3A1 Week 1 HC 2

Question 1

Oligomenorroe

Answer 1

Onregelmatig en minder frequente menstruaties

Question 2

Amenorroe

Answer 2

Afwezigheid van menstruaties (> 4 mnd)

Question 3

Menorrhagie

Answer 3

Regelmatige, maar langdurige en overvloedige menses welke Hb ondermijnend kunnen zijn (ook wel: hevig menstrueel bloedverlies)

Question 4

Metorrhagie

Answer 4

Geen cycluspatroon herkenbaar

Question 5

Dysmenorrhoea

Answer 5

Pijnlijke menstruatie

Question 6

Anovulatie

Answer 6

‘Cyclus’ zonder ovulatie

Question 7

Feiten menstruatie

Answer 7

• Begint rond 13 jr
• 1ste dag – 1ste dag: 25-35 dagen
• Menses: max 80-120ml, duur 3-6 dagen

Question 8

Oorzaak cyclus stoornis: organisch

Answer 8

= variatie in hoeveelheid bloedverlies

Question 9

Oorzaak cyclus stoornis: regulatoir

Answer 9

= variatie in cyclusduur

Question 10

Voorbeelden organische cyclus stoornis

Answer 10

1. Ulterus myomatosus = goedaardige verdikkingen spierwand baarmoeder
   b. Endometrium/ cervix pathologie = eventuele afwezigheid
   c. Secundair: stollingsafwijking = bloedarmoede
   d. Iatrogeen: (antistolling: IUD) = ongewenst effect van behandeling

Question 11

Voorbeelden regulatoire cyclus stoornis

Answer 11

1. Hormonaal

Question 12

3 voorwaarden voor vruchtbaarheid

Answer 12

eicel + zaadcel + fusie

Question 13

Uitleg werking menstruele cyclus

Answer 13

Benoem: hypothalamus, hypofyse (voorkwab), ovarium, GnRH, LH, FSH, follikel, ovulatie, corpus luteum, LH piek, oestrogeen, progesteron, negatieve feedback/ positieve feedback, endometrium, opkoming nieuwe cyclus

Question 14

2 manieren om aanwezigheid ovulatie te testen

Answer 14

1. LH piek (dan hoeft er niet perse een ovulatie te zijn geweest) –> wordt in urine bepaald
2. Progesteron level (dan is er een corpus lutium: gele lichaam, dus ovulatie is geweest) –> dit is een betere test

Question 15

Diagnostiek cyclus stoornissen

Answer 15

Zwangerschap uitsluiten > anamnese > lichamelijk onderzoek > aanvullend onderzoek

Question 16

Diagnostiek cyclus stoornissen: anamnese

Answer 16

1) Leeftijd
2) Cyclusanamnese
a) Begin van laatste menstruatie
b) Regelmaat cyclus, verleden van regelmaat
c) Cyclische veranderingen: mastodynie (pijn in borsten), stemmingsschommelingen, midcyclische afscheiding (i.v.m. hormoonschommelingen)
3) Puberteitsontwikkeling
a) Menarche/ Tanner stadia
4) Lichaamsgewicht
a) Onder en overgewicht
b) Vetweefsel maakt ook hormonen
i. cholesterol en aromatase
5) Hirsutisme
a) Overbeharing wijst op tekort aan oestrogeen of overschot aan steroïde androgenen
6) Huidafwijkingen
a) Vette huid en acne wijzen naar polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
b) Dunne huid wijst naar tekort oestrogeen
7) Stress en (overmatige) fysieke belasting
8) Medicatiegebruik, chronische ziekten, schildklierlijden, galactorroe, hoofdpijn of visusklachten
9) Familieanamnese

Question 17

Diagnostiek cyclus stoornissen: LO

Answer 17

1) Anatomie en aanleg
a) Gynaecologisch onderzoek
b) Echoscopie genitalia interna: vorm baarmoeder en dikte endometrium
2) Puberteitsontwikkeling Tanner stadia (1-5)
3) BMI en (WHR)
4) Hirsutisme/ huidafwijkingen, Ferriman-Gallweyscore (1-4)

Question 18

Diagnostiek cyclus stoornissen: Aanvullend onderzoek

Answer 18

1) Laboratoriummetingen
a. Standaard = FSH, LH, oestradiol, prolactine
b. Indicatie = androgenen, steroïden, seks hormone bindend globuline (SHBG), TSH/F4
2) Echoscopie

Question 19

Primaire amenorroe

Answer 19

= uitblijven van een eerder niet aanwezige menstruatie
- Uitblijven menarche na 14e jaar bij afwezigheid van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken
- Uitblijven menarche op 16e jaar bij aanwezigheid van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken

Je mag later beginnen, maar dan moet de rest ook nog uitblijven zoals secundaire geslachtskenmerken (= pubishaar, okselhaar, vorming borsten)

Question 20

Secundaire amenorroe

Answer 20

= uitblijven van een eerder wel aanwezige menstruatie
Na 3-4 mnd reden voor verder onderzoek

Question 21

Hyperprolactinemie

Answer 21

5-30% oorzaal van oligmenorroe
Functie = op gang brengen melkproductie in borstklieren

Toename prolactine > verstoring GnRH-pulsariteit > door dopaminerge werking hypothalamus
- Bij sterke verhoging prolactine > amenorroe > verlaag oestrogeen
- Bij milde verhoging > luteale fase neemt af in duur > cyclus wordt korter

Question 22

Behandeling hyperprolactinemie

Answer 22

Toedienen van dopamine-agonisten = parlodel, norprolac, dostinex
- Dopamine beïnvloedt negatief GnRH afgifte > remt prolactine uitscheiding

Question 23

Verschijnselen hyperprolactinemie

Answer 23

• Galactorroe = beiderzijdse, waterige uitvloed van borst, spontaan of bij milde compressie
• (Laterale) gezichtsveldproblemen - als er sprake is van een macro adenoom die op de chiasma opticum druk

Question 24

Classificatie anovulatie

Answer 24

WHO I (10%)
Centrale oorzaak (hypothalamus, hypofyse)
FSH/ LH laag
Oestradiol laag
- Ovulatie inductie/ IVF

WHO II (80%)
PCOS
Tussengroep
Verstoorde endocriene regulatie
Disbalans hypofyse-gonaden as
FSH normaal
LH hoog/ normaal
Oestradiol normaal
- Ovulatie inductie/ IVF

WHO III (10%)
Perifere oorzaak (ovaria)
FSH/ LH hoog
Oestradiol laag
- Ovulatie inductie/ IVF/ eiceldonatie

Question 25

Anovulatie WHO I

Answer 25

Amenorroe, gewichtsafname, lichamelijke inspanning, psychiatrische vg, galactorroe

Prolactine, TSH

Infertiel, anovulatie, osteoporose, cardio-vasculaire complicaties

Question 26

Anovulatie WHO II

Answer 26

Gewichtstoename, cyclusanamnese, hirsutisme, acne, familiair

BMI, WHR, hirsutisme

Androgenen, SHBG, (nuchtere) glucose

Subfertiel, anovulatie, moeilijk zwanger, meer miskramen, DM2, endometriumcarcinoom, cardiovasculaire/ zwangerschapscomplicaties

Question 27

Anovulatie WHO II

Answer 27

Cyclusanamnese, overgangsverschijnselen

Chromossomonderzoek

Inhibine B, auto-antistoffen

Infertiel, anovulatie, zelden zwanger, meer miskramen + congenitale afwijkingen, osteoporose, bijnierinsufficiëntie, cardiovasculaire complicaties