3A1 Week 4 HC 5 Flashcards
Zin in seks
- verlangen
Lubricatie verlies
*opwinding - plateau fase
vochtige vagina
Erectiele dysfunctie
*opwinding - plateau fase
moeite met erectie
Dyspareunie
*opwinding - plateau fase
pijn bij coïtus
Anorgasme
*orgasme
geen kunnen hebben
Aspermie: an/ retrograde ejaculatie
*orgasme
Niet in staat sperma uit te stoten
Geen zaadlozing/ naar de blaas
Premature-/ vertraagde ejaculatie
*orgasme
Climaturie
*orgasme
Ongewild urineverlies bij orgasme
Dissatisfactie
*herstel
Pijn, dyspareunie
*herstel
Priapisme
*herstel
Langdurige en vaak pijnlijke erectie
Persistent sexual arousal disorder (PSAD)
*herstel
genitaal opgewonden, zonder mentaal opgewonden
Biopsychosociaal model seks
- Normen: maatschappij, geloof en cultuur
- Biologische factoren: seksuele problemen als direct gevolg van ziekte, als indirect gevolg van de ziekte (bijvoorbeeld een stoma) of als onbedoeld gevolg van de behandeling van een ziekte (bijvoorbeeld een doorgenomen zenuw)
- Psychologische factoren: invloed op lichaamsbeeld, zelfbeeld, aanpassingsvermogen, betekenis van seksualiteit voor het individu en existentiële veranderingen (bijvoorbeeld relativeren van seks)
- Sociale factoren: relationele vaardigheden, rolverwisseling- en verwarring, levensfase, betekenis van seksualiteit in de relatie
Het is als arts belangrijk om vragen te stellen en niet speculeren hoe factoren patiënt beïnvloeden
Bijwerkingen medicatie op seks
- Cardiale medicatie: bètablokkers, alfablokkers, statines
- Antidepressiva: SSRI’s
- Anticholinergica
- Anti-epileptica
- Urologische medicatie
- 5-alfa-reductaseremmer, spironolacton
- Medicatie bij prostaatkanker: GnRH-antagonist of -agonist
- Maagzuurremmer: ranitidine
- Anticonceptiva
- Hiv-medicatie
Seksuele problemen bij kanker
- 40-100% mate van seksuele disfunctie
- Problemen verdwijnen niet altijd na behandeling
- Bijna alle kankerbehandelingen kunnen seksuele functies veranderen
- Belangrijke factor voor kwaliteit van leven
- 70% verbetering door interventie
MAN, Seksuele disfunctie na RALP
= Robot geassisteerde laparoscopische prostatectomie (bij prostaatkanker)
- Verminderd libido
- Erectieklachten (onmogelijkheid tot een erectie)
- Aspermie (vanwege de verwijdering van de vesiculae seminales droog orgasme)
- Climacturie (urineverlies bij het orgasme)
- Anorgasmie
- Veranderd orgasmegevoel
- Lengteverlies penis
- Teleurstelling door minder seksueel presteren
- Pijnklachten door bekkenbodem hypertonie
MAN, Seksuele klachten na colorectale chirurgie
- Ernstiger klachten na distale resectie (tot 90% na rectale chirurgie
- Minder ernstig na niet-oncologische proctolectomie
- Ernstiger als gecombineerd met neoadjuvantie (chemo) RT
- Risico factoren: stoma, peri en postoperatieve complicaties
- Negatief zelfbeeld
- Angst voor afwijzing door partner
- Verlies van seksueel verlangen
- Erectiele dysfunctie (totale mesorectale resectie TME 37%, abdominoperineale resectie APR 75%)
- Ejaculatieklachten (20-50%)
- Anorgasmie (low anterior resection, LAR 12%, APR 15%, TME 6%
- Veranderde subjectrieve orgasme beleving
- Fertiliteitsklachten
MAN, Seksuele klachten na RPLND
= retroperitoneal lymph node dissection
* Beschadiging autonome zenuwen para-aortale regio
* Anejaculatie of retrogade ejaculatie tot 100%
* Zenuw-sparende procedure: 20% ejaculatie klachten
* Aspermie (droog orgasme)
* Veranderde subjectieve orgasmen beleving
* Fertiliteitsklachten
VROUW, Seksuele klachten na RT
- Minder zin in seks door pijn door bekken fibrose/ ovarium dysfunctie, negatief zelfbeeld
- Lubricatie klachten door vaatletsel (laat effect RT)
- Vaginale stenose/verkorting door atrofie
- Anorgasmie door pijn en atrofie vulva en vagina
- Dissatisfactie door pijn of bloeding vagina en vulva epitheel
Behandelmogelijkheden disfunctie seks MAN
- Seksuologische therapie
- Relatietherapie
- PDE-5 remmers (met eventueel testosteronsuppletie)
- Intracaverneuze injecties (met vasodilatoren: androskat)
- Penisprothese, cryopreservatie van het semen, een vibrator en een vacuümpomp
- Viagra werkt niet als de zenuwen zijn beschadigd, want stikstofoxide (NO) moet nog vrij kunnen komen in de penis
bij de man - Als er eenmaal een erectie is, zorgt PDE5-remmer voor langer bestaande vasodilatatie. Viagra werkt ongeveer 6 uur
- Als er testosteronsuppletie wordt gegeven, wordt de eigen productie volledig platgelegd door negatieve feedback.
Behandelmogelijkheden disfunctie seks VROUW
- Seksuologische therapie
- Relatietherapie
- Vaginale oestrogenen
- Vibrator
- Pelottes (langzaam aan grotere soort dildo’s)
- Glijmiddel (niet spuug, daar zitten slechte enzymen in)
- Vaginaal oestrogeen verbetert het vaginale slijmvlies na ovariëctomie
- Pelottes zijn bedoeld om een smallere en kortere vagina na een cystectomie weer breder en langer te maken
