4. Woordenlijst: Leren en omgeving

Question 1

Leren

Answer 1

Een blijvende verandering in gedrag of cognitieve processen als gevolg van een bepaalde ervaring.

Question 2

Habituatie

Answer 2

Leren niet te reageren op herhaalde aanbieding van een stimulus.

Question 3

Mere exposure-effect

Answer 3

Aangeleerde voorkeur voor stimuli waaraan we al eerder zijn blootgesteld.

Question 4

Stimulus-respons-leren

Answer 4

Vormen van leren die we kunnen beschrijven in termen van stimuli en responsen, zoals klassieke en operante conditionering.

Question 5

Klassieke conditionering

Answer 5

Een vorm van stimulus-respons-leren waarbij een in eerste instantie neutrale stimulus het vermogen verwerft om dezelfde aangeboren reflex op te roepen als een andere stimulus die deze reflex oorspronkelijk oproept.

Question 6

Neutrale stimulus (NS)

Answer 6

Iedere stimulus die voorafgaand aan de verwervingsfase geen geconditioneerde respons oproept.

Question 7

Ongeconditioneerde stimulus (UCS)

Answer 7

In de klassieke conditionering: de stimulus die een ongeconditioneerde respons oproept.

Question 8

Ongeconditioneerde respons (UCR)

Answer 8

In de klassieke conditionering: de respons die voorafgaande aan de verwervingsfase wordt opgeroepen door een ongeconditioneerde stimulus.

Question 9

Verwervingsfase

Answer 9

Het eerste leerstadium in de klassieke conditionering, waarin de geconditioneerde stimulus steeds vaker de geconditioneerde respons oproept.

Question 10

Contiguïteit

Answer 10

In klassieke conditionering: het samen, of vlak na elkaar, aanbieden van de NS en de UCS.

Question 11

Geconditioneerde stimulus (CS)

Answer 11

In de klassieke conditionering: een oorspronkelijke neutrale stimulus die na een leerproces de geconditioneerde respons oproept.

Question 12

Geconditioneerde respons (CR)

Answer 12

In de klassieke conditionering: een respons die wordt opgeroepen door een oorspronkelijke neutrale stimulus die na een leerproces geassocieerd wordt met de ongeconditioneerde stimulus.

Question 13

Extinctie (in de context van klassieke conditionering)

Answer 13

De afname van een geconditioneerde associatie als gevolg van de afwezigheid van een ongeconditioneerde stimulus of bekrachtiger.

Question 14

Spontaan herstel

Answer 14

Het terugkeren van een uitgedoofde geconditioneerde respons na een rustperiode.

Question 15

Stimulusgeneralisatie

Answer 15

De uitbreiding van een aangeleerde respons naar stimuli die lijken op de geconditioneerde stimulus.

Question 16

Stimulusdiscriminatie

Answer 16

Het leren van een nieuwe respons op een specifieke stimulus, maar niet op andere daarop gelijkende stimuli (ook wel: selectief leren).

Question 17

Operante conditionering

Answer 17

Een vorm van stimulus-respons-leren waarbij de kans op een respons verandert door de gevolgen ervan, oftewel door de stimuli die op de respons volgen.

Question 18

Trial-and-error

Answer 18

Door middel van het uitproberen en leren van fouten een oplossing vinden voor een probleem. Een begrip waarmee behavioristen het leren van nieuw gedrag verklaren.

Question 19

Wet van effect

Answer 19

Het idee dat leren plaatsvindt op basis van reacties die gewenste resultaten opleveren, of meer algemeen dat leren wordt geleid door het effect dat bepaald gedrag heeft.

Question 20

Bekrachtiger

Answer 20

Een situatie (het aanbieden of verwijderen van een stimulus) die op een respons volgt en die versterkt.

Question 21

Positieve bekrachtiging

Answer 21

Het aanbieden van een aangename stimulus na een respons, waardoor de kans dat die respons zich herhaalt toeneemt.

Question 22

Negatieve bekrachtiging

Answer 22

Het weghalen van een vervelende of aversieve stimulus na een respons, waardoor de kans toeneemt dat die respons zich herhaalt.

Question 23

Operante ruimte

Answer 23

Een op een doos lijkend instrument dat zo geprogrammeerd kan worden dat na bepaald gedrag van het proefdier specifieke bekrachtigende of straffende consequenties kunnen volgen.

Question 24

Continue bekrachtiging

Answer 24

Bekrachtigingschema waarbij alle correcte responsen bekrachtigd worden.

Question 25

Shaping

Answer 25

Een operante techniek of procedure om nieuw gedrag stapsgewijs aan te leren via positieve bekrachtiging van gedrag dat het vooropgestelde doelgedrag steeds dichter benadert.

Question 26

Intermitterende bekrachtiging

Answer 26

Bekrachtigingschema waarbij enkele, maar niet alle goede responsen worden bekrachtigd; ook wel partiële bekrachtiging genoemd.

Question 27

Extinctie (in de context van operante conditionering)

Answer 27

Proces waarbij een aangeleerde respons verdwijnt door de afwezigheid of afname van bekrachtiging. (Vergelijkbaar met extinctie bij klassieke conditionering.)

Question 28

Bekrachtigingschema

Answer 28

Programma voor de timing en frequentie van bekrachtigingen.

Question 29

Ratioschema

Answer 29

Programma waarin bekrachtiging wordt aangeboden na een bepaald aantal goede responsen.

Question 30

Intervalschema

Answer 30

Programma waarin bekrachtiging wordt aangeboden nadat een bepaalde tijd is verstreken sinds de laatste bekrachtiging.

Question 31

Vast ratioschema (FR)

Answer 31

Programma waarin bekrachtiging wordt aangeboden na een vast aantal responsen.

Question 32

Variabel ratioschema (VR)

Answer 32

Programma waarin het aantal responsen dat nodig is voor een bekrachtiging elke keer anders is.

Question 33

Vast intervalschema (FI)

Answer 33

Programma waarbij bekrachtiging wordt aangeboden na een vaste tijdsduur.

Question 34

Variabel intervalschema (VI)

Answer 34

Programma waarbij de tijd tussen de bekrachtiging steeds varieert.

Question 35

Primaire bekrachtiger

Answer 35

Een bekrachtiger (zoals voedsel of seks) die een biologische waarde heeft voor het organisme.

Question 36

Geconditioneerde of secundaire belrachtiger

Answer 36

Stimulus (zoals zegeltjes of geld) die zijn bekrachtigende waarde krijgt door een aangeleerde associatie met een primaire bekrachtiger.

Question 37

Premack-principe

Answer 37

Het door David Premack ontwikkelde principe dat je een geliefde activiteit kunt gebruiken om een minder populaire activiteit te bekrachtigen.

Question 38

Straf

Answer 38

Een situatie (het aanbieden of verwijderen van een stimulus) die op een respons volgt en die de respons in frequentie doet afnemen.

Question 39

Positieve straf

Answer 39

Het toedienen van een aversieve stimulus na een respons.

Question 40

Negatieve straf

Answer 40

Het weghalen van een aantrekkelijke stimulus na een respons.

Question 41

Inzichtelijk leren

Answer 41

Een vorm van cognitief leren, oorspronkelijk beschreven door Gestaltpsychologen, waarbij het oplossen van problemen plaatsvindt door een plotselinge reorganisatie van percepties.

Question 42

Cognitieve plattegrond

Answer 42

In het werk van Tolman een mentale representatie van een doolhof of andere fysieke ruimte.

Question 43

Latent leren

Answer 43

Leren zonder bekrachtiging en zonder zichtbaar of waarneembaar bewijs dat er een leerproces plaatsvindt.

Question 44

Leren door observatie (sociaal leren)

Answer 44

Een vorm van cognitief leren waarbij nieuwe responsen worden geleerd door naar andermans gedrag en de consequenties van dat gedrag te kijken.

Question 45

Long-term potentation

Answer 45

Een biologisch proces waarbij het vuren in de synapsen van groepen zenuwcellen toeneemt. Men neemt aan dat dit proces de neurale basis van leren is.