3A1 Week 5 HC 2 Flashcards
Zwangerschapsduur
Vanaf de laatste menstruatie
= embryo +2 weken
Foetus week 4
minimens
Foetus week 4-8
organogenese
Wanneer foetus levensvatbaar
20-24 weken
Schaal embryogenese
0.1-10mm
Verloop embryogenese
Zona pellucida > blastocyt > implantatie > geïmplanteerde embryo> embryo (44d) > organogenese > foetus
Week 1
= eicel tot blastocyt
30 uur na de bevruchting bestaat de vrucht uit twee cellen met de zona pellucida eromheen
- Start klievingsdelingen
- Na 3 dagen, 16 cellig, braamvormige morula
- Na 4-5d = blastocyt
Blastocyt
Buitenlaag = trofoblast (synctiotrofoblast, zorgt voor innesteling)
Inner cell mass = embryoblast (hieruit ontstaan embryo en extra-embryonale vliezen)
Week 2
= innesteling, aanleg 2-lagige kiemschijf en extra-embryonale vliezen
- Er wordt een tweelagige kiemschijf aangelegd die uit ecto- en endoderm bestaat
- Het primitieve ectoderm noemen we ook wel de epiblast en het endoderm de hypoblast
- Continu met holtes die eromheen liggen
Holte 1
= amnionholte
> vormt de extra-embryonale huid
Vormt de ruimte om de foetus gevuld met vruchtwater
De vruchtzak is een vroege echografische aanduiding dat een vrouw zwanger is.
Holte 2
= dooierzak
> vormt de extra-embryonale darm
> dooierzak verbonden aan de allantois > vormt uitwendige blaas en cloaca
Verdwijnt
Holte 3
= chorionholte
> embryonaal coeloom
> ontstaan in mesoderm laag
Verdwijnt
Ontstaan placenta en navelstreng
Uit extra-embryonale mesoderm
Tweelingen di-zygoot
67%
2 chorions, 2 amnions
Tweelingen mono-zygoot
33%
2 chorion, 2 amnions (33)
1 chorion, 2 amnions (67)
1 chorion, 1 amnion (1)
Splitsing in nog later stadium kan leiden tot Siamese tweeling
Week 3
= van ellipsvormige schijf tot bouwplan
- Bouwplan bestaat uit: neurale buis, notochord, somieten, kieuwbogen, het hart- en vaatstelsel en de primitieve darm (na einde week 4 af)
- Kiemschijf wordt drielagig
1) Epitheel-mesenchym transformatie
2) Instulping
Ook kromming embryo in saggitale vlak
Kromming embryo
Paddestoelvormig
- Tijdens deze kromming ontstaat de primitieve darm en ontstaat de navelstreng
- Hartgebied en het caudale gebied (allantois) blijven op dezelfde plaats
- Door het krommingsproces worden de borst- en buikwand gevormd
1) Epitheel-mesenchym transformatie
- Aan de achterkant embryo, in primitiefstreek
- Verlies epitheliale verband > cellen groeien naar binnen > naar holte tussen epiblast en hypoblast > derde laag
Gastrulatie = caudaal, ontstaan verschillende soorten mesoderm (paraxiaal, intermediair, lateraal)
Neurale lijst = craniaal
2) Instulping
- Epitheliaal verband blijft behouden
- Neurale buis gevormd uit de neurale plaat doordat cellen in deel van de epiblast voor de primitiefstreek (het neuroectoderm) zich specialiseren tot primitief zenuwstelsel
- Via granulatie neurale lijst gevormd
Op welke twee plekken blijft embryo twee lagig
- buccofaryngeale membraan (overgang van mond naar keel)
- cloacale membraan (overgang van anus naar darm en van de urethra uitgang naar binnen)
Paraxiaal mesoderm
> somieten
Mesoderm
> spieren, skelet, hart (lateraal), nieren (intermediair)
Pariëtaal mesoderm
Weefsel rondom buikholte
Visceraal mesoderm
Bindweefsel rondom darmen
Endoderm
Darm, long, lever
Ectoderm
Huid, zenuwstelsel
Neuroectoderm
Ruggenmerg
Notochord
lange kraakbenige staaf die zich aan de rugzijde van het menselijke embryo ontwikkelt
Sclerotoom
ontwikkeling wervel
Dermatoom
huidgebied dat wordt voorzien door sensibele zenuwen naar een specifieke zenuwknoop toe
Myotoom
spier of spiergroep die geïnnerveerd wordt door één motorische zenuw of zenuwwortel
Mesonephros
nier
Einde week 4
bouwplan af
De neurale buis begint te sluiten (begint craniaal) en op de dooierzak ontstaan bloedeilandjes en bloedvaten.
Het ontwikkelingsstadium is te bepalen aan de hand van het aantal somieten
Week 5-8
= organogenese
Tot week 8 is er sprake van een fysiologische hernia umbilicalis
Vanaf week 8 breekt de foetale periode aan, deze duurt tot en met week 38. Hierin vindt uitrijping en groei plaats. De iongrijping vindt pas laat plaats, deze bepaalt de levensvatbaarheid van de foetus
Hernia umbilicalis
Opening buikwand bij navelstreng
Als de darmen in week 10 nog niet teruggetrokken zijn tot binnen de buikwand ontstaat een omfalocele
Afwijkingen rond week 3/4
- Verstoring links-rechts as (situs inversus)
- Neurale buisdefecten
- Borst- en buikwanddefecten
Verstoring links-rechts as
Situs inversus
= Gespiegeld ontwikkeld zijn van organen uit het maag-darmkanaal en het vasculaire stelsel
- Bij gastrulatie wordt deze as aangelegd
- De links cascade begint met draaiende trilharen aan de ventrale zijde van de knoop van Hensen. Hierdoor worden lefty2-genen aangezet in het zijplaatmesoderm van wat hierdoor de linkerzijde wordt
- Situs afwijkingen gaan vaak gepaard met trilhaar- en hartafwijkingen
Neurale buisdefectei
Door niet sluiten neurale buis in 4e week
* Racis rigis: open ruggenmerg
* Anencephalie: open hersenen
* Spina bifida: open wervelkolom
Borst-buikwand defecten
Door verstoorde kromming en uitgroei van de embryonale lichaamswanden
Dit kan leiden tot een open borstwand of gastroschisis (open buikwand).
