6. Woordenlijst: Denken en intelligentie

Question 1

Computermetafoor

Answer 1

Het idee van de hersenen als informatieverwerker; suggereert dat denken niets meer of minder is dan informatieverwerking.

Question 2

Intelligentie

Answer 2

De mentale capaciteiten om kennis te verwerven, te redeneren en effectief problemen op te lossen.

Question 3

Denken

Answer 3

Het cognitieve proces verantwoordelijk voor het vormen van een (nieuwe) mentale representatie door beschikbare informatie te manipuleren.

Question 4

Concept

Answer 4

Mentale representatie van een categorie van items of ideeën, gebaseerd op ervaring.

Question 5

Natuurlijk concept

Answer 5

Mentale representatie van een voorwerp of gebeurtenis gebaseerd op onze directe ervaring.

Question 6

Prototype

Answer 6

Het ideale of meest typische voorbeeld van een conceptuele categorie.

Question 7

Artificieel concept

Answer 7

Concept dat gedefinieerd wordt door regels, zoals de betekenis van een woord of de in van een wiskundige formule.

Question 8

Conceptuele hiërarchie

Answer 8

Niveaus van concepten, van zeer algemeen tot zeer specifiek, waarin een concept op een algemeen niveau (zoals het concept voor ‘dier’) specifiekere concepten (zoals het concept voor ‘hond’, ‘giraf’ en ‘vlinder’) omvat.

Question 9

Schema

Answer 9

Een algemeen conceptueel raamwerk dat verwachtingen genereert van thema’s gebeurtenissen, voorwerpen, mensen en situaties in iemands leven.

Question 10

Script

Answer 10

Cluster van informatie over reeksen van gebeurtenissen en handelingen die je verwacht in een specifieke situatie.

Question 11

Intuïtie

Answer 11

Oordeelsvorming zonder bewust redeneren.

Question 12

Algoritme

Answer 12

Procedure of formule om een probleem op te lossen die, als hij goed wordt toegepast, een correcte uitkomst garandeert.

Question 13

Heuristiek

Answer 13

Cognitieve strategie of ‘vuistregel’ die wordt gebruikt om een complexe mentale opdracht ‘even snel’ te vervullen. In tegenstelling tot een algoritme weet je met een heuristiek niet zeker of je bij de juiste oplossing uitkomt.

Question 14

Mental set

Answer 14

Neiging om een nieuw probleem te benaderen op een manier die je bij een eerder probleem hebt gebruikt.

Question 15

Functionele gefixeerdheid

Answer 15

Onvermogen om een nieuwe toepassing te zien voor een voorwerp dat al met iets anders is geassocieerd: een vorm van mental set.

Question 16

Hindsight bias

Answer 16

De neiging om na afloop van een gebeurtenis te twijfelen aan andermans beslissingen en te denken dat jij die van tevoren hebt zien aankomen.

Question 17

Anchoring bias (ankerheuristiek)

Answer 17

Foutieve heuristiek waarbij je een schatting baseert (verankert) op informatie die niets met het probleem te maken heeft.

Question 18

Representiveness bias (representativiteitsheuristiek)

Answer 18

Foutieve heuristiek waarbij je ervan uitgaat dat een persoon of gebeurtenis die tot een bepaalde categorie behoort alle eigenschappen van die categorie bezit.

Question 19

Availability bias (beschikbaarheidsheuristiek)

Answer 19

Foutieve heuristiek waarbij je mogelijkheden inschat op basis van informatie uit eigen ervaring (de informatie die beschikbaar is).

Question 20

Tirannie van de keuze

Answer 20

Verstoring van effectieve besluitvorming wanneer je wordt geconfronteerd met een overweldigende hoeveelheid mogelijkheden.

Question 21

Creativiteit

Answer 21

Mentaal proces waarbij nieuwe responsen ontstaan die bijdragen aan de oplossing van een probleem.

Question 22

Expert

Answer 22

Iemand die goed georganiseerde bronnen van kennis op een bepaald vakgebied bezit, waaronder probleemoplossingsstrategieën.

Question 23

Begaafdheid

Answer 23

Aangeboren mogelijkheden (in tegenstelling tot vaardigheden die zijn verworven door leren).

Question 24

Mentale leeftijd (ML)

Answer 24

De gemiddelde leeftijd waarop normale (gemiddelde) individuen een bepaalde score bereiken.

Question 25

Kalenderleeftijd (KL)

Answer 25

Het aantal jaren dat is verstreken sinds de geboorte van het individu.

Question 26

Intelligentiequotiënt (IQ)

Answer 26

Getalsmatige score op een intelligentietest, berekend door de mentale leeftijd van de proefpersoon te delen door zijn kalenderleeftijd en die met 100 te vermenigvuldigen.

Question 27

Normaal verdeeld

Answer 27

Frequentieverdeling waarbij scores in verschillende gradaties door de populatie verspreid zijn, zodanig dat weinig mensen in de hoogste en de laagste categorieën terechtkomen, en de meeste mensen zich in het midden bevinden.

Question 28

Normale verdeling

Answer 28

Een klokvormige grafiek die het voorkomen van een bepaald kenmerk in de totale populatie visualiseert.

Question 29

Normale spreidingsbreedte

Answer 29

Scores die (ongeveer) in het middelste (twee derde) deel van een normale verdeling vallen.

Question 30

Verstandelijke beperking

Answer 30

Meestal gedefinieerd als de laagste 2 procent van IQ-schaal. Dit segment begint ongeveer 30 punten onder het gemiddelde (circa 70 IQ-punten en lager). Modernere definities kijken ook naar het niveau van sociaal functioneren en naar andere vaardigheden.

Question 31

Hoogbegaafdheid

Answer 31

Meestal gedefinieerd als de bovenste 2 procent van de IQ-schaal. Dit segment begint ongeveer 30 punten boven het gemiddelde (130 IQ-punten en hoger).

Question 32

Savantsyndroom

Answer 32

Sommige mensen beschikken over een opmerkelijk talent, terwijl hun ontwikkeling op andere gebieden ernstig is achtergebleven.

Question 33

Algemene of g-factor

Answer 33

Een algemene eigenschap, volgens Spearman de hoofdfactor die de basis vormt van alle psychische activiteiten, dus ook intelligentie.

Question 34

Gekristalliseerde intelligentie

Answer 34

De kennis die een persoon heeft verworven plus de vaardigheid om toegang te krijgen tot die kennis.

Question 35

Vloeibare intelligentie

Answer 35

De vaardigheid om complexe relaties te zien en problemen op te lossen.

Question 36

Praktische intelligentie

Answer 36

Volgens Sternberg de vaardigheid om met de omgeving om te gaan. Wordt soms ook contextuele intelligentie of ‘gezond verstand’ genoemd.

Question 37

Logisch redeneren

Answer 37

Volgens Sternberg de vaardigheid die wordt gemeten door de meeste IQ-tests: het vermogen om problemen te analyseren en de juiste antwoorden te vinden. Wordt ook wel analytische of componentiële intelligentie genoemd.

Question 38

Experimentele intelligentie

Answer 38

Volgens Sternberg de vorm van intelligentie die mensen helpt om nieuwe relaties tussen concepten te ontdekken. Heeft te maken met inzicht en creativiteit.

Question 39

Triarchiache theorie

Answer 39

Sternbergs theorie over intelligentie. De naam verwijst naar de combinatie van de drie hoofdvormen van intelligentie (praktische intelligentie, logisch redeneren en experimentele intelligentie).

Question 40

Meervoudige intelligentie

Answer 40

Gardners theorie die stelt dat er acht (of meer) vormen van intelligentie bestaan.

Question 41

Selffulfilling prophecy

Answer 41

Gedrag dat of observaties die worden veroorzaakt door verwachtingen.

Question 42

Pygmalion-effect (Rosenthal-effect)

Answer 42

Het fenomeen dat hoe beter de verwachtingen zijn die we hebben over kinderen, werknemers enzovoort, hor beter ze functioneren en omgekeerd.

Question 43

Erfelijkheidsratio

Answer 43

De mate waarin de variatie van een bepaalde eigenschap binnen een groep (die onder dezelfde omstandigheden is opgegroeid) kan worden toegeschreven aan genetische verschillen. De erfelijksheidsratio vertelt niets over de verschillen tussen groepen.

Question 44

Stereotypedreiging

Answer 44

Een verwachting te worden beoordeeld naar de standaard van een negatief stereotype. Dergelijke verwachtingen kunnen een negatieve invloed hebben op prestaties.