3A1 Week 5 HC 4 Flashcards
Ethiek in voortplantingsgeneeskunde
Wenselijkheid, zorgvuldigheid, kostenaspect
Zorgvuldigheidseis vragen IVF
- Leeftijdsgrens?
- Ook aanbieden aan alleenstaande vrouwen?
- Aan welke kwaliteitseisen moet de kliniek zich voldoen om veiligheid techniek te waarborgen?
- Wie beslist wat er gebeurt met de embryo’s die over blijven?
- Moet IVF betaald worden vanuit de publieke middelen of is dit voor eigen kosten?
De 4 morele basisprincipe
- Respect voor de autonomie: respect voor de keuzen die mensen zelf maken ten aanzien van hun eigen leven en levensinrichting, informeer consent
a. In het geval van wensouders gaat het over reproductieve autonomie, waarbij er respect is voor de keuzes van de wensouders - Niet-schaden: anderen geen schade toebrengen
- Weldoen: voorkomen dat anderen schade of leed overkomt, schade of leed wegnemen, het welzijn van anderen bevorderen
- Rechtvaardigheid: gelijke gevallen gelijk behandelen
Reproductieve autonomie
Vrijheid van mensen om zelf te beslissen of ze kinderen willen
Belang toekomstige kind
- Minimale welzijn standaard: geen medische hulp als het kind tot een bestaan wordt gebracht dat niet ‘levenswaardig’ is
- Maximale welzijn standaard: er mag niet willens en wetens een kind op de wereld gebracht worden in minder dan ideale omstandigheden
- Redelijke welzijn standaard: medische hulp bij voortplanting is aanvaardbaar, als het toekomstige kind een redelijke kans heeft op een leven met een redelijke levenskwaliteit (groot risico op ernstige schade). Deze standaard wordt in Nederland gehanteerd
PGT
Pre-implantatie genetische test = embryoselectie
- Ernst van de ziekte: hoog risico op een ernstige aandoening
- Behandelingsmogelijkheden: mogelijkheden tot preventie of een curatieve behandeling biedt geen reëel of aanvaardbaar toekomstperspectief
Preconceptionele dragerschapsscreening doel
Doel is niet om geboortes van kinderen met een ernstige ziekte te voorkomen, maar om wensouders in staat te stellen geïnformeerde keuzes rond de voortplanting te maken
Preconceptionele dragerschapsscreening voor- en nadelen
vertel
Preconceptionele dragerschapsscreening: wanneer mag het ethisch gezien worden gedaan?
- Moet gaan om belangrijk gezondheidsprobleem
- Screening moet zinvolle uitkomsten hebben i.v.m. probleem waarop het onderzoek gericht is (gezondheidswinst/ handelingsopties)
- Er moet betrouwbare en valide screeningsmethode voorhanden zijn met gewaarborgde kwaliteit
- Deelname aan screening gebaseerd op geïnformeerd, vrijwillige keuze
- Screening gerechtvaardigd (hieronder valt toegankelijkheid + doelmatigheid)
NIPT
Non-invasieve prenatale test = bloedonderzoek bij de zwangere dat kan worden ingezet vanaf elf weken zwangerschap
- Onderzoek naar mogelijke chromosomale of genetische afwijkingen bij de foetus
NIPT voordelen
Veiligheid, hoge sensitiviteit en specificiteit, procedureel gemakkelijk, geen pijn, vroeg in de zwangerschap, accuraat en vroege abortus voorbereiden
NIPT nadelen
- Routinisering: deelname aan een simpele en veilige test kan als vanzelfsprekend gezien worden, wat ervoor zorgt dat zwangeren zich onvoldoende realiseren dat dit kan leiden tot een voor hen ingrijpende en moeilijk te hanteren beslissing
- De keuze van vrouwen staat onder druk: angst voor irrationeel, onverantwoord om de test te weigeren die wordt aangeboden door artsen
o Minder tolerantie, stigmatisering en discriminatie, minder solidariteit voor medische en maatschappelijke ondersteuning
Genome editing
Verzameling van methoden waarmee veranderingen aangebracht kunnen worden in het DNA van feitelijk elk levend organisme
