7.2 inleiding congenitale infecties Flashcards
hoe worden congenitale infecties en neonatale infecties ook wel genoemd?
congenitale= intra-uteriene= prenatale infecties
perinatale of neonatale infecties: eerste 4 levensweken
kenmerken congenitale infecties
- definitie
- manifestaties
- voorbeelden
congenitale infecties zijn infecties die optreden voor de geboorte, het zijn aangeboren afwijkingen
manifestaties: groeivertraging, laag geboortegewicht, congenitale malformaties, doodgeboorte
voorbeelden: rubella, HIV, toxoplasma gondii, treponema pallidum, parvovirus B19, HSV, VZV
kenmerken perinatale infecties
- definitie
- manifestaties
- voorbeelden
treden op rond de periode van de geboorte, meestal tijdens de bevalling of kort daarna
manifestaties: meningitis, septicemia, pneumonie, vroeggeboorte
voorbeelden: chlamydia trachomatis, HSV, streptococcus agalactiae, e. coli, listeria monocytogeneses, neisseria gonorrhoae
kenmerken postnatale infecties
- definitie
- manifestaties
- voorbeelden
infecties die optreden na de geboorte
manifestaties: meningitis, septicemia, conjunctivitis, pneumonie
voorbeelden: n. gonorrhoaea, chlamydia trachomatis, HIV, CMV, HBV
welke congenitale virussen vooral in NL?
cytomegalovirus
parvovirus B19
varicella
rubella
herpes simplex virus
HIV
welke perinatale, neonatale virussen vooral in NL?
enterovirus
herpes simplex virus
varicella
HIV
HBV
HCV
welke congenitale bacterien/ parasieten vooral in NL?
toxoplasmose
lues
welke perinatale bacterien/ parasieten vooral in NL?
GBS
GO/ clamydia
listeriose
wat is de 12 weken screening?
bij 12 weken screening wordt gescreend op
- HIV
- HBsAg
- syfilis
wordt standaard gedaan bij zwangeren
wat is de TORCHES screening?
wordt niet standaard gedaan, alleen bij uitingen congenitale infecties
screenen op
- toxoplasma gondii
- other (VZV, parvovirus B19)
- rubella
- CMV
- HSV
- syfilis
kenmerken congenitale rubella
- incidentie
- risicogroepen
Risicogroepen: ongevaccineerde jonge vrouwen
incidentie:
zeer zeldzame ziekte geworden. CRS wordt met name gezien als importziekte en tijdens epidemieën
hoe ziet de kliniek van de moeder eruit bij congenitale rubella?
ongeveer 50% subklinisch
prodromale (vroege) symptomen
- malaise
- lichte verhoging
- lymfadenopathie !!!
- keepijn
- hoest
- conjunctivitis
daarna huisuitslag beginnend in gezicht, verspreiding naar romp en later armen en benen
complicatie: arthralgie/ arthritis van vingers, polsen en knieën
wat zijn gevolgen van infectie van embryo/ foetus met congenitale rubella?
miskraam
doodgeboorte
normale kinderen
geboren worden met conenitale rubelle syndroom
- afwijkingen manifesteren zich bij de geboorte
- afwijkingen manifesteren later in het leven
hoe CRS zich manifesteert is afhankelijk van moment van infectie. benoem
geinfecteerd in 0-12 weken van de zwangerschap:
- 100% risico op infectie van foetus.
- spontane abortus in 20% van de gevallen
geinfecteerd in 13-16 weken van de zwangerschap:
- doofheid en retinopathie 15%
geinfecteerd na 16 weken van de zwangerschap:
- normale ontwikkeling
- klein risico op doofheid en retinopathie
wat is kliniek kind bij congenitale rubella?
prenataal:
- intra uteriene groeiretardatie
- spontane abortus
neonataal: Congenitale Rubella Syndroom
- huiduitslag
- trombocytopenie
- hepatitis/ hepatosplenomegalie
- meningo-encefalitis
- botafwijkingen
- oog afwijkingen
- cardiovasculaire afwijkingen
vroege kinderleeftijd en later
- trias: oogafwijkingen, doofheid, cardiovasculaire afwijkingen + ontwikkelingsstoornissen, diabetes etc
hoe gaat de diagnostiek van congenitale rubella bij moeder?
indien zwangere zich presenteert met klachten (exantheem)
1. IgM of IgG rubella (bij voorkeur samen met eerder serum en/of later serum)
2. keeluitstrijk voor rubellaviruskweek of rubellavirus PCR
hoe gaat de diagnostiek van congenitale rubella bij kind?
intra-uterien:
- overweeg vruchtwaterpunctie bij besmetting <20 weken zwangerschapsduur voor rubellavirus PCR
postnataal:
1. IgM bepaling
2. urine en keeluitstrijk voor rubellaviruskweek en/ of PCR
wat is preventie en therapie congenitale rubella?
preventie: vaccinatie
interventie: zwangerschapsafbreking bij bewezen intra uteriene infectie
therapie: geen therapie beschikbaar
wat is incidentie bij congenitale CMV infectie?
0.5% geboortes cCMV infectie
90% van de kinderen asymptomatisch bij de geboorte
- 75% blijft asymptomatisch
- 15% blijvende schade
10% symptomatisch bij de geboorte
- 50% blijvende schade
- 5% overlijden
hoe kom je aan cCMV infectie?
meestal door moedermelk, je komt er niet meer van af
vaak geinfecteerd door een primo infectie bij de moeder maar ook wel een door een nieuw opspelende infectie
wat zijn symptomen bij kind met congenitale CMV?
hepatosplenomegalie
chorioretinitis
petechiae
purpura
icterus
microcephaly
15% gehoorpoblemen
wat is therapie congenitale CMV?
(Val)ganciclovir.
wanneer wordt congenitale herpes simplex virus HSV verworven/ is het opgelopen?
HSV-infectie wordt verworven/ opgelopen tijdens de congenitale (5%), peripartum (85%) of postpartum (10%) fase
dus meestal een perinatale infectie
wat is prevalentie, incidentie en pathofysiologie van HSV
seroprevalantie HSV onder zwangeren 60-75%
incidentie NL: 3.2 per 100.000 pasgeborenen
merendeel herpes neonatorus HSV-1
kliniek moeder met HSV
herpes genitalis (HSV 1 of 2)
herpes labialis (HSV 1 of 2) moeder of omgeving
asymptomatisch
wat is kliniek kind met HSV?
perinatale infectie uit zich in 1e 4 weken, meestal (40%) al in 1e week
3 manifestaties:
1. gelocaliseerde huid, oog en mond infectie
2. CZS infectie, slecht drinken, geprikkeld, suf, slap, convulsies, luierpijn
3. gedissemineerde infectie: visceraal (hepatitis)
hoe gaat de transmissie van HSV?
HSV kan op 2 manieren gegeven worden aan het kind: perinataal (genitaal)
post nataal (koortslip)
wat is de transmissie kans HSV?
vaginale bevalling bij primaire herpes genitalis: 50% transmissie
bij reactivatie herpes genitalis: kleine kans op transmissie
NB TRANSMISSIE KAN OOK ZONDER ULCERA
transmissie via koortslip: alleen bij direct contact
hoe gaat diagnostiek moeder HSV?
HSV kweek/ PCR bij verdachte lesies zonder VG van herpes genitalis
hoe gaat diagnostiek HSV kind?
24-48 uur na bevalling: HSV kweek/ PCR van keelwat. conjunctiva, evt. huid, liquor, serum/ plasma
0-4 weken post partum (bij huidbeeld, sepsis of insulten)
BREED BEMONSTEREN!!
wat is de kliniek van de moeder bij primaire, secundaire, latente en tertiaire syfilis? (lues= syfilis)
primaire syfilis (=lues I) 10-90 dagen
- solitair, pijnloos ulcus meestal op de genitalia, in 60-90% (indien onbehandeld) volgt hierop lues II
secundaire syfilis (=lues II) 6 wk-6 mnd
- maculapapuleus exanthee, op romp, extremiteiten, soms condylomata lata, vaak: malaise, koorts, spier- gewirchtspijn, lymfadenopathie
latente syfilis:
- geen verschijnselen
tertiaire syfylis
- chronische ontstekingshaarden (gummata) in huid, slijmvliezen, botten en organen
- symptomen afh van getroffen organen, evt ook neurosyfilis
wat is kliniek congenitale lues bij kind?
-foetus
- pasgeborene
foetus:
- abortus/ intra uteriene vruchtdood
- intra uteriene groeiretardatie
- vroeg geboorte
- hydrops foetalis
pasgeborenen:
2/3 komt asymptomatisch ter wereld maar ontwikkelt symptomen in de eerste levensmaanden:
vroege symptomen
- rash
- geelzucht
- lymfadenopathie
- hepatosplenomegalie
- nefrotisch syndroom
- meningitis
- rhinitis
late symptomen
- zadelneus
- skeletafwijkingen
- doofheid
- mentale retardatie
- hutchinson tanden
- interstitiele keratitis
hoe gaat transmissie congentiale lues?
verticale transmissie (T. pallidum kan placenta passeren)
kan op elk moment tijdens zwangerschap
kan vanaf het begin van de maternale infectie tot vele jaren daarna plaatsvinden waarbij transmissie kans in de loop der jaren afneemt
wat is transmissie kans congenitale lues?
primaire en secundaire syfilis: 50%
vroeg latente (<1 jaar) syfilis: 40%
tertiare syfilis: 10%
diagnostiek congenitale lues?
treponemale detectie van antilichamen (TPHA): specifiek gericht tegen treponema pallidum
- indien postief: eens positief, altijd positief (serologisch litteken)
nontreponemale antilichamen (VDRL): niet specifiek gericht tegen treponema pallidum
- positief bij actieve lues
- soms ook bij iv drugs, zwangerschap, lyme ziekte, AIZ
treponemale antistoffen blijven positief na behandeling en gedurende het leven
anti-treponemale antilichamen verdwijnen bij een goed behandelde persoon
hoe gaat diagnostiek moeder bij congenitale lues?
screenin van alle zwangeren in NL met treponemale serologie: screening elisa (TPHA)
hoe gaat diagnostiek kind bij congenitale lues?
- klinisch beeld + positieve serologie moeder
- IgM immunoblot evt op meerder momenten na geboorte
- VDRL titer bij kind vergelijken met moeder: >4 voudig hogere titer bij kind is aanwezig bij congenitale syfilis, lagere titer sluit infectie echter niet uit
- treponemale (TPHA) titer beloop
wat is preventie congenitale lues?
maternale infectie: condoom gebruik
maternale screening in 13e zwangerschapsweek en evt later nogmaals, gevolgd door behandeling
wat is therapie congenitale lues?
zwangere: bezylpenicilline 2,4 miljoen IE op dag 1,8 en 15
congenitale syfilis: benzylpenicilline 150.000 IE/ dag iv voor 10-14 dagen
hoe gaat follow up congenitle lues?
zwangere: VDRL (moet mooi dalen)
pasgeborenen: VDRL gedurende 2 jaar
kenmerken hepatitis B?
- screening
- tranmissie
- preventie
hepatitis B dragerschap: HBsAg positief (actieve besmetting)
wordt gescreend in 1e trimester zwangerschap
grote kans op verticale tranmissie zonder interventie
zeer grote kans op transmissie bij HBeAg positiveit (antigenen)
preventie door actieve en passieve vaccinatie
is onderdeel van rijksvaccinatieprogramma
wat is chronische hep B infectie?
het HBeAg blijft dan positief (dit zijn de antigenen tegen de hepatitis B)
grotere kans op tranmissie bij positief HBeAg
symptomen hep B pasgeborene:
- 4% klinische symptomen
- 0.4% fulminante hepatitis rond 3e levensmaand, vaak fataal
- in de meeste geinfecteerde neonaten ontstaat een HBsAg dragerschap
- indien onbehandeld overlijd 30-35% van de chronische dragers tussen het 20e en 60e levensjaar aan de gevolgen van cirrose of HCC
hoe behandel je hep B?
vaccinatie
antistoffen
