IV + eenmalig entamicine IV
duur behandeling: 10-14 dagen
switch naar oraal als mogelijk
