3A1 Week 4 HC 5

Question 1

Zin in seks

Answer 1

• verlangen

Question 2

Lubricatie verlies

Answer 2

*opwinding - plateau fase
vochtige vagina

Question 3

Erectiele dysfunctie

Answer 3

*opwinding - plateau fase
moeite met erectie

Question 4

Dyspareunie

Answer 4

*opwinding - plateau fase
pijn bij coïtus

Question 5

Anorgasme

Answer 5

*orgasme
geen kunnen hebben

Question 6

Aspermie: an/ retrograde ejaculatie

Answer 6

*orgasme
Niet in staat sperma uit te stoten
Geen zaadlozing/ naar de blaas

Question 7

Premature-/ vertraagde ejaculatie

Answer 7

*orgasme

Question 8

Climaturie

Answer 8

*orgasme
Ongewild urineverlies bij orgasme

Question 9

Dissatisfactie

Answer 9

*herstel

Question 10

Pijn, dyspareunie

Answer 10

*herstel

Question 11

Priapisme

Answer 11

*herstel
Langdurige en vaak pijnlijke erectie

Question 12

Persistent sexual arousal disorder (PSAD)

Answer 12

*herstel
genitaal opgewonden, zonder mentaal opgewonden

Question 13

Biopsychosociaal model seks

Answer 13

• Normen: maatschappij, geloof en cultuur
• Biologische factoren: seksuele problemen als direct gevolg van ziekte, als indirect gevolg van de ziekte (bijvoorbeeld een stoma) of als onbedoeld gevolg van de behandeling van een ziekte (bijvoorbeeld een doorgenomen zenuw)
• Psychologische factoren: invloed op lichaamsbeeld, zelfbeeld, aanpassingsvermogen, betekenis van seksualiteit voor het individu en existentiële veranderingen (bijvoorbeeld relativeren van seks)
• Sociale factoren: relationele vaardigheden, rolverwisseling- en verwarring, levensfase, betekenis van seksualiteit in de relatie
  Het is als arts belangrijk om vragen te stellen en niet speculeren hoe factoren patiënt beïnvloeden

Question 14

Bijwerkingen medicatie op seks

Answer 14

• Cardiale medicatie: bètablokkers, alfablokkers, statines
• Antidepressiva: SSRI’s
• Anticholinergica
• Anti-epileptica
• Urologische medicatie
• 5-alfa-reductaseremmer, spironolacton
• Medicatie bij prostaatkanker: GnRH-antagonist of -agonist
• Maagzuurremmer: ranitidine
• Anticonceptiva
• Hiv-medicatie

Question 15

Seksuele problemen bij kanker

Answer 15

• 40-100% mate van seksuele disfunctie
• Problemen verdwijnen niet altijd na behandeling
• Bijna alle kankerbehandelingen kunnen seksuele functies veranderen
• Belangrijke factor voor kwaliteit van leven
• 70% verbetering door interventie

Question 16

MAN, Seksuele disfunctie na RALP

Answer 16

= Robot geassisteerde laparoscopische prostatectomie (bij prostaatkanker)

• Verminderd libido
• Erectieklachten (onmogelijkheid tot een erectie)
• Aspermie (vanwege de verwijdering van de vesiculae seminales  droog orgasme)
• Climacturie (urineverlies bij het orgasme)
• Anorgasmie
• Veranderd orgasmegevoel
• Lengteverlies penis
• Teleurstelling door minder seksueel presteren
• Pijnklachten door bekkenbodem hypertonie

Question 17

MAN, Seksuele klachten na colorectale chirurgie

Answer 17

• Ernstiger klachten na distale resectie (tot 90% na rectale chirurgie
• Minder ernstig na niet-oncologische proctolectomie
• Ernstiger als gecombineerd met neoadjuvantie (chemo) RT
• Risico factoren: stoma, peri en postoperatieve complicaties
• Negatief zelfbeeld
• Angst voor afwijzing door partner
• Verlies van seksueel verlangen
• Erectiele dysfunctie (totale mesorectale resectie TME 37%, abdominoperineale resectie APR 75%)
• Ejaculatieklachten (20-50%)
• Anorgasmie (low anterior resection, LAR 12%, APR 15%, TME 6%
• Veranderde subjectrieve orgasme beleving
• Fertiliteitsklachten

Question 18

MAN, Seksuele klachten na RPLND

Answer 18

= retroperitoneal lymph node dissection
* Beschadiging autonome zenuwen para-aortale regio
* Anejaculatie of retrogade ejaculatie tot 100%
* Zenuw-sparende procedure: 20% ejaculatie klachten
* Aspermie (droog orgasme)
* Veranderde subjectieve orgasmen beleving
* Fertiliteitsklachten

Question 19

VROUW, Seksuele klachten na RT

Answer 19

• Minder zin in seks door pijn door bekken fibrose/ ovarium dysfunctie, negatief zelfbeeld
• Lubricatie klachten door vaatletsel (laat effect RT)
• Vaginale stenose/verkorting door atrofie
• Anorgasmie door pijn en atrofie vulva en vagina
• Dissatisfactie door pijn of bloeding vagina en vulva epitheel

Question 20

Behandelmogelijkheden disfunctie seks MAN

Answer 20

• Seksuologische therapie
• Relatietherapie
• PDE-5 remmers (met eventueel testosteronsuppletie)
• Intracaverneuze injecties (met vasodilatoren: androskat)
• Penisprothese, cryopreservatie van het semen, een vibrator en een vacuümpomp
• Viagra werkt niet als de zenuwen zijn beschadigd, want stikstofoxide (NO) moet nog vrij kunnen komen in de penis
  bij de man
• Als er eenmaal een erectie is, zorgt PDE5-remmer voor langer bestaande vasodilatatie. Viagra werkt ongeveer 6 uur
• Als er testosteronsuppletie wordt gegeven, wordt de eigen productie volledig platgelegd door negatieve feedback.

Question 21

Behandelmogelijkheden disfunctie seks VROUW

Answer 21

• Seksuologische therapie
• Relatietherapie
• Vaginale oestrogenen
• Vibrator
• Pelottes (langzaam aan grotere soort dildo’s)
• Glijmiddel (niet spuug, daar zitten slechte enzymen in)
• Vaginaal oestrogeen verbetert het vaginale slijmvlies na ovariëctomie
• Pelottes zijn bedoeld om een smallere en kortere vagina na een cystectomie weer breder en langer te maken