3A1 Week 4 HC 2

Question 1

Ovariumcarcinoom

Answer 1

Eierstokkanker
> 60 jr

Question 2

Beschermende factoren ovariumcarcinoom

Answer 2

Minder ovulatie (OAC, zwangerschap)

Question 3

Risicofactoren ovariumcarcinoom

Answer 3

Hoge leeftijd, meer eenmutatie (BRCA I/II OF mutaties Lynch syndroom)

Question 4

Ovariumcarcinoom klachten

Answer 4

• Geen
• Aspecifiek: vage gastro-intestinale klachten, vocht in buik, poep/plas probleem
• Acute buik door ruptuur van cyste of steeldraai van ovaria

Question 5

Ovariumcarcinoom diagnostiek

Answer 5

• Allereerst gynaecologisch onderzoek
• Daarna vaginale echografie, CT-scan en meting van serum CA-125

Question 6

Echografie bij ovariumcarcinoom

Answer 6

Let men op de volgende aspecten van de laesies: cysteus/solide, uni-/multiloculair, de dikte van de septa, proliferaties en ascites
Ook kijkt men naar de dopplermeting, IOTA-meting (= International Ovarian Tumour Analysis) of RMI (= Risk of Malignancy Index)

Question 7

CT-scan bij ovariumcarcinoom

Answer 7

Radioloog alle kwadranten beoordelen: omentum, klieren, kleine bekken, cardiophrenische hoek, lever, longen etc.

Question 8

Tumormarkers

Answer 8

Liefst voorafgaand aan chirurgie/ chemo bepaald
- Algemene markers: CA-125 en CEA
- Kiemceltumoren: A1FP, hCG, LDH
- Sex cord stromal celtumoren: inhibine A/B, oestradiol en/of AMH

De markers kunnen met name gebruikt worden als follow-up: wanneer deze voor behandeling verhoogd is, maar na behandeling lager is, wijst dit erop dat de behandeling aanslaat. Histologie maakt de diagnose definitief.

Question 9

Ovariumcarcinoom histologie

Answer 9

Subtypes zijn niet relevant voor behandeling

Question 10

Vroege intra-peritoneale metastase kan door:

Answer 10

• Intra peritoneale lokalisatie van ovaria
• Exfoliatieve groei
• Versleping van tumorcellen
  > Tumorcellen kunnen worden meegenomen in de vochtstroom in de buik en zich hechten op de lever of in de darmen. Van daaruit kunnen zij gemakkelijk verder metastaseren

Question 11

Prognose ovariumcarcinoom

Answer 11

Afhankelijk van het stadium, (radicale) chirurgie, chemotherapie en mutatiestatus

Question 12

Ovariumcarcinoom laag stadium tumoren

Answer 12

t/m stadium IIA
- Tumor bevindt zich in orgaan van origine
- Meestal toevalsbevinding (na bv steeldraai van ovarium), zelden klachten
- 75-90% genezing
- Chirurgie en volledige stagering cruciaal
- Tumor graaf is belangrijkste prognostische factor
- Adjuvante chemotherapie verbetert overleving bij niet goed gestageerde patiënten
- Niet bekend of adjuvante chemo de overleving verbetert voor patiënten met hooggradig tumor

Question 13

Waarom (laparoscopisch) stageren en hoe?

Answer 13

Het doel van (laparoscopische) stagering is het vaststellen of er (microscopische) uitzaaiingen zijn. Als er geen uitzaaiingen worden gevonden, krijgt men geen chemotherapie
1. Cytologie spoelvloeistof of ascites
2. Inspectie en palpatie hele buikholte
3. Uterus en adnex extirpatie
4. Omentectomie
5. Tageringsbiopten
6. Lymfeklierdissectie/sampling

Question 14

Ovariumcarcinoom hoog stadium tumoren

Answer 14

Vanaf stadium IIB
Gekenmerkt door aanwezigheid van tumorweefsel in de buikholte of op de tubae. Bij hoog stadium tumoren kan men soms aan de buitenkant een sister Mary Joseph nodule zien, dit zijn metastasen in de navel. Bij een omental cake is het hele omentum ingenomen door de tumor. Dit wordt gevonden via radiologisch onderzoek of bij een laparotomie.

Behandeling = debulking chirurgie

Question 15

Debulking chirurgie

Answer 15

• Hierbij wordt zoveel mogelijk tumorweefsel en geïnvaseerd orgaanweefsel verwijderd
• De adnexen, uterus en omentum worden weggehaald en er wordt een optimale resectie van alle macroscopische tumor uitgevoerd
• Optimale debulking operatie (alle laesies <1 cm) niet mogelijk > zoveel tumor verwijderen
• Daarnaast adjuvante chemotherapie van zes kuren carboplatin/taxol eenmaal per drie weken

Question 16

Redenen voor debulking

Answer 16

• Betere chemo-gevoeligheid van kleinere tumoren
• Lagere kans op het ontwikkelen van chemotherapie-resistente cellen in kleine tumor laesies
• Verbeteren van de algemene conditie.

Question 17

Prognostische factoren ovariumcarcinoom

Answer 17

• Conditie (Karnofsky index)
• TNM/FIGO stadium
• Tumorgraad
• Grootte van de restlaesies na chirurgie
• Chemotherapie
• BRCA-status → groter risico op ontstaan, maar ook betere respons op de chemotherapie

Question 18

Recente ontwikkelingen voor behandeling ovariumcarcinoom

Answer 18

• PARP-remmers
• Targeted therapy
• HIPEC (Hypertherme Intraperitoneale Chemotherapie)
• Intraperitoneale chemotherapie (na de chirurgie kan opnieuw intraperitoneaal chemotherapie gegeven worden).

Question 19

Endometriumcarcinoom

Answer 19

= baarmoederkanker
Komt vaker voor dan het ovariumcarcinoom en wordt ook veel vaker in een lager stadium gevonden (er treden vaker symptomen op: tijdens de seks of tussen menstruaties door)

Oestrogeen productie zonder dat baarmoederslijmvlies afbreekt

Question 20

Endometriumcarcinoom risicofactoren

Answer 20

• Hormoongebruik (alleen oestrogenen, dus de combinatiepil niet)
• Obesitas
• Infertiliteit in de voorgeschiedenis (anovulatoire cycli)
• Nullipariteit
• Late overgang (meer exposure aan oestrogenen)
• Leeftijd
• Diabetes
• Hypertensie
• Radiotherapie van het bekken
• Erfelijk (Lynch syndroom)

NB rokers zetten oestrogenen sneller om, dus geeft een lager risico

Question 21

Endometriumcarcinoom diagnostiek

Answer 21

• Beeldvorming: echografie
• Weefsel verkrijgen
  > Biopt met flexibel buisje (Pipelle)
  > Hysteroscopisch biopt (in uterus kunnen kijken)
  > Curettage (met lepeltje weefsel wegschrapen)

Question 22

Endometriumcarcinoom diagnostische onderzoek

Answer 22

• Routine (pre-operatief) bloedonderzoek
  > CA-125 (vaak verhoogd bij extra-uteriene ziekte)
  > Bij verhoging is een CT-scan geïndiceerd
• MRI-scan of CT-scan op indicatie
• Vrouwen met endometriumcarcinoom krijgen onderzoek naar het Lynch syndroom
  > Bij ±6% van de vrouwen < 70 jaar is er sprake van het Lynch syndroom

Question 23

Endometriumcarcinoom behandeling

Answer 23

1. Chirurgisch –> laparoscopische hysterectomie + adnexa

Question 24

Hysterectomie incisies

Answer 24

• Open
• Laparoscopisch
• Da vinci
• Single site

Question 25

Endometriumcarcinoom aanvullende therapie

Answer 25

1. Bestraling (inwendig/ uitwendig) > lymfekliermetastasen
2. Chemo/ ChemoR
3. Hormoonbehandeling (progestagenen) > bij graad I tumoren + hormoonreceptoren op cellen en restziekte