Ziekteleer Pagina 1 t/m 10

Question 1

Geef een ander woord voor likproblemen. Geef ook de omschrijving van slikproblemen.

Answer 1

Dysphagia. De beste omschrijving is moeilijk of pijnlijk slikken.

Question 2

Wat gebeurt er bij het slikproces?

Answer 2

Er wordt een slikreflex opgewekt, waarbij in vaste volgorde spieren samentrekken en verslappen.

Question 3

Welke verschillende fases onderscheid je in het slikproces?

Answer 3

Orofaryngeale fase
Oesofageale fase
Gastro-oesofageale fase

Question 4

Waar liggen de oorzaken voor een slikstoornis meestal?

Answer 4

In de orofarynx of slokdarm.

Question 5

Geef de meest voorkomende verschijnselen bij orofaryngeale slikproblemen.

Answer 5

Speekselen
Kokhalzen
Overdreven slikbewegingen
Meerdere slikpogingen per voedselbrok
Voedselverlies uit de mond
Regurgiteren tijdens of direct na het eten
Pijnlijk slikken
Neusuitvloeiing (voornamelijk voedsel)
Hoesten bij verslikken

Vaak is er sprake van bemoeilijkte voeropname in de bek en afwijkend eetgedrag, zoals het hoofd achterover gooien tijdens het eten.

Question 6

Wat vind je bij het lichamelijk onderzoek bij orofaryngeale slikproblemen?

Answer 6

Bij het lichamelijk onderzoek vinden we meestal geen duidelijke afwijkingen in de keelstreek. Als we bij gezelschapsdieren de keel inspecteren onder sedatie zijn grote laesies, tumoren, ontstekingsprocessen en corpora aliena goed te ien. Functionele afwijkingen zijn vaak macroscopisch niet te onderscheiden.

Question 7

Waarmee diagnostiseer je functionele afwijkingen bij slikproblemen?

Answer 7

Diagnostiek berust dan vaak op slikfilms en een elektromyogram (EMG).

Question 8

Noem een bekende oorzaak van dysfagie bij het paard en het rund

Answer 8

Een palpabele afwijking in de hals ten gevolge van een slokdarmverstopping. De verstopping kan met een sonde worden vastgesteld.

Question 9

Sonderen van de slokdarm bij gezelschapsdieren

Answer 9

Bij gezelschapsdieren is sonderen risicovol ivm gevaar van slokdarmperforatie. Het lukt ook vaak niet het corpus alienum via sonderen te verwijderen of door te duwen.

Question 10

Hoe diagnostiseren we een corpus alienum bij gezelschapsdieren in de sokdarm?

Answer 10

Via röntgendiagnostiek en daarna endoscopisch onderzoek. De beste manier is om het corpus alienum via endoscopie proberen te verwijderen.

Question 11

Hoe snel ga je een corpus alienum in de slokdarm bij gezelschapsdieren behandelen?

Answer 11

De integriteit van de slokdarm gaat snel achteruit, en dus wordt een corpus alienum in de slokdarm bij gezelschapsdieren met spoed behandeld.

Question 12

Waarvan is de ernst van de verschijnselen en de toestand van de patiënt afhankelijk bij slikproblemen?

Answer 12

Dit is sterk afhankelijk van de oorzaak, maar ook van eventuele secundaire gevolgen of afwijkingen.

Question 13

Geef de meest voorkomende verschijnselen van slikproblemen

Answer 13

Vermagering
Dehydratie
Longontsteking door dat voedsel in de longen terecht is gekomen

Question 14

Ander woord voor longontsteking doordat voedsel in de longen terecht is gekomen

Answer 14

Verslikpneumonie

Question 15

Wat is braken?

Answer 15

Braken is het actief (retrograad) opgeven van maaginhoud

Question 16

Wat wordt met actief opgeven bedoeld en hoe noem je dit ook wel?

Answer 16

Met actief wordt bedoeld dat er inleidende s braakbewegingen (kokhalzen) zijn en dat er tijdens het braken een actieve samentrekking van de buikspieren optreedt. Dit heet ook wel retrograad

Question 17

Waaraan wordt braken voorafgegaan?

Answer 17

Braken wordt voorafgegaan door een gevoel van misselijkheid, maar de andere verschijnselen zoals speekselen, likken van de lippen en loze slikbewegingen, zijn lang niet altijd duidelijk.

Question 18

Waarmee gaat braken altijd gepaard en wat is dit?

Answer 18

Braken gaat gepaard met kokhalzen. Dit is het krachtig inademen met een gesloten stemspleet, waardoor geen lucht wordt ingeademd maar de druk in de thorax sterk negatief wordt en een aanzuigende werking van maaginhoud naar de slokdarm ontstaat.

Question 19

Wanneer ontstaat de werkelijke braakreflex?

Answer 19

Als kokhalzen gepaard gaat met een actieve samentrekking van de buikspieren, dus een druk op de maaginhoud, ontstaat een werkelijke braakreflex.

Question 20

Wat treedt er reflectoir ook op bij een werkelijk braakreflex?

Answer 20

Een relaxatie van de cardiasfincter van de maag. Er kan ook sprake zijn van retrograde peristaltiek van het duodenum.

Question 21

Wat is regurgiteren?

Answer 21

Dit is retrograad opgeven van opgenomen voedsel of water, maar dan zonder actieve braakbewegingen. Het kan gaan om de inhoud van de maag, de slokdarm (krop bij vogels) of de farynx.

Question 22

Hoe kan regurgiteren vanuit de maag ontstaan?

Answer 22

Vanuit de maag kan regurgiteren ontstaan als de afsluitspier van de cardia onvoldoende functioneert, zoals bij aangeboren afwijkingen van de cardia. Ook bij overvulling van de maag, zoals die bij een stenose van de pylorus kan optreden, wordt vaak regurgiteren gezien.

Question 23

Hoe kan regurgiteren vanuit de slokdarm of de farynx ontstaan?

Answer 23

Regurgiteren vanuit de slokdarm of de farynx treedt op bij anatomische afwijkingen, waardoor de passage is belemmerd of bij functionele afwijkingen, waarbij de slikbewegingen of de peristaltiek niet normaal worden uitgevoerd. Dit kunnen aangeboren afwijkingen zijn, maar ook later ontstane veranderingen zoals ontstekingen en tumoren.

Question 24

Regurgiteren bij vogel..

Answer 24

Kan normaal zijn. Bij vogels is het opgeven van voer uit de krop een fysiologisch proces bij het voeren van jongen of als onderdeel van het baltsgedrag.

Question 25

Verschil tussen regurgiteren en braken.

Answer 25

Regurgiteren is een passief proces, waarbij geen kokhalzen en geen actieve buikbewegingen voorkomen. Kenmerkend is ook dat er geen inleidende verschijnselen zijn zoals bij braken (onrust slikken, smakken) regurgiteren overvalt de patiënt als het ware.

Question 26

Waarom is de glottis tijden het regurgiteren niet gesloten en wat is het gevolg daarvan?

Answer 26

Doordat kokhalzen geen deel uitmaakt van het regurgiteren, is de glottis gedurende het proces niet gesloten. Verslikken wordt bij braken vrijwel nooit gezien, maar bij regurgiteren komt het regelmatig voor. Dit kan leiden tot inhalatie van zoveel materiaal in de longen dat een ernstige longonsteking (verslikpneumonie) het gevolg kan zijn.

Question 27

Wanneer kan regurgiteren optreden? Wanneer treedt braken op?

Answer 27

Reguriteren kan optreden bij aandoeningen van de farynx, de slokdarm of de maag. Braken is een veel meer omvattend verschijnsel, dat in gang gezet kan worden door een groot aantal verschillende stimuli, die uiteindelijk alle uitmonden in prikkeling van een specifiek hersengebied, het braakcentrum. Van aaruit wordt de braakreflex in gang gezet.

Question 28

Welke specifieke vormen van braken duiden wél op een afwijking van het maag-darmkanaal?

Answer 28

Voedsel braken, bloedbraken en fecaal braken.

Question 29

Waar wijst chronisch braken op?

Answer 29

Chronisch braken van voedsel wijst op een passagebelemmering in het craniale eel van de digestietractus.

Question 30

Waar wijst bloedbraken op?

Answer 30

Op een beschadiging van de mucosa in het craniale deel van het maag-darmkanaal

Question 31

Waar wijst fecaal braken op?

Answer 31

Op een ernstige darmafsluiting.

Question 32

Welke dieren kunnen niet braken en waarom niet?

Answer 32

Paarden, konijnen en cavia’s kunnen niet braken vanwege hun sterk ontwikkelde cardia.

Question 33

Geef nog en reden waarom een paard niet kan braken.

Answer 33

De slokdarm mondt onder een cherpe hoek uit in de maag. Dig heeft tot gevolg dat de cardia wordt dichtgedrukt als de maag overvult raakt. e

Question 34

Hoe braken paarden? Hoe komt dit?

Answer 34

Paarden braken bij hoge uitzondering en als zij braken komt het niet door de mond naar buiten maar door de nasofarynx en de neus. Dit is een gevolg van de ligging van het relatief lange palatum molle onder de epiglottis.

Question 35

Kunnen herkauwers braken?

Answer 35

Ja

Question 36

Waar komt braaksel bij herkauwers vandaan?

Answer 36

Bij volwassen dieren komt het braaksel uit de slokdarm en de pens. Bij herkauwers komt het braaksel dus eigenlijk altijd uit de voormagen en niet uit de lebmaag. Bij herkauwers komt er wel eens lebmaaginhoud in de bens terecht

Question 37

Hoe wordt een herkauwbrok naar de mond getransporteerd?

Answer 37

Het mechanisme waarmee de herkauwbrok naar de mond wordt getransporteerd vertoont grote gelijkenis met het braakreflex. Een belangrijk verschil is dat de herkauwer de opgebraakte voedselbrok niet uit de mond laat vallen, maar juist in de mond houdt om deze vervolgens te gaan herkauwn

Question 38

Wat gebeurt er nogal eens als jonge herkauwers gaan herkauwen?

Answer 38

Bij jonge herkauwers is het herkauwmechanisme nog onvoldoende ontwikkeld en dan schiet de herkauwbrok wel eens door en valt het uit de mond. Het dier heeft dan nog niet geleerd de herkauwbrok in de mond te houden. Eigenaar zal dit braken noemen

Question 39

Wordt de lebmaaginhoud wel eens opgebraakt? Hoe gebeurt dit dan en waar komt de inhoud terecht?

Answer 39

Lebmaaginhoud wordt vrijwel nooit echt opgebraakt. Als wij echter in aanmerking nemen dat het equivalent van de maaag van de monogastrische dieren bij de herkauwer de lebmaag is, dan vertoont het braken bij monogastrische dieren dus overeenkomsten met het zich naar craniaal ledigen van de lebmaag bij herkauwers. Lebmaaginhoud stroomt dan terug en komt in de pens en netmaag terecht. Dit blijkt onder een aantal pathologische omstandigheden inderdaad te gebeuren.

Question 40

Waarom zien we herkauwers niet braken terwijl zij dit wel doen en hoe noemen we dit dan? Noem een aantal onduidelijkheden hierover

Answer 40

We zien herkauwers niet braken omdat lebmaaginhoud slechts terugstroomt naar de pens en netmaag. We spreken dan van reflux van lebmaaginhoud. Onduidelijk is of hierbij sprake is van een gecoördineerde reflex van het braakcentrum. Ook is niet bekend of dit fenomeen gepaard gaat met (actieve) antiperistaltiek van de lebmaag. Het is ook mogelijk dat een overvulling van de lebmaag leidt tot het passief teruglopen van lebmaaginhoud.

Question 41

Wanneer zien we reflux van de lebmaaginhoud naar de voormagen?

Answer 41

Reflux van lebmaaginhoud naar de voormagen zien we bij aandoeningen, waarbij om een of andere reden de voedselpassage door de pylorus is vertraagd of geblokkeerd.

Question 42

Hoe noem je het ziektebeeld waarbij je reflux van de lebmaaginhoud naar de voormagen ziet waarbij om de een of andere reden de voedselpassage door de pylorus is vertraagd of geblokkeerd?

Answer 42

Achterste stenose.

Question 43

Uit welk beeld bestaat achterste stenose?

Answer 43

Het beeld van een achterste stenose bestaat uit verschijnselen die worden veroorzaakt door een verminderde voedselpassage door de pylorus en als gevolg daarvan een reflux van lebmaaginhoud.

Question 44

Welke belemmeringen van voedselpassage zie je bij herkauwers nog meer naast een belemmering ter hoogte van de pylorus (achterste stenose).

Answer 44

Ter hoogte van het ostium reticuloamasicum, de opening tussen netmaag en boekmaag. Dit heet een voorste stenose.

Question 45

Wat zie je bij een voorste stenose?

Answer 45

Je ziet gene braken of reflux. De gevolgen (en dus ook de verschijnselen) dan dan ook voor een deel verschillend van die van de achterste stenose.

Question 46

Hoe heet de opening tussen netmaag en boekmaag?

Answer 46

Ostium reticuloomasicum

Question 47

Welke spieren werken samen bij braken?

Answer 47

Ademhalingsspieren, buikspieren en farynxspieren.

Question 48

Van waaruit wordt de braakreflex gecoördineerd?

Answer 48

Vanuit het braakcentrum. Dit is een hersengebied dat ligt in het dorsale deel van de formatio reticularis.

Question 49

Wat is het gevolg van het prikkelen van het braakcentrum?

Answer 49

Misselijkheid en braakreflex

Question 50

Hoe kan een prikkel worden uitgeoefend op het braakcentrum?

Answer 50

Direct of indirect via de chemoreceptor trigger zone (CRTZ)

Question 51

Waar ligt de chemoreceptor trigger zone (CRTZ)?

Answer 51

Op de boden van de vierde hersenventrikel.

Question 52

Wat doet de chemoreceptor trigger zone om het braakcentrum te stimuleren.

Answer 52

De chemoreceptor trigger zone kan stimuli van chemische verbindingen aan het braakcentrum doorgeven, waardoor een braakprikkel ontstaat.

Question 53

Op welke manieren kan prikkeling van het braakcentrum optreden?

Answer 53

Prikkeling van het braakcentrum kan optreden via de chemoreceptor trigger zone of via afferente zenuwbanen van het autonome zenuwstelsel. Dit kan door stimuli uit de hogere hersencentra (angst, pijn, stress), door stimuli uit het evenwichtsorgaan (wagenziekte en ontsteking van het labyring), door directe prikkeling van het hersencentrum (hersentumoren, hersenschudding) of door prikkels van buiten het centrale zenuwstelsel

Question 54

Welke manier van prikkelen van het braakcentrum vindt het meeste plaats? En hoe ontstaan deze?

Answer 54

Prikkels van buiten het centrale zenuwstelsel. Ze ontstaan door chemische factoren in de bloedsomloop, die receptoren van de chemoreceptor trigger zone prikkelen (bacteriële endotoxinen, ureum) of door prikkeling van vagale zenuwuiteinden in de wand van het maag-darmkanaal (vooral maag en dunne darm) of van perifere vagale receptoren in het peritoneum.

Question 55

Wat kan hypoxie veroorzaken?

Answer 55

Directe prikkeling van het braakcentrum. Om die reden zien we vaak misselijkheid bij shock. Waarschijnlijk is dit ook de verklaring waarom braken kan optreden bij dhartziekten, die gepaard gaan met een verminderde ‘cardiac output’. Ook een verhoogde intracraniële druk kan prikkeling van het braakcentrum geven. Dit zien we bijvoorbeeld bij hersentumoren of bij hersenoedeem.

Question 56

Hoe leidt een perifere prikkel tot prikkeling van het braakcentrum?

Answer 56

Afferente autonome zenuwbanen kunnen prikkels doorgeven vanuit een groot aantal organen en aandoeningen op die plaatsen kunnen dus tot braken aanleiding geven. De braakreflex loopt in deze gevallen via afferente parasympatische banen in de nervus vagus naar het braakcentrum en efferente vagale banen terug naar de maag.

Question 57

Hoe kunnen afferente prikkelingen ontstaan?

Answer 57

Afferente prikkeling kan ontstaan door prikkeling van lokale receptoren van twee verschillende typen. Er zijn receptoren die rek weergeven van de maag-darmwand of het peritoneum om een orgaan, terwijl andere receptoren reageren op de chemische samenstelling van de inhoud, vooral van de maag en het duodenum. In het maag-darmkanaal kan een prikkeling van receptoren optreden door vrijwel alle pathologische processen. Ontstekingsprocessen in de maag-darmwand, tumoren of maag-darmulcera zijn de meest voorkomende oorzaken. Ook chemische verbindingen kunnen hier via chemoreceptoren een braakreflex opwekken. Allerlei intoxicaties en geneesmiddelen kunnen deze bijwerkingen hebben. Ook endotoxinen, die worden geproduceerd door een abnormale bacterieflora kunnen prikkeling van chemoreceptoren veroorzaken. Een abnormale osmolariteit van de maagdarminhoud heeft hetzelfde effect. In de maag en het duodenum kan overvulling en dus rek van de wand snel tot braken leiden. Een afsluiting van het voorste deel van het maag-darmkanaal kan dit effect hebben, bijvoorbeeld door een opgegeten vreemd voorwerp (corpus alienum). Zo kunnen ook liggingsverandering en van de maag braken veroorzaken.

Question 58

Hoe werkt prikkeling van het peritoneum?

Answer 58

Receptoren liggen ook in het peritoneum dat de buikholte bekleedt. Prikkeling kan optreden door rek wanneer een met peritoneum bekleed orgaan in korte tijd groter wordt. Dit kan optreden bij ontsteking, veneuze stuwing, of tumorontwikkeling. Bij honden en katten geeft buikvliesontsteking (peritonitis), bijvoorbeeld door perforatie of vlak voor een perforatie (preperforatieve peritonitis) in de meeste gevallen een braakreflex. Andere buikorganen waar gemakkelijk door rek receptorprikkeling kan optreden zijn de galblaas en de ureters. Bij een ontsteking van de pancreas treedt ook vaak braken op.

Question 59

Hoe noem je een ontsteking van het buikvlies?

Answer 59

Peritonitis

Question 60

Hoe noem je een ontsteking van het buikvlies vlak voor een perforatie?

Answer 60

Preperforatieve peritonitis

Question 61

Kan het hart zorgen voor braken?

Answer 61

Het hart en het pericard bezitten waarschijnlijk receptoren die een braakreflex kunnen oproepen.

Question 62

Kan het binnenoor voor braken zorgen?

Answer 62

In de halfcirkelvormige kanalen van het binnenoor kan een afferente prikkel ontstaan, die via het vestibulum het braakcentrum stimuleert, met als gevolg misselijkheid of een braakreflex. Evenwichtsstoornissen kunnen dus ook tot misselijkheid leiden.

Question 63

Wat is er speciaal wat betreft bloedvoorziening van de chemoreceptor trigger zone?

Answer 63

Dit gebied in de bodem van de vierde hersenventrikel heeft een slecht ontwikkelde bloed-hersenbarrière, waardoor stoffen in de bloedcirculatie gemakkelijk in dit gebied kunnen doordringen. Hier kunnen allerlei toxische stoffen een braakprikkel in gang zetten. Ook medicamenten, die braken als bijwerking hebben (bijvoorbeeld overdosering digitalisglycosiden) grijpen hier aan. Behalve vreemde stoffen kunnen ook stoffen die in het lichaam worden geproduceerd tot een braakreflex via de chemoreceptor trigger zone leiden. Bijvoorbeeld endotoxinen in de circulatie, maar ook stoffen die bij een slechte glomerulus functie van de nieren in het bloed ophopen, zoals ureum.

Question 64

Hoe kan braken farmacotherapeutische worden beïnvloed?

Answer 64

Door anti-emetica (middelen tegen braken). De werking van anti-emetica berust op het tegenhouden van de prikkels naar of het onderdrukken van de activiteit van het braakcentrum. In het braakcentrum zijn verschillende typen receptoren aanwezig, die als doelstructuur voor anti-emetica in aanmerking komen. De groep van anti-emetica bevat uiteenlopende middelen. De neurofysiologische achtergrond bepaalt welk middel voor welke patiënt en voor welke aandoening het meest geschikt is.

Question 65

Waarin speelt het maag-darmkanaal naast het opnemen van nutriënten een rol in?

Answer 65

Het heeft een belangrijke functie in de homeostase van elektrolyten en vocht in het lichaam.

Question 66

Wat gebeurt er wanneer de homeostase van elektrolyten en vocht in het lichaam verstoord is?

Answer 66

Dan spreken we van diarree

Question 67

Waar wordt diarree door gekenmerkt?

Answer 67

Diarree wordt gekenmerkt door een toegenomen defecatiefrequentie of een afwijkende consistentie, wijbij het volume vaak toeneemt. Niet altijd is het even duidelijk waar de grens tussen normale en te dunne feces ligt. Dit zal per diersoort sterk wisselen en is bovendien afhankelijk van de leeftijd en het rantsoen. Op een melkdieet produceren jonge zoogdieren vaak gele pasteuze feces en dat lijkt niet op de feces van de volwassen herkauwer.

Question 68

Wat voor gevolgen heeft ernstige diarree?

Answer 68

Ernstige diarree heeft spoedig zichtbare nadelige gevolgen voor het dier , dat door het verlies van water en elektrolyten sterk uitdroogt. Diarree is dan ook op te vatten als het resultaat van een verstoring van de balans tussen opname en verlies van vocht.

Question 69

Wat is de functionele eenheid van de dunne darm? Beschrijf ook de opbouw.

Answer 69

De darmvillus (darmvlok) is de functionele eenheid van de dunne darm, die bestaat uit bloedvaten, lymfevaten en ondersteunend bindweefsel en die is bedekt met epitheelcellen op een basaalmembraan: de enterocyten.

Question 70

Hoe komen enterocyten aan voeding?

Answer 70

Alle enterocyten zijn voor hun eigen voedingsstoffen afhankelijk van rechtstreekse opname uit het lumen van de darm

Question 71

Wat is er anders aan de vorm van de dikke darm dan die van de dunne darm?

Answer 71

De dikke darm bevat in tegenstelling tot de dunne darm geen cilli, maar alleen crypten

Question 72

Hoe ontstaan residente darmflora?

Answer 72

Na verloop van tijd heeft de darmflora een zekere vaste samenstelling gekregen, die uniek is voor ieder dier. De opbouw van deze residente darmflora is door interactie met het immuunsysteem van het dier tot stand gekomen en speelt een rol bij de ontwikkeling van de lokale immuniteit in de darm en daarmee dus bij de immuniteit tegen pathogenen. Door het produceren van anti-inflammatoire stoffen zorgen dendritische cellen ervoor dat niet alle nieuwe voedingsbestanddelen en bacteriën leiden tot uitgebreide immunologische reacties.

Question 73

Wat is kolonisatieresistentie?

Answer 73

Men vermoedt dat de residente flora de kolonisatie van pathogene bacteriën in de darm kan verminderen. Dit wordt kolonisatieresistentie genoemd. Kolonisatieresistentie is het resultaat van samenwerking tussen de normale (residente) microflora in de darm en de gastheer. Kolonisatieresistentie is geen absoluut begrip, dat wil zeggen dat individuen met een hoge graad van kolonisatieresistentie onder bepaalde voorwaarden toch gekoloniseerd kunnen worden met (potentieel) pathogene micro-organismen. Een goede kolonisatieresistentie zou verkregen worden als er veel bacteriespecies aanwezig zijn (tot 10^10 per ml darminhoud).