10.2 artritis en osteomyelitis Flashcards
wat is osteomyelitis?
botmergontsteking
welke 5 types bacteriele osteomyelitis?
acute/ hematogene osteomyelitis (>90%)
subacute of focale osteomyelitis
- meestal na beetverwonding of scherp voorwerk
- andere verwekkers mogelijk (P. aeruginosa)
chronische osteomyelitis
- berucht in diabetische voet
postoperatieve osteomyelitis
- oppervlakkig gelegen botdelen (sternum)
- verwekkers vaak normale commensalen van de huid (s. epidermidis)
neonatale osteomyelitis
- vrij agressief beloop
- multifocaal van aard
- andere verwekkers (naast s. aureus ook gram negatieven)
kenmerken acute osteomyelitis
aandoening vooral bij jonge kinderen en ouderen
vooral lange pijpbeenderen aangedaan
70% in humerus, femur en tibia
(bij volwassenen vaak wervelkolom)
via collateralen ook zaaiing naar gewricht mogelijk
pathogenese van acute hematogene osteomyelitis?
bacterie bereikt de bloedbaan
via bloedvaatjes vooral naar de METAfyse
- uitgroei van bacterien
- release bacteriele producten–> algemene malaise en koorts
- occlusie van de bloedvaten–> afsterven botweefsel/sekwestervorming
- influx van neutrofielen, pus ontstaat–> toename van druk in het bot–> pijnklachten
- pus wordt via haverse systeem en kanalen van volkmann naar subperiostaal geperst–> zwelling en roodheid en pijn
symptomen acute osteomyelitis?
- koorts
- malaise
- lokale drukpijn (vroeg symptoom)
- niet belasten van aangedane ledemaat
- later zwelling en roodheid (indien pus naar subperiostaal wordt gedrukt)
diagnostiek acute osteomyelitis?
stap 1: CRP, bloedkweek. leucocytengetal, leukocyten differentiatie
stap 2: kweken, gouden standaard: biopt voor microbiologische diagnostiek en PA, rontgenfoto, echo
- let op: >90% is s.aureus, steeds vaker kingella kingae
behandeling acute osteomyelitis
- antibiotica
- gericht op meest voorkomende verwekker= s.aureus
- aanvankelijk iv, later naar per os
- behandelduur 3-4 wkn
- langer bij osteosynthese materiaal, immuundef - chirurgisch ingrijpen indien
- combinatie met artritis: gewrichtspuncties/ spoelen
- chronische osteomyelitis: uitruimen
- sekwestervorming: uitruimen
beloop/ complicaties van acute osteomyelitis?
artritis
sekwestervorming
fistelvorming
recidief osteomyelitis
chronische osteomyelitis
lange termijn:
- groeiremming aangedaan pijpbeen
- pathologische fracturen
prognose acute osteomyelitis?
afh van snelle diagnose, adequate antibiotische therapie, zn besluit tot drainage
meeste problemen indien
- heupgewricht betrokken in ontsteking
- schouder betrokken in ontsteking
synoniem spetische artritis?
bacteriele artritis
2 subgroepen
- gonococcen artritis
- myobacteriele artritis
hoe herken je een septische artritis?
acuut ontstane artritis
- 80-90% monoarticulair
pt is ziek
pt heeft koorts
ontstekingsparameters in bloed verhoogd
ziektebeelden die lijken op een septische artritis maar het niet zijn
huidinfect ter plekke van gewricht
- erysipelas
- cellulitis
bursitis
wanneer is het artriris?
2 criteria positief:
- zwelling gewricht
- gewricht beperkt
- pijn bij bewegen van het gewricht
DD van septische artritis?
kristalartropathie
- jicht (uraatkristallen)
- pseudojicht (calciumpyrofosfaatkristallen)
gevolgen septische artritis voor een gewricht?
ontsteking–> vrijkomen proteolytische enzymen–> verlies kraakbeen en bot–> gewrichtsdestructie
vuistregels jicht
primaire jicht
secundaire jicht: ernstig gestoorde nierfunctie
nooit jicht bij mannen <30 jaar en vrouwen onder de 50 jaar
vuistregel pseudojicht. chondrocalcinosis
alleen bij oudere patienten in door artrose aangedane gewrichten
risicofactoren voor septische artritis?
hoge leeftijd
DM
beschadigd gewricht
gewrichtsprothese
recente gewrichtschirurgie
huidinfecties
gestoorde afweer (medicamenteus, comorbiditeit)
welke gewrichten zijn aangedaan bij een septische artritis
knie 55%
heup 11%
enkel 8%
schouder 8%
pols 7%
elleboog 6%
overig 5%
polyarticulair 12%
hoe stel je diagnose septische artritis?
kliniek
gewrichtspunctie
- gramkleuring kan negatief zijn
- kweek
- celgetal van synoviaalvocht, leukocyten > 30.000/mm
- beoordelen op kristalleb
verwekkers bacteriele artritis?
s. aureus 60%
B-hemolytische steptococ 10-30%
iverige mn gram negatieve staven 10-30%
hoe bereiken bacterien het gewricht?
haematogeen
uitbreiding van infectie uit osteomyelitische haard in epifyse of metafase (kinderen)
lymfogeen vanuit infectiebron dichtbij gewricht
iatrogeen
penetrerend gewrichtsletsen
behandeling septische artritis
ontlasten van de ontsteking
- frequent puncteren
- artroscopie
antibiotica
verwijderen gewrichtsprothese of osteonsynthesemateriaa;
wanneer artroscopie?
indien
- gewricht niet goed toegankelijk voor punctie
- gewricht met punctie niet goed te ontlasten
- contra indicatie tegen frequent puncteren
- septische artritis van heup bij kinderen
presentatie septische artritis bij kinderen
meer systemisch ziek
gezwollen pijnlijk gewricht staat niet op voorgrond, kind zal een ontstoken gewricht minder belasten waardoor het in regressie gaat in motoriek
heup frequent aangedaan
welke verwekkers SA bij kinderen?
voor hib-vaccincatie was h. influenzae voornaamse verwekker SA bij kinderen van 1/2-5 jaar
behandeling SA bij kinderen?
eerder een artroscopie
uitkomst SA bij kinderen vaak beter
